woensdag 27 februari 2008
Hejmara nu 4
Hejmara nu 4
Cileya Pasin 2007 DIMOKRASI
MAFE CARENUS
NISTIMAN
Ji Wesanen Rizgarixwazen Netaweya kurdistan R.N.K\K.U.K
Kovara mehani politik,Candiu gisti E-Mail Nistiman@ hotmail.com
TURKIYE ISTANBUL DAKI IRAK TOPLANTISINDA AMACINA ULASAMADI.
Gecen yilin otalarindan beri surdurulen Irak a komsu ulkeler toplantisi bu kez Istnbul da yapilan genis kapsamli bir Katilimla gerceklesti.3 kasim 2007 tarihinde yapilan toplantiya BM genel sekreteri G-8 ulkeleri,Arap Birligi Genel sekreteri ,Islam Konferansi Orgutu temsilcileri ile daha onceki toplantilara katilan Irak a komsu ulkelerin disisleri bbakanlari katildi.Bilindigi gibi bu toplantilarin ilki gecen yilin nisan ayinda Kahire de yapilmisti.
Daha onceki toplantilardan farkli olan bu toplantinin gundeminin bas maddesini Turk devleti nin Guney kurdistan a mudahalesi ve PKK konulari olusturdu,Bilindigi gibi Turkiye genel kurmay baskani nisan ayinda yaptigi aciklamada guney Kurdistan a mudahele icin hukumetten izin istemis Bu istem hem Turkiye de hemde uluslararasi planda buyuk tartismalara neden olmustu.Turk ordusu nun guneyli kurtlerin muhalefetine ragmen boyle girisimin Turkiye icin bir macera olacagi Turkiye nin batakliga girmesine neden olacagi onemli uluslararasi kurum ve sahsiyetler tarafindan dile getirilmisti.Istanbul daki toplantiya katilim ve ilgi de Turkiye ye verilen dur isareti yani kirmizi isiktir.
Turkiye kuskusuz bazi seyler de elde etti Onun diplomatik faaliyetleri arasinda onemli bir yeri olan PKK sorununda yeni bir guvence baska bir degisle yeniden teyit edilme guvencesini aldi.Bilindigi gibi bu gecen Temmuz ayinda genel kurmay baskani Yasar buyukkanit ile Erdogan ve gul bircok secenegi barindiran bir plan uzerinde anlasmislardi bu anlasmanin olusumunu ozaman disisleri bakani olan Abdullah gul tarafindan dile getirilmisti. Guneye mudahale yi siyasalastiran hukumet tezkeresi sozde PKK ya karsi ama Ust duzey askeri sorumlularin aciklamalari gosteriyorki bu istemin ozunde yatan guneyin gelisimini engellemedir. Bu toplanti nin sonuc bildirisinde gecen biribirlerinin icislerine karismama ve topraklarini terroristlere kapali tutma gibi ifadeler pratikte ne kadar hayat bulur onu zaman gosterecek.
Daha once biz Nistiman da Abdullah gul un hem disisleri hemde terrorle mucadele yuksek kurulu baskani olusunu sorgulamistik parlemento ve cumhurbaskanligi seciminin ardindan uzerinde dikkatle durulmuyan bir konu varki oda disislerinin terrorle mucadele yuksek kurulu baskanligini devleuzeybakanligina devretmesidir Bu devlet orgutlenmesinde yeni bir duzenlemedir Bu duzenleme teorik olarak terrorun kaynaginin esas olarak icte degil distadir gorusunun terk edilmesidir.Bu politika degisikligi ile sozumona terroristleri distan desteksiz birakma boylelikle onu marjinallestirme veya tasfiye etme mantigi eskiye nazaran biraz da olsa mantikli dusunmedir.
PKK ve guney kurdistan iliskileri sadece kurtlerarasi bir iliski degil bu nedenle ulusal temelde atilacak adimlardari iyi hesaplamak gerekiyor. Ayrica kurdistan in iki parcasi arasindaki iliskilere kisa sureli bir tepkisel yaklasimlarla degil ortak dili yakalama ekseninde cozum aramak gerekiyor.
Hukumet Yeni Anayasa taslagi tartismasiyla yeni bir manevraya hazirlaniyor Bu manevraki Turkiye nin Demokratik atilimlarini engelliyen guclere karsi mucadele adi altinda yapiliyor.Eger Biz devlet Bakani Cemil Cicek in konusmalarini ve onun bu konulardaki dosyasini incelersek onlarin ne kadar samimi oldugunu gorecegiz cumhurbaskanligi seciminde oldugu gibi Kurt sorununda da hukumet takiyecidir. Bu ozellik siyasal islamin karekterlerinden biridir. Bunun terroristlere malzeme vermemek gibi gerekcesi aldatmacadan ote birsey degildir Simdi kurt sorununda aciklik tan kacmak icinAbdullah Gul Latin Amerika tipi bir cozumden soz etti bu aciktirki AB ile bu konuda hukumet ciddi bir tartisma istemiyor
2
Nistiman in dorduncu sayisi cikarken
Nistiman onune koymus oldugu Kurdistanilik ve Orta-Dogu Perspektifi dogrultusunda ilerlemektedir..Kuskusuz onun gelismesini engeliyen nedenler bulunuyor bu engelleri asmada oncelikli olan zorluklara ragmen onu devam ettirme kararligidir.
1990 sonuna dogru Saddam huseyin liderligindeki Irak in Kuveyt isgaliyle Orta-Dogu da basliyan yeni surec bugun ku buyuk degisimlerin baslangici saayilabilir ote yandan 11 Eylul 2001 tarihindeki El-kaide baglantili Amerika daki terrorist saldirinin bu sureci hizlandirdigi ve orta –dogukaki basliyan bu sureci hizlandirdigi Orta –Dogu yu uluslararasi politikanin merkezine yerlestirdigi soylenebilir.Bu degisim surecinde Soguk savasi kazanan ABD nin dunyanin bir numarali devleti olma pozisyonunu guclendirdigi bir gercektir.Ama bu durum nereye varacak bu tartismali bir konudur.Uluslararasi planda ve bolgede gelisen bu surecin Kurtler icin elverisli kosullardan nasil yararlanacagi ayri bir tartisma konusudur.bu tartismanin saglikli sonuclara varmas icin geriye donup bakmak gelecege yonelik projeler uretmekicin duyarli olmak gerekiyor .baska bir deyisle Kendi sorunumuzu cozmek icin oncelikle kendimize guvenmemiz gerekiyor.yapilacak isleri baskasna havele etmek sorumlu ulusalci bir tavir degildirkurtlerin kendine ozguveninin yaninda mutefiklerinin de olmasi gerekiyor bu mutefiklerlerle nereye kadar ve nasil birlikte yuruyebilecegini iyi hesaplamasi gerekiyor.yirminci yuzyildaki kurt Ulusal hareketi nin Bu konuda onemli bir deneyimi var bu deneyimi dogrusu ve yanlisiyla iyi irdelemek gerekiyor.
Irak taki koolisyon guclerinin Saddam diktatorlugunu yikisindan sonra ABD tarafindan gundeme getirilen Buyuk Orta-Dogu Projesi bize gore ABD nin Avra-Asya egemenlik Stratejisinin birparcasidir bu baglamda biz Nistiman olarak BOP la ilgilenir ken Avrupada yakinda cikacak olan PALE ABD nin Avrasaya Politkasiyla ilgilenecek bu durumda karsilikli iliskiler bizim daha saglikli degerlendirmeler yapmamiza olanak saglayacaktir.
Buyuk Orta-Dogu projesinde Turkiye ye bicilen rolu anlamadan bu projeyi gozu kapali bir sekilde savunmak akilci bir tutum degildir.Bu proje ekonomik,Politik ,kulturel,Guvenlik yonleri olan bir projedir.Bu projenin gerceklesmesi hic kuskusuz uluslararasi gucler dengesinde rol oyniyan devletler arasinda catisma ve uzlasmalari gerektiriyor.Bu uzlasma ve catisma noktalarini iyi tespit etmek gerekiyor.
Turkiye Ekim 2005 den beri Avrupa birligi ile tam uyelik gorusmelerini surduruyor Turkiye AB ye uye olabilirmi?Eger Turkiye AB ye girerse kurtler bundan ne kazanacak? Gibi sorulara PALE araciligiyla cevap verecegiz.Turkiye nin AB ile iliskileri kurtlerin stratejik ozisyonuyla yakindan ilgilidir. Ayrica bu durum Orta-Dogu yu yakindan ilgilendiriyor.
26 Kasim da ABD nin Annapolis sehri nde Filistin Sorunu nun cozumu ici Orta-Dogu konferansi duzenlenecek bu konferansa Israil ile sorunu olan Suriye alt duzeyde katiliyor.Suriye nin yakin muttefiki Iran ise, bu konferansi gostermelik bir toplanti diye nitelendiriyor. basina yansiyan haberlere gore bu konferanstan sonra bagimsiz Filistin devleti nin kurulusu ilan edilecek gibi gorunuyor.Her nekadar Israil ile filistinli ler arasinda cozumlenmemis sorunlar varsa da bunlar Filistin devleti nin kurulusundan sonra cozulecek sorunlar kapsamina alinabilir.Bagimsiz filistin devleti nin kurulusu orta-Dogu tarihinde yeni bir sahife anlamina geliyor.Bagimsiz filistin Devleti nin kurulusuyla birlikte Bu kez Israil in Suriye ve Lubnan ile sorunlari on plana cikacak Bu konferansla birlikte Suriye –Israil diyalogu gelisebilir ,bu durumda Iran 3 Orta-dogu da tecrit sureci hizlanabilir.Bu gelisen surecte Irak in Israil ile diplomatik iliskiler gelistirmesinin onunde ciddi bir engel bulunmuyor.Bu baglamda Irak in hemen Israil ile iliski gelistirmesi kendi yararinadir.Bu durum Kurt Federe Devleti nin iliskileri acisindan da buyuk bir onem tasiyor.Ayrica Filistin devleti nin kurulusuyla birlikte kurt sorunu hem Orta-dogu hemde uluslararasi arenada daha cok tartisilir cozum bekleyen bir sorun haline gelecek.
SELF-DETERMINASYON VE REEL POLITIKANIN KURTLER VE FILISTINLILER UZERINDEKI YANSIMALARI
Sarayevo 1990 li yillarin basinda kusatma altindayken savas icinden cikip gelen Musluman Bosna devlet Baskani Aliya Izzet Begovic Wasingtonu ziyaret etmisti yardim arayislari icindeydi.Osiralar,BM tarafindan eski Yogoslavya nin bilesenlerine uygulanan silah ambargosu silahsiz Bosna lilar karsisinda Sirp ordusu nun ustunlugunu guvence altina almaktaydi.
Izzet Begovic wasington daki resmi cevrelerden sempati dolu sozcukler isitmisti.Ama sirp saldirganligi karsisinda ona hicbir somut yardim sunulmamisti.umudunu kaybeden Izzetbegovic Wasington daki Think Thank kuruluslarida bir dizi arastirmaci ve gazeteciyle biraraya gelmisti.halkinin karsi karsiya oldugu hazin durumu aciklayip ,bosnali Muslumanlarin ,kendi bagimsizliklarinin taninmasi icingerekli olan Avrupa Birligi kosullarinin tumune sahip oldugunu vurguladiktan sonra ,uluslararasi iliskiler konusundaki nice seckin teoriyi golgede birakacak bir yuz ifadesiyle icini cekmisti.
Bosna daki herseyin diyordu Izzetbegovic ayni oldugunu ,sadece bizim musluman degil de kuzeyli protestanlar oldugumuzu dusunun.Iskandinav ulkelerindeki kamuoyu hic suphesiz kendi hukumetlerine bize silah ve hatta gonullu gondermesi icin baski yapacakti.,herhaldeMinnesote ve wisconsin den gelen ABD senatorleri ABD mudahalesi icin lobi yapacaklardi.bizim sorumuzdaki su,Bosnali Slav Muslumanlar olarak bizim dunyada hicbir akrabamiz yok ,bu yuzden stratejik olarak gerekse de dayanisma anlaminda bize yardim etmek icin kimsenin cikarlarina denk dusmemektedir.
Toplantida bulunan pekcok kisinin Yahudi oldugunu fark eden Izzetbegovic(nede olsa Bosnali Muslumanlara ve sonrada Kosovali Arnavutlara yardim edilmesi cagrilariimesi icinl olabilin on siralarindaydi.)huzunlu bir sekilde sozlerini soyle surdurmustu=ve eger ABD de bes milyon Bosnali Musluman olmus olsaydi,Amerikan politikasi hic kuskusuz oldukca farkli olacakti.
Izzetbegovic modern tarihin pekcok kisinin gozardi etmeyi tercih ettigi bir boyutuna parmak basiyordu.Bir ulusal hareketin basarili olabilmesi icin jeopolitik mutefiklere ihtiyaci vardir.Boylesi mutefiklerden yoksun olan ulusal hareketler trih,cografya ve kanbagi gibi nedenlerden dolayi cogu zaman basarisiz olur.Bu muttefikler cogu zaman Emperyal guclerdir.ve bu yuzden her ulusal kurtulus savasi rel politika ile yakindan baglidirlar. Bu gercekklik ise genellikle ulusal hareketlerin temsilcilerini sikintiya sokar ve onlarin Self-determinasyon hakkini tartisma konusu yapar.Bu gerceklik hicbir sekilde yadsinamaz. 4
Ondokuzuncu ve yirminci yuzyillardaki Avrupa Milliyetciliginin tarihine soyle bir bakmak gerekir.Avrupa lilar 1820,lerdeki Yunan ulusal mucadelesini animsadiklarinda ,Lord Byron Missolonghi,nin ,romantik,yigitce (vede gereksiz) olumunu dusunur.Ana daha cok sey sozkonusuydu.Yunanistan in Osmanlilardan bagimsizlik elde etme mucadelesinde Britanya ve Rus diplomatik destegi olmasaydi,daglik bolgelerde yasiyan Yunanlilar ve Hidra adasinda yasiyan Arnavutca konusan denizciler yenilgiye ugrayacaklardi.Daha sonraki yillarda kurulan Sirbistan icin de ayni sey gecerlidir.gerek Biritanya gerekse Rusyadaki kamusal destek daha sonra ki onyillarda kurulan Sirbistan icinde ayni sey gecerlidir,gerek Biritanya gerekse de Rusya daki kamusal destek daha sonra her iki ornek icin de onemli bir rol oynamistir.Bunlar musluman Turklere karsi savasan Hiristiyanlardi ve buda Yunan ve Sirp ulusal kurtulus mucadelesinde dinsel onyargilarin en azindan soylu aydinlanma dusunceleri kadar rol oynadigi anlamina geliyordu.
Romanya ve Bulgaristan 1870 li ve 1880 li yillarda bagimsizliklarini elde ettikleri zaman da ayni dinamikler isbasindaydi .1878 yilinda yapilan Berlin Kongresinde beklenmedik bir koalisyon olusmustu.Disreali ve Bismark Turk yonetiminden bagimsizlasma mucadelesi veren bu iki topluma destek vermisti.Gladstone daha sonra Bulgar Katliamlari hakkinda surdurdugu kampanyada musluman karsiti onyargilari kamciliyarak kayda deger bir siyasi sermaye elde etmisti.
Ayni sey orta-Dogu icin de gecerlidir.1914 den once Arap milliyetciligi zayifti.O tarihlerde Arap milliyetciligi agirlikli olarakhiristiyan arap cevrelerinde sinirliydi ve onlar da bunu Osmanli imparatorlugunun mevcuttu. Yonetii altinda olan gayri muslumanlar olarak ari marjinal konumdan siyrilma yontemi olarak goruyorlardi.Muslbulundukluman Araplar arasinda Turklere karsi kamuoyunu harekete gecirmek kolay degildi.Ozellikle de Padisah ayni zamanda bir halife ve muminlerin komutani oldugu icin.Sonuc olarak Arap Ayaklanmasi olarak bilinen Biritanya destekli hareket Istanbul daki yozlasmis yoneticiye karsi gelistirilen bir cihat olarak sunulmustu.T.E.Lavrence emperyal kinizm ile col bedevilerine duyulan romantik duygulari kendi kisiliginde ozdesliiiiiiiiiestirmisti.Suriye,Irak ve Filistindeki Araplar kisabir sure icinde ingilizlerin ihanetine ugradiklarini hissetmislerdi ama bu durum , arap milliyetciligi nin iilk defa Ingiliz emperyalizminin eseri olarak boy gosterdigi olgusunu degistirmez.Dunya da dogumunda belli gunahlarla icli disli olmiyan hicbir ulusal hareket yoktur.
Siyonizmin durumu da boyledir.1917 yilindaki Belfour Deklerasyonunda filistin de bir Yahudi ulusal yurdunun kurulmasi icin Ingiliz destegi vererilmesini iceren ortuk bir dil vardi(ki boyle bir yurdun neye tekabul edecegine hic deginilmemisti.)1930 lu ve 1940 li yillara gelindiginde ,Siyonistler Ingilizlerin ihanetine ugramasalarda ,ingilizler tarafindan yanliz birakildiklarini dusunmeye baslamislardi ki bu da kutsal olmiyan ittifaklarina kirilganligini gosteren baska bir ornektir.Ingilizler Birinci Dunya Savasinda hem Arap hemde Yahudi Milliyetciligini kullanmaya calistiklari icin halk iki kez vaad edilmis topraklar ile alay etmeye beslamislardi.
Kaybedenler
Bu bizi buyuk kaybedenlere getiriyor.Bunlarin baslicalari Ermenilereek olarak yakin zamana kadar kurtlerdi.Bu halk ,bugunku Turkiye,Iran,Irak ve Suriye sinirlarinin kesistigi daglik bolgede yasamaktadir.Farscaya yakinbir Hint-Avrupa dili konusmaktadir ve yabancilar onu Turkler 5 yada Araplar olarak gorduklerinde ofkelenmektedir.Toplumlari modern oncesi asiretsel bir yapiya dayanmaktadir ve kurt beylikleri Osmanli ve Fars yonetimler altinda belli bir ozerklige sahip olmalarina ragmen,kurtler bugune kadar hicbir zaman kendi devletlerine sahip olamamislardir.En unlu Kurt sahsiyeti 1187 yilinda Kudus u haclilardan geri alan Selahaddin olmustur.Selahaddin once islami kimligin sonrada Arap kkimilliyetciliginin Ikonu halinegelmistir.(Pan-Arapci bir aydina Seladaddinin etnik kurt oldugunu anlatmaya calisirsaniz,saklanacak bir delik aramalisiniz kendinize)Bir devletten yoksun olan Kurtler,kendi dillerindel egitim yapma ,dillerini konusma ve ortak kimlikten mahrum kalmislardir.Kemalist Turkiye nin kurtlere Dagli Turkler demekten vazgecmesi icin onlarca yilin gecmesi gerekmistir.
Tutarli bir siyasal orgutlenmeden yoksun olan kurtler,Birinci Dunya savasindan sonra Paris te yapilan baris konferansinda tamamen yetersiz bir heyet tarafindan temsil ediliyordu.Buna ragmen ,1920 yilinda Osmanlilarla Mutefik devletler arasinda imzalanan Sevr antlasmasi bn de otesigiir Kurt devleti ongoruyordu.
Anlasmanin Kurdistan baslikli ucuncu kismi ayrintilari dile getlizerkirir.62. Madde Guneydogu Turkiye de agirlikli olarak Kurt nufusu nun yasadigi bolgeler icin Ingiliz,Fransiz ve Italyanlardan olusan bir komisyonun gozetiminde yerel ozerkligin kurulacagini soyler.Ozerk Kurt bolgesinin kurumlari alti ay icinde kurulacakti.Daha da onemlisi,64 uncu madde ozerklin de otesine gecerek soyle der=eger bir yil icinde ozerk bolgedeki nufusun cogunlugu Turkiye den bagimsizlik isterse ve eger milletler cemiyeti konseyi boyle bir bagimsizligin verilmesini tavsiye ederse ,o zaman Turkiye bu tavsiye ye uyacagini ve soz konusu bolgelere tum yetkiyi ve haklari verecegini burada kabul eder Anlasma boylesi durumda,bugune .kadar Musul vilayeti ne dahil edilen Kurdistan bolgesinde yasayan Kurtlerin gonullu olarak ayrip bagimsiz Kurt Devleti kurmalarina hhicbir sekilde itiraz edilemiyecegini belirtir.
Oysa bunlarin hicbiri omayacakti.Sevr antlasmasi,birinci dunya savasindan sonraki pekcok anlasma gibi ,kazanan tarafin kaybeden tarafa,yani almanya, avusturya, macaristan ve turkiye ye dayattigi bir anlasmaydi yani bir savas sevr anlasmasini gecersiz hale getirecekti.Anlasmanin henuz vakit varken,italya ve yunanistan catirdamakta olan bir turkiye den daha fazla toprak ele gecirmeye calisiyordu. Baslangicta bunu basardilar da izmir i isgal eden yunan gucleri ardindan da Anadolu yaylalarina dogru ilerliyordu.Fakat bozguna ugramis turk ordusu toparlanip karsi saldiriya gecti.bu surec Mustafa kemali iktidara getirdi.Mustafa kemal yunanlilar ve italyanlara karsi bir dizi savasi kazandi,halifeligi ortadan kaldirdi ve Turkiye nin ulusal bir cumhuriyet oldugunu ilan etti.Bundan cikan sonuc modern turkiye oldu.sevr anlasmasi artik gucun gercekligini temsil etmiyordu.muteffikler(yenilgiye ugramis yunanlilar ve italyanlar dahil)ile guclu,kendine guvenen yeni Turk devleti arasinda yeni bir anlasma icin muzakereler basliyacakti.
Sevr anlasmasi nasil ki Turkiye nin gucsuzlugunu temsil ediyorduysa,1923 temmuz ayinda yapilan Lozan an anlasmasi da Turklerin zaferini muteffiklerin goreceligini temsil ediyordu.Ingiliz disisleri bakani lord Curzon daha sonra soyle diyecekti=Simdiye kadar baris anlasmalarimizi dikte ettik.Simdi ise ,bizimki yokken ,kendisinin hazir ordusu olan bir dusmanla muzakere yapiyoruz.duyulmamis birsey boylelikle bagimsiz Ermenistan elden gidiyordu.(Ermenistan dan geriye kalan bolgeler Sovyetler Birligi ne dahil edilecek ve ancak 1991 yilinda bagimsiz bir devlet olarak ortaya cikacakti.) Benzer sekilde , 6 Bagimsiz Kurdistan in kurulmasini vadeden mekanizma da elden gitmisti.Turkiye kurdistan bolgelerinin bir kismini bugune kadar elinde tutarken,musul da Irak in bir parcasi oluyordu.Lozan anlasmasinda ne Ermenistan nede kurdistan gecmektedir.
Mulksuz halk
Kurtler devlet kuracak olasi bir ulus olarak uluslararasi siyaset sahnesinden kayboldu.Ama bolgesel politika sahnensinde kaybolmadilar 1930 lu yillarda irak da bir dizi isyan oldu ve ikinci dunya savasindan sonra da Iran in bir bolgesinde Sovyet destegiyle bagimsiz bir kurt cumhuriyeti kuruldu.1970 li yillarda Kuzey Irak taki Kurtler iran Sah in in dolayli olarak israil in yardimiyla ve ABD nintakdisleriyle Baas rejimine karsi ayaklandilar.Fakat ABD politikasinda yasanan bir degisiklik ve bir iran-Irak anlasmasi kurtlere verilen Iran desteginin kesilmesine neden oldu.Ayaklanmalari yenilgiye ugradi.irak 1980 yilinda Humeyni yonetimindeki iran a saldirdiktan sonra,ABD yonetimi ortuk olarak Bagdat i destekledi.cunku o zamanlar Tahran baslica tehdit olarak goruluyordu.
Turk Hukumeti kendi sinirlari icindeki ayaklanmaya karsi savas actiginda da ABD Politikasi farkli degildi.PKK Leninis kurt gerillalari davasini yaymak icin hem Turkiye de hemde Avrupa da kurumsal alanlarda bombalama eylemleri yapti PKK nin uyguladigi terro rizm FKO nun uyguladigi terrore esdegerdi.Ama yine ABD anlasilir nedenlerden dolayi hicbir zaman Turkiye nin verdigi acimasiz baskici karsiligi sorgulamadi.PKK Sovyet destekli bir orgut olarak kurulmustu ve turkiye karsisindaki Amerikan tutumuyakin zamana kadar hep soyle olmustu=Turkleri uzmeyin,Avrupa kamuoyu daayni sekilde sessizdi.Israil in Cenin kampina yaptigi tek acimasiz saldiri avrupa kamuoyunda,Turkiye nin yillardan beridir uyguladigi zalimce sistematik terrorle mucadele uygulamalarindan cok daha fazla gurultu cikariyordu.bir devletten yoksun olan mulksuz kurtler Avrupa da Filistinli lere verilen destegin en kucuk kismini bile asla bulamamislardir.
Filistin lilere bu kadar cok destek verilirkenkurtlere neden bu kadar az destek verilkistir acaba? Bunun nedeni herhalde Iran ,Irak ve Turkiye nin ozellikle de sol cevrelerde cok fazla dosta sahip olmasi degildir.Kurtl sorunun bir ic mesele oldugunu savunmak (Turkiye, Irak ve Iran icin)sorunu ertelemekten baska bir ise yaramaz.Hele de Halepce ye atilan zehirli gazlar hatirlandiginda bu aciklama kesinlikle bir cevap teskil edemez.Ustelik ne BM nede onun cesitli ajanslari bu konulari hic gorusmemistir.cenevre deki yillik toplantilarinda Israil i kinamayi artik bir gelenek haline getirmis olan BM insan haklari komisyonu kurtlerin icinde bulundugu hazin durumu hicbir zaman ele almamistir.
BM nin enazindandolayli olarak kurtlere referana yapan ilk karari Nisan 1991 yiiinda aldigi 688 sayili kararidir.saddam huseyin in kurtlere yaptigi baskinin ayyukaya ciktigi bir donemde bu anlasma ABD ve onun muttefikleri tarafindan kuzey irak ta ucusa kapali bolge olusturulmasimasini mesrulastirmaktadir.Kuveyt Savasindan sonra saddam insaldirdigi Kurtler yuzbinlerce kisilik kitleler halinde turkiye sinirina dogru kacmisti.Multecilerin kis ortasinda daglardaki o goruntulerinin televizyonlara yansimasi ABD yi ucusa yasak bolgeyi olusturacak cekic guc operasyonunu baslatmak zorunda birakiyordu.Bu orjinal olarak Ingiltere basbakani john Major un bir guvenli kurt bolgesi olusturma fikrine dayaniyordu. 7
Irak taki korunakli kurt bolgesi nihayet uluslararasi arenada bir mesruyet kazandi.guvenlik konseyi nin 688 nolu karari Irak in baskici kararlarini siddetle elestiriyordu.Ama yine de bu karar hala kurtlerden onlarin adini zikrederek bahsetmiyor,yanlizca saddam in baskilarina ugrayan irak vatandaslarindan soz ediyordu.bundan Sonra Saddam Huseyin 2003 yilinda iktidardan dusunceye kadar kurtler dunyanin gundeminden dustuler bu arada mutefillerin korumasi altinda kuzey irak ta su veya bu sekilde isleyen bir devletcik kurmayi basardilar.
Aliya Izzetbegovic in wasingtondaki dusunceleri burada yeniden karsimiza cikmaktadir.Ama daha butunluklu bir cevap icin tarihe,1938-1939 kisina donmek yararli olabilir.O zamanlar Neville chanberlain liderligindeki Ingiltere hukumeti,yatistirmalarin ise yaramadigini ve savasa hazirlanmak gerektigini idrak etmisti.kitlesel ucak ve tank uretimini baslatmis ve radar gelistirilmisti.ingiltere ayni zamanda Orta-dogu Politikasini da degistirmisti.1936 yilinda Filistinde basliyan Arap Ayaklanmasi ile mucadele etmek yerine ,londra Almantaya karsi savasa hazirlanmak icin arap tarafini yatistirmaya karar verdi.kabine tutanaklari Londra nin kararinin gerisinde yatan acimasiz gercekligi belgelemektedir.Araplar hindistan a dek uzanan emperyal rotanin ayaklarindan biridir.hindistan muslumanlari ki rajlara en sadik bir guruptur.yabancilastirilmamalidir,yahudilerden daha fazla sayida arap var ,ve bu kadariyla sinirli degil araplarin nazilerin tarafini tutmak gibi bir secenekleri vardir kudus teki alman yanlisi muftu yada irakta resit el geylani liderligindeki nazi yanlisi milliyetciler bunun ornekleridir.yahudilerin ise alman yanlisi bir secenekleri yoktu.
.1939 yilinda vede bugun araplarin sayisinin yahudilerin sayisindan daha fazla oldugu olgusu bize ,arap-israil catismasinin dunya tarafindan algilanisi hakkinda epeyce flkir vermektedir.Iste dunyanin kurtlere yonelik tutumu da araplarin ve Turklerin sayisinin Kurtlerden daha fazla oldugu olgusu tarafindan belirlenmistir.Acikca si meselesidir.petrol ve Turkiye nin stratejik konumu bunun bir parcasidir.mesele sayi meselesi degil.bu ayni zamanda Arap ve musluman devletlerin gucleri meselesidir.Petrol ve Turkiye nin stratejik konumu bunun bir parcasidir.ustelik lurtleryanlizca kucuk bir halk degil ama ayni zamanda guclu dostlari olmiyan bir halktir.kurtler disarida cok sayida guclu kuzenleri ve kardes mutefikleri olmiyan bir ulustur.
Bu durum Avrupa ve Amerikan solunun sicilinde kara bir lekedir.tek tesellisi su olabilir.Saddam indevrilmesiyle olusan mevcut jeopolitik durum belki de irak kurtlerine ilk defa ya fedral ve demokratik bir irak cercevesinde yada nihai olarak kendi devletleri biciminde gunesin altinda bir yer kazandirabilir.Eger boyle birsey mumkun olursa,kurtlerin Self-determinasyonu solun verdigi destekle degil Bush Yonetiminin tartismali politikalari sayesinde kazanilmis olacaktir.Herhalde sol cenahtaki kimi cevrelerin kendi vicdanlarini kurcalamalarinin vakti gelmistir.Hegel in kurnaz akil desturuna,yani buyuk tarihsel sonuclarin her zaman tarihsel aktorlerin dusuncesine inanan bizler bir kez daha ve ahlaki tercihlerimize karsit hakli cikabiliriz.
Shlomo Avineri Disset Magazine ceviri Cemal Atilla Serbesti Eylul 2005
AMERIKA-TURKIYE ILISKILERI 2.
8
Nistiman in ucuncu sayisinda ABD Disisleri Bakani Condeleerazza Rizza ile Turkiye Eski Disisleri Bakani Abdullah Gul tarafindan hazirlanip kamuoyuna aciklanan Stratejik Vizyon Belgesi diye adlandirilan belge ile Redikal Gazetesi yazarlarindan Murat Yetkin in Stratejik Belgesi uygulamada baslikli makaleyi ABD –Turkiye iliskileri baslligi altinda kisa bir aciklamayla yayinlamis am.a bu yaziyi numaralandirmamistik kuskusuz Stratejik Vizyon Belgesinin dayandigi ABD ile Turkiye arasi,nda tarihsel iliskiler var.Bu nedenle yeni yaziya iki numarasini yerlestirdik. Aslinda tarhsel acidan konuya yaklasildiginda ucuncu sayi daki basligin iki numarali basligi tasimasi gerekirdi okuyucular buyaziyi okurken bir numarali yazi diye degerlendirebilirler Yukaridaki baslik alettindaki yazi Talat Turhana ait Derin Devlet adli kitaptan bir derlemedir Biz sadece onun yazisinin ara baslikyerini degistirerek ve kisaltarak yayinliyoruz amacimiz Turkiye-ABD iliskilerinin gelisim sureci konusunda okuyuculari bilgilendirmek ve bu iliskilerin Kurtlerle olan baglantisini aciga cikarmak.
Yazar bilindigi gibi Turk Milliyetcisi ve Kemalist bu nedenle Kurt sorununa yaklasimi bize ters ama bu onun yazdiklarinin hepsinin yanlis oldugu yargisina varmamiza neden olamaz onemli olan dogrularla yanlislari biribirinden ayirmak daha dogru bir arastirmaya ilgilenenleri yoneltmek.Ote yandan Turkiye deki son siyasal gelismeler Turkiye yi kim yonetiyor sorusunu hem ic hemde dis kamuoyunda gindemlestirdi Bu nedenle turkiye yi kim yonetiyor tartismasinda farkli gorusleri sergilemek acisindan yukarida adi gecen yazara ait bircok arabasliktaki yaziyi birlestirmeyi uygun gorduk.Kuskusuz bu yazida tarihsal surec acisindan bosluklar var.ozellike Ikinci dunya savasi sonrasi ortaya cikan uluslararasi plandaki degisimler bu degisimin Turkiye nin Avrupa ve ABD iliskilerine yansiyisi bugunku ABD ve Avrupa ile Turkiye nin iliskilerindeki degisimleri incelemek icin onemli bir temel olusturuyor.Biz ileride bu degisimlerin uluslararasi ,bolgesel ve ulusal duzeyde biz kurtlere nasil yansidigi konusunda genis aciklamalarda bulunacagiz.
Nistiman
9
ABD-TURKIYE ILISKILERI 2
ABD Emperyalizmi nin Turkiye ve Kurtulus Savasina Bakisi
Buyuk dost ,Buyuk muttefik ABD,ninTurkiye ye,kurtulus savasin da bakislarina goz atmak istiyorum. Baskan Wilson 5 Agustos 1919 yilinda Turkiye haritadan silinmelidir.Turkiye yi parca parca ederim.1920 li yillarda Ingiliz Basbakani llyod George Turkler Avrupa dan atilacaklardir diyor.1922 yilinda Adam dulles Mustafa Kemal a karsi sert tutum alinmalidir.Gelecekte istikraz icin basvurabilirler.eger Turkiye hicbir zarar gormeden,devletlere kafa tutmakta devam eder,Kapitulasyonlari kaldirir ve Istanbul a yerlesirse,bu yanliz orta-Dogu yu degil Avrupa da da barisi tehlikeye atacaktir. 1920 yilinda new York Times Avrupa dan surulen turklerin dunya siyaset sahnesinden bir daha donmemek uzere silinip gitmesi baslica istegimizdir.1922 yilida New York times Orta –Dogu daki Amerikan cikarlarinin genisletilmesi icin sinirsz firsatlar bizi beklemektedir.Anadolu daki savasin Turklerin zaferiyle son bulmasi yakin tarihin en korkunc olayidir.Korkunc Turk butun vahsetiyle yeniden ortaya cikmistir.
Bu anlayis bugun de degismemistir.PKK ve Ermeni olayi yada Sevr in onumuze surulmesinin temel nedeninin Bu bakis acisinin bir sonucu oldugunu dusunuyorum.Cunku Turkiye yi engec taniyan ulke ABD dir.Aslinda ABD nin bakis acisi hic degismez.Amerika cikarindan baska hicbir ilke tanimaz.her ulkeye iliskin bu gozle bakar.Ama ulkelerde bagimsizlikiarini,Kendi ekonomik ulusal cikarlarini korumak zorundadir.Iste kucuk Amerikancilar bunu yapmadilar. Teslimyey politikasiyla Turkiye yi bugunku batakliga soktular.Dunun manda yanlilari iktidarlara egemen oldular.Ozellikle Neo Liberaller ,ikinci cumhuriyetciler ,ozellestirmeciler, kuresellesmeci olarak karsimiza cikarildilar.
Devleti ve ulkeyi kimler yonetiyor.
Turkiye de yillardan beri yonetim tartisiliyor.1987 yilinda bir bakan icpolitikayi,disaridan esen ruzgarlar yonlendiriyor diyor.11990 yilinda ise Necmettin Erbakan ise,Turkiye yi secilmis kisiler degil baska kisiler yonetiyor...diyordu.Suleyman Demirel 1993 yilindaBu memleketi IMF yonetiyor diyor.Bir gazete deyayinlanan 1994 yilinda yapilan ankette %68 yabanci devlet,%64 isadamlari,%44 buyuk sirketler ,%36partiler,%34 tarikat,%32 MIT,%26 hukumet,gazete,televizyon%22basbakan,%18 cumhurbaskani,%17 Mafya,%15 Asiretler, bu tablodan cikan sonuc Turkiyeyi yonetmek durumunda olanlar yonetmiyor.Farkli gucler yonetimi ele gecirmislerdir.
Mahir Kaynak,1994 yilinda Ittihat ve Terraki benzeri bir orgutun Turkiye yi yonettigini iddia ediyor.Prof Izzettin Onder 1995 yilinda ulkeyi holdingler yonetiyor diyor.Amerikali unlu senator Alfanso D,Amato 1995 yilinda Turkiye yi bir haydut cetesi yonetiyor diyor.Bu demece karsi medyada hicbir tepki gorulmuyor.Amerikan Buyukelcisi Abromovic Turkiye nin sorunlarini ancak devletten guclu 10 hukumetler cozer diyor.en, 1995 yilinda bir gazeteye verdigim demecte ulkeyi istihbarat orgutlerinin yonettigini soyluyorum. Arastirma komisyonu baskani Siddik Avundukoglu devlette gizli orgut yapilaniyor diyor.
Cagimizda iktidarlar,ulusal hukumetlerden tum dunyaya egemen olmak isteyen cokuluslu sirketlerin ve holdinglerin tekeline geciyor .Buda News Week,ten 1995 yilinda aktarilmis bir gorus 1995 yilinda bulent Ecevit disaridan yonetildigimizi soyluyor.Gercekten de dogru soyluyor.Ancak soylememiz yetmez.Bu durumu nasil icine sindirebiliyor?Korkut Ozal ulkeyi ordu,mafya,dis gucler yonetiyor diyor.
Butun bu goruslerin sonucunda gelinen nokta da devlet uzerinde devlet,karanlik gucler,Milli Guvenlik Kurulu nun ulkeyi yonettigi kanisi yayginlik kazaniyor Bugunku tanimlamasiyla da Derin Devlet yonetiyor kanisi yayginlasti.
ABD nin rolu
Ozel Savas Kuramini ABD gelistirmis ve egitimi ABD onculugunde tum dunya yayayilmistir.
Ozel savas Gayri nizami Savas,istikrar hareketi ve psikolojik savas ana basliklarina ayrilmistir.(Gayri Nizam Savas ise,Gerrila hareketi,mukavemet hareketi,kurtarma-kacirmahareketini kapsamaktaadir.)
ABD de yayinlanan FM 30,FM 31,FM 41 simgeli resmi talimatnamelerde istihbarat,kontr-gerrila ,psikolojik hareket ve sivil isler konularinin teorisi ayrintilariyla aciklanmakta AR 515-1 adli resmi belgede Soguk Savas Kuramina yer verilmektedir.Tum NATO ulkelerinde bu talimatnamelerin gizli olmiyanlari tercume edilip yururluge konulmustur.
FM 31-15 simgeli ABD resmi talimatnamesinde,Gayri Nizami Kuvvetlerin,yeralti ve yerustu guclerden olustugu aciklanmakta ve bunlarin kurulus semalrari verilmektedir.
Gayri Nizami Savas yada kontr gerrila savasinda yerustu birliklerinin komanda birliklerinden olustugu da talimatnamede gosterilmektedir.
Yeralti orgutu tum NATO ulkelerindeki Gladio turu orgutlerin kurulusuna aciklik getirmektedir.Yeralti orgutlerinin Gladio orgutunde oldugu gibi yapisi geregi amaci disinda ic politikada terror ve siyasal cinayet olaylarinda kullanildigi da anlasilmaktadir.
Italya ornegindebu tur orgutlerin dogasi geregi ic politikaya ,terror ve ciayet olaylarina karistigi anlasildigina gore ,boyle bir orgutu demokrasi ile bagdastirmak olanakli gorulmemektedir
Ornegin FM31-16 simgeli Counterguerilla Operations adli resmi ABD talimnamesinde yer alan CMAC i ida
Polisle yargici ,isverenle isciyi biraraya getirmekle ortulu fasizme davetiye cikarilmakta ve bu durumda ulkelerin duzenleri Kontr gerilla Cumhuriyetleri nedonusturulmektedir. 11
Turkiye deki durum
Ozel Savas Kuramlari NATO baglamindaulkemiz icin gecerli bulunmaktadir.Ulkemizde Gladio turuyeralti orgutlerineKontr-Gerilla adini vermistir.konusmambu orgutlerin basindada acikladigim gibi Ziverbey kosku iskencecilerinden kaynaklanan Kontr-Gerilla savigerek benim gerekse siyasal partiler ve politikacilar ile demokratik kitle orgutleriyle basin ve yayin organlarinin tum girisimlerine ragmen acikliga kavusturulamamistir.
Yillardan buyanasuclulari yakalanamiyan kuskulu eylemllere sahne olmaktayiz.Bunlar arasindabasbakanlara suikast girisimleri de bulunmaktadir.
Ecevit ve Ozal a yapilan suikast girisimleri bile aydinliga kavusturulamamis olup ,ozellikle Ozal olayindaki suclunun istihbarat orgutleriyle iliskisi bulunmasinin yaninda kontr-gerilla egitimi gordugunu aciklamasi bu orgutler uzerindeki kuskulari arttirmaktadir.
Italya da Gladio Turkiye de Ergenekon
Mikro duzeyde ise ulkemizde gecmis yillardan beri suregelenkontrgerila tartismalariile gundeme oturan bu olgu,baslangicta 1972 yilinda faaliyete gecirilen ziverbey iskence kosku uygulamalarindan kaynaklanmaktadir.Bu orgutte gorev yapanlarin zaman icinde dogrudan dogruya Pentagon a bagli olarak calistiklari Ergenekon adli kitapta aciklanmistir.Daha sonra susurluk olayi patlak verince bu konuyu arastirmak icin kurulan parlemento arastirma komisyonunda suclanan asker ve sivil onemli kisilerin yargi onune cikarilmamalari bir yana gunumuzde de etkinliklerini surdurmelerinin anlami ulkemizdeki derin devlet yapilanmasi gucunun kesin kanitidir.Susurluk olayinin bir baska yonu de fasist militan kadrolarin ve mafya iliskilerinin taseron olarak bu yapi icinde yer almalarinin aciga cikmis olmasidir.
1990 yilinda Italya da Gladio orgutlenmesi aciga cikinca olayin boyutu tum dunyada algilandi.Bu arada Gladio ile birlikte calisan P-2 mason locasi ustadi Licio gelli nin Italyan Askeri Istihbarat Orgutu Baskani General Musimici nin itaalya daki sag ve sol terroru yonettikleri anlasilip o gunku iktidar dengesi icinde tutuklanip yargilanmalari derin devlet boyutunu kuresellestirdi.P-2 ustadi Licio Gelli Cia ile birlikte calistigini itiraf etti.Ital ya da odonemde Kominist Partisi nin iktidara gelmesini engellemek icin terror manivela olarak kullaniliyordu.Dunyanin diger ulkelerinde de terrorle istikrarsizlik yaratilip darbe ortami hazirlandigini yasayarak goren ulkelerin onde geleni Turkiye dir.
Licio Gelli Masonizmin Uluslararasi etkinligini de aciklamistir.
Derin Devletin boyutunu bu aciklamalar isigindadegerlendirirsek hem gercekleri hemde kuresellesme olgusu icindeki masonik yapinin islevini daha iyi algiliyabiliriz diye dusunuyorum. Bu durumda dunku ve bugunku yoneticilerimizi gercekten biz mi seciyoruz diye de kuskulaniyorum.
Simdi de Ziverbey Koskunden Susurluk kazasi na kadar uzanan kirlenme.yozlasma,mafyalasma ve cetelesme surecine Can dundar ile celal kazdagli nin Ergenekon-Devlet icinde devlet adli ozgun 12 kitabinda onemli bir tanigin Erol Mutercimler gorgu ve bilgiye dayanan gozlemlerine dayanarak kontrgerilla orgutu,derin devlet vb.adlarlarla tanimlanan gizli orgutun adinin Ergenekon oldugunu ogrendim.
Erol Mutercimler ,in Ergenekon Orgutunu siniflandiran bolumu yineliyorum.
Subaylar
Emniyetciler
Profesorler
Isadamlari
Siradan insanlar
Ceteler
Memduh Unluturk Pasa kendisinin de Ergenekon un icinde oldugunu soyledi ve dedi ki=Bu Ergenekon genel kurmayin da jukumetlerin de burokrasinin de herkesin ustunde bir orguttur. Yasayla filan kurulmus degil dir.Bu 27 Mayis Darbesinden sonra CIAve Pentegon tarafindan kurdurulmustur.Bunun icinde bulunan insanlar buraya hizmet eden insanlardir.Ama bunlar vatana ihanet olsun diye hizmet etmezler.Biz vatani kurtariyoruz ,vatana hizmet ediyoruz,vatana yararimiz dokunuyor dusuncesiyle bu orgutun icinde yer almislardir.Ozellikle Amerika da kontrgerilla egitimi gormus olan bu kurslardan geecmis olan generallerin bir bolumu yeri geldiginde kontrgerilla icinde yer alir.Sonuc ta ben daha ,baska insanlardan Ergenekon u arastirdigimda sunu gordum=Bunun icinde subaylar var,emniyetciler var,profesorler var,isadanlari var,siradan insanlar var Bugun ceteler dedigimiz bu kucuk birimler varya,iste bu birimler Ergenekon un icindeki birer bolum,birer parca Adini saydigimiz kisiler deErgenekon adi verilen bu ust orgut tarafindan kullanilan tetikcilerdir.
Erol Mutercimler sonunda cok ilginc bir orgutle karsilastigini soyluyor.mutercimlere gore ulkeyi darbeye surukleyen ve bugun cete diye anilan orgutun adi Ergenekon.
Derin devletin NATO yla baglantisi var
Makro duzeyde derin devlet orgutlenmesinin bir de NATO baglantisi vardirki,orgute uye olan devletler bu baglanti icinde yer almaktadir.Belcika Bruksel deki NATO genel karargahinda ACC adli bir gizli yapilanma bulunmaktadir.Bu yapilanma NATO ya bagli devletlerin yeraltilarini denetlemektedir.Bu kurumun baslangicta NATO ulkelerinden biri yada bircogu Sovyet isgaline ugrarsa ic direnisi orgutlemek amaciyla kurulmus olmasina karsin,ulkeler icinde zaman zaman siyasal amaclar icinde kullanilir olmustur.Gunumuzde de bu yapi varlik ve etkinligini korumakta olup hedef olarak terror faaliyetlerini secmis olmayi one surmektedir.Kuskusuz bu terror faaliyetleri ,NATO ve ABD cikarlarina aykiri her turden gelismedir.Gunumuzde NATO genislemesinin mantiki hicbirgerekcesi olmamasina karsin ABD yeni uyelerin de yeraltina egemen olarak o ulkeleri surekli denetimi altina almayi hesaplamaktadir. 13
Gladio ve diger NATO ulkeleri
Italya da yurutulensorusturma Basbakan Andreotti nin mafya iliskilerine kadar uzanmistir.Yasadisi orgut elemanlarinadokunulmazlik taninirsa ,sonucta varilan nokta surpriz sayilmamalidir.Benzeri olaylarin yasandigiherhangi bir ulkede ,Italya orneginde oldugu gibi arastirma yapilabilirse varilacak sonuc aynidir.Cunku yeralti orgutlerinin arkasindaki guc CIA dolysiyla ABD dir.Hur dunyanin lideri ABD
Kuskusuz boylesine kapsamli bir organizasyonun NATO icinde de uzantisi bulunmaktadir.Bruksel deNATO komutanligina bagli Allied Coordinasyon Commite (ACC) (Muttefik Koordinasyon Komitesi) NATO ulkeleri yeralti orgutleri arasinda Koordinasyon saglamak icin eszamanli olarak toplanmaktadir.1990 yilinda Belcika Ordusu istihbarat daire baskani General Raymond Van Calster in NATO cercevesinde Gladio turu yeralti orgutlerinin donem baskanligini yaptigini aciklamistir.
Yine NATO bunyesinde The Calestine Planing Commite (CPC) ayni amacla eszamanli olarak toplanmakta dir.Ornegin Ekim 1990 da boyle bir toplantinin Bruksel de yapildigi basina yansimistir.
Soguk Savas sonrasi durum
Ozel Savas in,Soguk Savas donemi nin urunu oldugu soylenegelmistir.1990 yilinda Paris Sarti ile basliyan AGIK surecinde Soguk Savas in bittigi aciklanmasina karsin,ozel savas birlikleri ve yontemleri Yeni Dunya Duzeni icinde kapsamli bir sakilde kullanilmaktadir.Ancak bu kez yeni dunya liderligini dayatmakta kararli gorunen ABD=
-Cikarlarini korumak icin BM yi amacina alet etmeyi denemekte ,genellikle kendi acisindan basarili sonuclar almaktadir.
-Libya nin bombalanmasi,Panama da Noriega nin kacirilmasi ve Bagdat in bombalanmasi eylemlerinde uluslararasi hukuku dislayan bi tavir sergilemekten kacinmadi.
-1990 oncesi Dogu-Bati dogrultusunda olacagi varsanilan catisma Kuzey-Guney dogrultusunda yonlendirildi.Petrol cikarlarini korumak icin Korfez Savasiyla dunyaya gozldagi verdi.
-SSCB nin dagilmasdan sonra kominizm yerine Redikal Islami hedef secti.11 Eylul 2001 saldirisini bahane ederek Afganistan ve Irak a saldirip bir yandan dunyadaki petrole egemen olmak isterken BOP Projesiyle de bolgeye egemen olmaya calismaktadir.
Yazar kitabinin son soz yerine basligi altindaki bolumde soyle demektedir=
Bin yillik surecte ,Siyonist,masonik bir dunya duzeni kurmak isteyen cevreler altin donemlerini yasiyorlar.Cunku ABD Derin Devleti nin kuklasi olarak iktidara oturtulan yada baskanliga getirilen W.Bush fanatik bir Evangelist dir.Evangelistler Musevilige en yakin Hhiristiyan Mezhebi olarak bilinmektedir.Irak i isgal eden Bush ,bir yandan enerji kaynaklarina el koyarken ,diger yandan da Tevrat daki vaad edilmis topraklari ele gecirmis olmanin keyfini yasamaktadir.BOP Projesi de bunun en buyuk kanitidir.Ben bun BIP(Buyuk Israil Projesi) diyorum.
Derin Devlet-Talat Turhan-Ileri Yayinlari-2005 14
DOGU- BATI ILISKILERI VE TURKIYE UZERINE ARASTIRMALAR
Bir anket daha
Onceki gun yari saka yari ciddi Turklerin anket sorularina verdiklericevaplarin cokfazla guvenilir olmadigini soyluyordum.bu sabahin gazetelerinde ,bu sefer Amerika da PEW sirketinin muslumanlar arasinda yaptirdigi anketin sonuclarini gorduk.sonu ankete gerclari veren gazeteler,sonuclarin sonucu diyebilecegimiz bir noktada anlasmis gorunuyorlar bati ydan uzaklasiyoruz.
Evet,ankete gerek olmadan,ciplak gozle gorunen bircok fenomen toplumda boyle bir egilim oldugunu p pekistiriyor.Suphesiz batidan uzaklasiyoruz gibi bir genelleme,bir yigin anlamli nuansi bogar,gozden kaybeder.ornegin 2002 de Amerika ya olumlu bakanlarin orani yuzde 31 mis,2006 da bu yuzde 17 ye dusmus.Ozgul bir soruya alinmis ozgul cevap bu.Peki bu onaylanmayacak birsey mi?Bati iyidir Amarika batidadir oyleyse Amerika iyidir diye bir akil yurutme olabilir mi?georg Bush un baskanliginda bir ABD nin dunyada oynamaya basladigi rolun mahkum edilmesi bence ciddi bir sagduyu,saygi duyulmasi gereken bir duyarlilik belirtisidir.,ayrica Batili kavraminin benim one cikardigim icerigine de uygundur.Bati kendisi de bugun bati dan ne anladigina,ne anlamak istedigine karar vermek durumunda sonuc olarak emperyalizm de bati icadi ,insan haklari da ,fasizm de Bati da dogdu,demokrasi de Ama bunlar hepsi benim kimligimin parcalari diyerek,bu cok yamali bohcayi sirtlanip yurumek zorlasiyor. Hayat,yanliz verili olandan degil,verili olanlar icinden bizim kendimizin secerek yaptiklarimizdan obatili olmaktan lusuyor.onun icin bati ninda kendi urunlerinden bazisindan vazgecmesi gerek.Ama Bush un temsil ettigi ABD bunu yapmiyor.Yapmadigi icin ona cephe aliyorsam,emperyalizmin,fasizmin one ciktigi Batiyi red edip demokratik degerler ve insan haklari cizgisinden ilerleyem bir batiyi sectigim,bu gelenegi batil olmaktan cikarip,Dunyali yapmak istedigim ve aslinda ABD yi durdugu batiyi terk edip bu batiya gelmeye cagirdigim icini boyle yapiyorumdur.
Turkiye de halkinankete gore yuzde 54 u iran i olumlu buluyormus,yuzde 35 i olumsuz buluyormus.demek Doguya yakinlasiyoruz sinyali.Ama isin icine Nukleer silahlar girince cevap verenlerin yuzde 61 i hayir olmasin diyorsa,bu da toplumun aklini busbutun yitirmediginin isareti.
Simdi ben bu anketlerinsonuclarinin bize aydinlik manzara getirdigini soylemiyorum.cunku zaten oyle birsey soylemiyorum.tam tersine toplumun gidisinden ve kafa karisikligindan son derece endiseliyimiSadece bazi kavramlari yerli yerine oturtmak istiyorum.gayri muslimleri sevmiyoruz diye bir sonuc cikiyorsa ,bu vahim.Ama bunun alternatifi de olana bitene Amerika neylerse dogru eyler tutumu degil
Ust uste gelmeye basliyan bu gibi yoklama sonuclarinin medyada bir endise yarattigini hissediyorum.yaratmasi da gerek iyi de bu egilimler kendiliginden mi yayiliyor?yoksa(basta AKP)bazi kotuluk odaklari mi,buyuk bir maharetle,toplumu boyle bicimlendiriyor?bu corbada tuzu olmiyan cok fazla kisi veya kurum gormuyorum ortaliklarda
Redikal Murat Belge Temmuz 2006 15
Batsin mi bu dunya?
Bir Amerikan arastirma kurumu (PEW)Arupa da Muslumanlar(Turkiye de Muslumanlar?)genel basligi altina girecek son calismasini acikladi.konuyu isleyen bizim gazeteler arastirmanin Turkiye yi cok yakindan ilgilendiren iki sonucuna ozellikle dikkat cekiyorlar
1-Turk Toplumu hizla batidan uzaklasiyor.kendilerini
2-Turkler kendilerini tanimlarken dinsel kimligini on plana cikariyorlar.Diger musluman ulkelerde de bati karsitligi varmis,ama bizde disa vuran egilim daha siddetliymis.
Bulgulari yalanliyacak yada varilan sonucu sorgulayacak degilim.Turkiye de ve bizim deicinde yer aldigimiz cografya da,genel olarak Bati ozellikle de Amerikan karsitligi nin yukseliste oldugu cok acik Cunku ilimli ve yatistirici gorusleri dinlemeye bile az tahamullu insanlarimiz..yukselen egilimden batici seckinlerde nasibini aliyor ve bu cografya da etkinliklerini tumuyle kaybediyorlar.Son yillarda yuruttugumuz tartismalar,aslindabu gercegin siyasete yansiyan yuzu.
Ancak,ben size vahim bir gelismeyi duyuracagim,anketlerin ortaya koydugu gercek tek tarafli degil,islam dunyasinda batiya ve degerlerine duyulan kusku giderek derinlesiyor.Ayni amerikan arastirma kurumunun yuruttugu bir arastirmaya gore islam sozcugu gectiginde zihinlerde olumsuz bir fikir olusan Amerikalilar, in orani(2002=33,2003=34,2004=37)her yil artiyor,ayni durum islam ile siddet arasinda dogrudan iliski kuranlarin oraninda da fark ediliyor (2002=25,2003=44,2004=46)
Wasington post Gazetesi ile ABC televizyonu nun bu yilin mart ayinda duzenledigi anketin sonuclari daha kiskirtici,Amerikalilar,in yariya yakini(%46) islam hakkinda olumsuz bir fikre sahip,islam ile siddet arasinda dogrudan ilinti kuran Amerikalilar in orani(%58) 11 Eylul 2001 in hemen ertesinde,muslumanlar saldirilardan dolayi suclandigi bir sirada yapilan anketin bulgusundan yuzde 7 daha yuksek bir oran bu. Son PEW anketinde,Avrupali larin Muslumanlara karsi dusmanca bir tutum sergiledigine inanan Turkler in orani(%57)da buna yakin.
Hic kuskusuz,guvensizligin bu karsilikli tirmanisi,akli basinda herkesin en buyuk tehlike gordugu ve onlensin diye caba sarf ettigi uygarliklar catismasi icin dunyamizi hazir hale getiriyor.Anket bulgulari gercekleri yansitiyorsa yani hem Bati hemde Islam Dunyasi giderek artan bir oranda biribirinden kusku duyuyor ve otekisinin kendisini yok edecegini dusunuyorsa,bu iki tablodan hayirli bir sonuc cikmaz.
Bu olumsuz gidisi nasil durdururuz?buda onemli bir soru,ama herseyden once,arkamiza yaslanip bu vahim gelismelerin sebepleri uzerinde durmamiz gerekiyor.Iki onemli soru su=Islam dunyasi neden her gecen gun daha da artan bir bicimde Bati-Karsiti oldu?Islam Dunyasi ve o dunyayi onemli kilan degerler Batidan bakildiginda neden dusman olarak gorulmeye basladi?
Yanlizca yurt icinde meydana gelen gelismelerle olmuyor insanlarimizin zihniyet dunyasi,Israil in uzerlerine acimasizca fuze yagdirdigi Filistinli ler ve Ebu Gureyb cezaevinde,Guantanamo daki tutsaklar kampinda yasananlar da kanaatlleri biliyor.daha da kotusu su=Eskiye ait bazi kalip soylemler de, 16 bugun uluorta tekrarlandiginda,ofkeyi o soylemlerin sahiplerine yoneltiyor..tablo Turkiye deki ic barisi ve siyaseti etkilemesi yonunden de onemli
11 eylul de ucaklari ikiz kulelere saplayanlar,eylemlerinin dunyayi bir surekli savas haline donusturebilecegin hesap etmisler miydi acaba?hesaplamis olsalar bile,o hesabi soylem ve eylemlerle dogru cikartma becerisi bizlere ait.yani bati ,da ve Islam dunyasinda yasiyanlara...
Ne kadar haykirsak yeri var=Dunyamizi kendi ellerimizle yasanamaz hale getiriyoruz.
Yeni Safak Fehmi koru temmuz 2006
17
EKONOMI
BAKU-TIFLIS-CEYHAN PETROL BORU HATTI
Asrin Projesi denilen BTC nin acils Istanbul daki Ciragan sarayinda 13 Temmuz 2006 tarihinde yapildi.T.C cumhurbaskani necdet sezerin acilisini yaptigi bu torene 15 cumhurbaskani,30 civarinda Basbakan ve 50 kadar disisleri ve enerji bakani nin davet edildigi bu toren icin 3,5 milyon dolarlik bir masraf yapildi.Insasi tam 6 yil suren bu hattin fikir babasi olarak eski TC cumhurbaskani turgut Ozal ile Eski Azerbeycan cumhurbaskani Ebulfeyz Elcibey oldugu soyleniyor.Bu Projenin amaci hazar havzasindaki petrol ve dogal gazin Turkiye uzerinden uluslararasi pazarlara sevkiyati olarak gosteriliyorsa da bu projenin amacinin bununla sinirli olmadigi ayrica bu projenin baska buyuk bir projyle baglantili oldugu kesin.
BTC ekonomik mi yoksa politik bir projedir ?
Bu projeye bakildiginda petrol ve dogal gazin cikis ve pazarlanma bolgesi dikkati cekiyor Bu projenin amacinda ekonomik nedenlermi yoksa politik nedenlermi birincil rol oynuyor sorusuna cevap bulmak icin su srulara cevap bulmak gerekiyor.
Birincisi= Bu hat icin neden istanbul bogazi kullanilmiyor?
İkincisi= Neden iran uzeri Basra korfezi hat olarak kullanilmiyor?
Yukaridaki sorulara cevap bulmaya calisalim.
Birinci soruya cevap
Disisleri bakani Enerji,Su,Cevre Isleri Genel mudur yardimcisi Mithat Rende bu hattan yilda 50 milyon ton petroldogrudan Azerbeycan dan Ceyhan a cikacak bu 350 varil petrol yani 350 tanker demektir Bunun Ceyhan dan cikmasi demek bogazlarin 350 tankerin kurtulmasi demektir diyor biz bu cevaptan bu hattin sozde de olsa cevre guvenligi nedeniyle tercih edildigini anliyoruz.
Ikinci soruya cevap
Gazeteci Gungor Uras soyle diyor=1992 yilinda ADPS,BOTAS,BP,Pennzoil ve Amoco sirketleri arasinda Baku den gurcistan,in liman kenti Supsa ya ,Rusya,daki Novorossisk,e ve Turkiye,nin Ceyhan ilcesine uzanmasi dusunulen uc alternatif boru hatti uzerine arastirma yapilmasi icin bir anlasma imzalandi.Bu arada Amerikan Hukumeti BP,ye Baku-Ceyhan hatti lehine baski uygulamaya basladi.BP,bu projenin ekonomik olmadigini ileri suruyordu.ABD nin baskisi sonucu BP Baku-ya Ceyhan hattinin jeopolitik degil,ticari bir proje olmasi israrini surduruyordu.Azerbeycan,in Ermenistanla yasadigi problemler yuzunden,Baku-Ceyhan hatti nin Gurcustan dan gecirilen bu hattin uzunlugu 1760 km yi asti.yazar bu arada Baku-Supsa hatti nin nisan 1999 da hizmete girdigini de belirtiyor.
Simdi birinci soruya donelim.Yukarida disisleri bakanligina bagli dairenin mudur yardimcisi nin verdigi cevabi daha sonraki Yunanistan ve italya ile baglantili proje ile Bulgaristan baglantili diger gaz projesi 18 yalanliyor.BP nin ABD ile tartisma gundemine veRomanya getirdigi Projenin jeopoltik proje oldugu soylemini dogruluyor.
Adana uluslararasi enerji terminali oluyor.
Daha once Ceyhan yakinindaki Yumurtalik kasabasindan Akdeniz e acilan kerkuk petrolleri nin yaninda yeni acilan BTC petrol boru hatti projesiyle birlikte Adana Avrupa nin petrol sevkiyat limani olan Rotterdam dan daha onemli bir enerji terminali haline geliyor.
Bilindigi gibi kerkuk-Yumurtalik petrolboru hatti daha once Suriye nin Banyas ,Lubnan in Tripoli liman sehirlerinden Akdeniz e acilan hattin yerine alternatif bir proje haline gelmisti.
Baku dan gelen petrol Azerbeycan Devlet baskani Haydar Aliyev adi verilen Ceyhan daki terminalden sevkiyat yapilacak.Bu Proje ile birlikte daha once fazla dikkati cekmiyen kerkuk-Yumurtalik boru hatti BTC projiyle birlikte bolgenin dikkatlerinin yogunlasmasina neden oldu.bu proje,ceyhan i 160 milyon tonluk kapasite ile Avrupa nin en buyuk enerji terminali haline getirdi ceyhan,petrol super marketi hollanda nin e nerji liman kenti Roterdam i gecti.Boru hatlarinin bitis noktasi olmasi bakimindan Adana stratajik bir konuma geldi.Adana ya bagli Ceyhan kazasi dunyanin yeni enerji kavsagi olurken,BTC sayesinde,kuresel enerji alaninin dunyadaki en onemli terminallerinden biri oldu.Baku-ceyhan Boru hattindan Akdeniz e kazakistan in kasghan yoresinden cikacak petrolun sevkiyati icin BTC boru hattina 800 kmlik bir boru hatti eklenmesi dusunuluyor.Bu boru hattinin faaliyeti gecmesiyle birlikte BTC boru hatti Rusya dan cikip Orta-Avrupa ya uzanan Druzba boru hattin dan sonra dunyanin en buyuk boru hatlarindan ikincisi olacak.
BTC projesinin gundeme gelmesi Rusya yi rahatsiz etmisti bu durumu goz onune alan projenin aktorleri Rusya ile uzlasma yoluna gitmis bu uzlasma sonucu mavi Akim adi verilen yeni bir proje yapilmisti bu projeye gore Rusya petrol ve dogal gazi Samsun uzerinden ceyhan a baglanacakti.bu projenin samsun daki acilisina 2005 yilinda Rusya devlet baskani Putin ile Italya Basbakani Berluscuni katilmisti.
BTC boru hattindan kazak petrolunun da akmasi hedefleniyor.fransiz petrol sirketi Total dan Alain Przbysz ,kazakistanin buyk petrol bolgesi kasghan in isletmecisi olan konsorsiyomun petrollerini BTC boru hatti yoluyla Akdenize ulastirmak icin BTC ye 4 milyar dolarlik bir baglanti sistemi kurulmasinin planlandigini aciklamisti.Przybysz yaptigi aciklamada,800 km lik boru hattinin insasini icerecek calismanin 2009 yilinda basliyacaginive bir yil icerisinde bitirilmesinin planlandigini soylemisti.
Basinin ve Israil in resmi aciklamalarina gore Israil BTC boru hattina Ceyhan uzeri denizden boru hatti ekliyerek Baku petrollerini uzak doguya pazarlamak istiyor.Denizin dibine dosenecek petrol boru hattinin Suveys Kanalindan gecirilerek Hint okyanusu na yakin bir yerde sonuclandirilmasi hedefleniyor.Yukarida belirtilen projeler gerceklesirse Ceyhan kitalari birlestiren bir yer olarak adlandirilacak gibi gorunuyor.
BTC Projesine katilan sirketler
19
Ingiliz The observer gazetesi nin Rusya yi by pass ilk Hazar boru hatti diye nitelendirdigi 1774 km lik hattin 440 km si Azerbeycan 260 km si ise Gurcistan dan geciyor.BTC projesinde en byuk pay BP nin.
Bu projenin Bu projenin pratik anlamda ilk adimi 1994 de sekiz sirketin(SOCAR,BP,Unocal,Statoil,TPAO,,Itochu,Ramco,veDelta Hess)katilimiyla AIOC un kurulmasiyla atildi.1995 de yeni sirketlerin katilimi ve mevcut ortaklarin uretim payinin yeniden duzenlenmesi cercevesinde SOCAR in %5 lik payi TPAO nun payina eklenerek onun payi %6,53 e yukseltildi.Katilan sirketler icerisinde en yuksek pay %30,10 ile BP nin,onu %25 lik pay ile SOCAR takip ediyor diger sirketlerin payi soyle=Statoil%8,71,Unocal %5,8,AGIP%5,TotalfinalElf %5,Itochu%3,40,Inpex%2,5,conocoPhillips %2,5,delta Hess%2,36
1 Agustos 2002 de BTC ana ihracat boru hattinin destek gurubunda yer alan firmalarin,londra da Insaat islerinden sorumlu olacak BTC co ve finansman islerinden sorumlu olacak BTC investement adi altinda 2 sirket kuruldu.Insasi alti yil suren ve toplam maliyeti 4milyar dolar olan BTC nin tam kapasite ile calismasi halinde Turkiye ye 250-300 milyon dolar kazanci olacak.
BTC projesi ABD nin bir AVRASYA projesi dir.
Hazar petrolu nun Turkiye araciligiyla dunya pazarlarina acilmasi fikrinin ilk kez o zamanin musavatci devlet baskani ebulfeyz Elcibey tarafindan ortaya atilmisti bu fikir saddam yonetimin Kuveyt i isgal ettigi ve dunyanin dikkatinin korfez bolgesine yogunlastigi bir doneme tekabul etmesi nedeniyle basta turkiye cumhurbaskani turgut Ozal olmak uzere tum dunyanin onemli sahsiyet ve guclerinin dikkatini cekmisti.islamci ve azeri milliyetcisi Elcibey Bu petrol hattinin iran uzeri turkiye ye gecirilmesi ni dusunuyordu.Iran la problem yasiyan ABD boyle bir guzergaha bilinen nedenlerden dolayi karsiydi,Ayrica bu fikir rusya yi da rahatsiz etmisti.Bu ve bircok nedenden dolayi Ebulfeyz Elcibey Rusya nin destekledigi bir darbeyle devrildi yerine Haydar Aliyev gecirildi.BTC nin 2002 tarihinde Azerbeycan Cumhurbaskani haydar Aliyev Turkiye adina Necdet Sezer Gurcustan adina ise Eduard Svardnadze katilmisti.
1992 de Iran hatti nin devre disi kalmasi neticesinde yukarida adi gecen petrol sirketlerinin arastirma veya uzlasmasi uzerine gurcistandan gecen hat benimsendi.ve ilkantlasma turgut ozal doneminde 09 03 1993 de imzalandi.Bu antlasmayla birlikte anahatin guzergahi resmilesmis oldu.BTC projesinin gundeme geldigi tarihte Azerbeycan ile Ermenistan arasinda karabag sorunu uzerine olan problem devam deiyordu.bu problem halende suruyor.
29 Ekim 1998 deki Ankara Deklerasyonuna iza atanlarlar icerisinde Azerbeycan,Gurcistan ve turkiye devlet baskanlarinin yaninda kazakistan devlet baskani nursultan nazarbey,ozbekistn devlet baskani islam kerimov ile ABD Enerji bakani Bill Richardson vardi.Bu antlasmayi 18 kasim 1999 da istanbulda yapilan AGIT toplantisina katilmak icin Turkiye ye gelen ABD baskani Bill Clinton un da sahit oldugu yeni bir paket antlasma izledi Bu torene katilan kazakistan devlet baskani yeterli petrol olmasi halinde BTC hattini kullanma tahuddu nde bulundu.Birer yil arayla yapilan bu anlasmalar ermenistan i karistirdi.
Ankara Anlasmasinin imzalanmasindan iki gun once yani 27 ekim 1998 de Ermenistan parlementosu silahli kisilerce basilmisti.Bir yil sonra bu eylemin birinci yili dolaysiya yapilan mitingde devlet baskani Koceryan in istifasi istenmisti.BTC nin bas aktoru ABD nin Ermenistan a Karabag da barisin saglanmasi 20 micin Ermenistan a Lacin koridoru ve 3 milyar dolar karsiliginda Azerbeycan a nahcivan in veZengezur un baglanmasi teklifi vardi.Eger bu teklif dikkatle incelenirse burada Azerbeycan ile Turkiye arasinda bir kara baglantisi saglama fikri gorulecektir.
BTC nin Avrupa icin onemi
Eski TC disisleri bakani ilter Turkmen soyle diyor=Turkiye nin AB uyelik surecini izleyen dusunce dusunce kuruluslari da artik enerji boyutu uzerine egiliyorlar Sabanci unuversitesine bagli istanbul politikalar merkezi nin bazi Avrupa kuruluslariyla ortaklasa yonettigi Turkiye- AB uyelik sureci gozlem merkezi nin istanbul da yaptigi 6 nci yillik toplantisinda enerji baslica gundem maddelerinden biriydi.
Toplantida Robert Schuman Merkezi nin Direktoru Giacomo luciani AB nin Rusya ya bagimliligini azaltmada bir transit merkezi olarak Turkiye nin konumu konusunda kapsamli bir takdim yapti.Luciani ozellikle baku dan ve kerkuk ten gelen boru hatlarinin birlestigi Ceyhan in hem buyuk bir enerji terminali ve hemde bir ham petrol ticaret merkezi ve hatta borsasi olabilecegini vurguladi.Ruslarin artik biraz daha sicak baktigi Samsun –ceyhan hatti gerceklesirse,ceyhan in onemi daha da artacak.luciani ye gore ruslar henuz Burgaz –dedeagac projesinden vazgecmis degiller,fakat bu proje cesitli gucluklerle karsilasiyor kaldiki samsun-ceyhan gibi turk bogazlarini by pass edecek bir proje icin rusya nin rizasina hic ihtiyac yok.Turkiye AB veya ABD ile isbirligi halinde boyle bir projeyi gerceklestirebilir.ancak By-pass projelerini petrol sirketleri pek benimsemiyorlar,cunku bogazlardan nakliyatin maliyeti cok daha dusuk.
Gaza gelince,turkiye –yunanistan-italya kismi insa halinde ,fakat yunanistan-italya kismi daha inceleme asamasinda.luciani,Turkiye yi Bulgaristan,romanya ve Sirbista veye Avusturya ya baglayacak Nabucco Projesi hakkinda AB nin tereddutlerinden siyrilmasi gerektigini belirtiyor ve isi tamemen enerji sirketlerine birakmak egilimini elestiriyor.bu alanda bir gelisme var.AB Konseyi Yuksek temsilcisi solona nin hazirladigi yeni bir enerji politikasi raporu Nabucco projesine finansal katilim dahil destek verilmesini onerdi.(Hurriyet 11temmuz 2006)
Yukarida goruldugu gibi BTC projesi merkezi bir enerji proje oluyor bu projeyle baglantili yeni projeler uretiliyor.Bu yeni projelerle birlikte Turkiye nin gecis ulkesi olarak onemi artirilip Turkiye icin Dogu –Bati iliskilerinde bir kopru ulke imaji yaratilmaya calisiliyor kuskusuz bu strateji ABD-Turkiye iliskilerinin bir parcasidir.
21
KULTUR
TURKIYE GUNLUGU (1573-1578)
Yazar Dogan Hizlan in yorumuyla birlikte tanitimini yaptigi Stefan gerlach in bu seyhatname ozelligi tasiyan kitabi eger ceviri hatasi yoksa osmanli nin yuksalis donemi ve batiyla iliskileri konusunda yaralanacak bir eser bu nedenle onu yorumsuz yayinliyoruz.Dogan Hizlan yazar tarafindan kitabin sonuna yazilan Allah da Turk devleti ni sona erdirsin sozune atfen olacak ki yazisinin basligini seyyah din adaminin bedduasi koymus, dikkati ceksin diye biz kitabin basligini yaziya yerlestirdik.Alman kokenli bir din adami olan Stefan Gerlach in seyyhat tarihi Fransa ile Almanya arasindaki savas da Almanya nin galip geldigi fransa kirali ikinci fransuva nin Almanlara esir dustugu ve Fransa Kirali nin annesi nin oglunun 22 kurtarilmasi icin kanuni Sultan Suleymandan yardim istedigi tarihin hemen sonrasina rast geliyor.Bu kitap Avrupa tarihini ve Avrupa-Osmanli iliskilerini de incelemek icin onemli bir kaynak niteliginde.
Nistiman
Yabancilarin osmanli imparatorlugu yada turkiye cumhuriyeti uzerine gozlemleri degisik acilardan tahlil edilebilir,cogu seyahat notu,yabanci birgozun,dogru,maksatli saptamalaridir.kotuleme de olsa bile bundan dersler cikarilabilir.Ne olursa olsun ,en insafli batili bile doguya karsi insafsizdir.Cunku savasan,fetih siyaseti uzerine bina edilmis bir imparatorlugu yazarken,ovgu dozunun yuksek olmasi beklenemez.Ustelik bu gozlemleri belirleyen unsurlar arasinda dinin etkisi de onemli oranda rol alir.
Yukaridaki on yargi sayilmayacak gercekleri unutmasaniz,yabanci seyyaklarin gezi kitaplarini zevkle okuyabilirsiniz.sozunu edecegim kitabin yazarinin protestan bir din adami oldugunu ogrendiginizde,din unsurunun gunlugunun icerigini,dunyaya bakisita ana olcunun ne oldugunu tahmin edersiniz.
Stefan gerlach in Turkiye gunlugu iki ciltten olusuyor.1573-1578 arasini kapsiyor,gerlach in yaziminin icinde okuyacaginiz biyografisi,bu gunlukleri bicimlendiren dunyasini da acikliyor gunluklerin ozelligi uzerine editor kemal beydilli nin yazisini okursaniz,onemini daha iyi kavrarsiniz.
Gunluklere yabancilarin izlenimlerine kasitli bakmaktan yana gegilim.onlar bizi sevmezler,edebiyati,gercekci yararlanmalarin engelidir.ne var ki ,iyi niyetlerini de gozden gecirmek gerekir.gerlach in kitabi nin son sozu ,bizi,imparatorlugumuzu,ne kadar sevdigini yeterince ispatliyor.Turkiye guncesi burada sona eriyor./Allah da Turk Devletini sona erdirsin.
Osmanli nin futtuhata dayanan siyasetini, batililarin gozunden ic duzenimizi ,siyasal toplumsal yapimizi bu gunluklerde bulabilirsiniz.Budin deki notlar,Osmanli ile Bati ninanlayisi arasindaki farkliliklari ortaya koymasi bakimindan ilgi cekicidir.
Turkiye gunlugunu okumaya basladiginizda,isim ve yer adlarinin coklugu size sikici gelebilir,ama birkac sayfa sonra,cok renkli,hatta zaman zaman eglenceli bir metin okumanin tadina varacaksiniz.bize olagan gelen bircok seyin onlarca nasil yadirgandigini,bazen kizarak bazen gulerek okyacaksiniz.kizginlik histerisine kapilip,hakli elestirileri de haksizlik kutusuna koymayin.
Nesnel bir okursaniz,bizim de yabancilarin bircok seyini tuhaf buldugumuzu unutmayin.soz gelimi muzik aletlerimiz icin soylediginde ben ince bir ironi buldum.
Turklerin muzik aletleri tipki uzun sapli,uzerine teller gerili bir tavaya benziyor,tinisi keman sesi gibi.Bu aleti calarken bir yandan da korkunc bir sesle sarki soyluyorlar.Butun sarkilarinin aglamakli bir havasi var.Muzik aletlerinden biride lavtaya benziyor,ama sapi daha uzun ve sesi bir kazana vuruldugu zaman cikan sesi andiriyor.
Efendisi Buyukelci David Ungad a eslik eder,Almanya dan istanbul a gelirken yol boyunca efeendisine yapilan iltifatlari , karsilama torenlerini istanbul a giderken ugradiklari yerleri anlatirken,bir yandan 23 osmanli cografyasinin genisligini,siyasal uygulamalari ogreniriz. Elcilerin armaganlarini Turk hukumdarlarina sunus torenini safha safha izlemek ,bir tarihi film seyretme duygusu uyandirdi bende.
Osmanli yi barbar,acimasiz,rusvetci gosteren Gerlach in oklarindan hic kuskusuz,muhtedilerde kurtulamiyor.Mhtedilerin devlet aleyhine calistigi gercegi de kitapta yer aliyor.
Simdiye kadar yazilan bircok seyyhatnamelerde,gunluklerde ozellikle saray erkani anlatildi.oysa gerlach in gunlugu nun bir onemi de halki anlatmasidir.Her sinif halki,dolastigi yerleri,yedigi yemekleri gorkemi ve sefaleti mumkun oldugu kadar gercekcilikle anlatiyor.Yeniceriler hakkinda soylediklerini okudugunuzda ikinci mahmut un Vaka-i Hayriye sinin isabetini daha iyi algiliyabilirsiniz.acemioglanlarin yasama bicimlerini,talanini da okumakta yarar var.devlet duzeni konusunda cogu zaman mukayeseler yapiyor.Degisik kentlerde,degisik ust kademelerdeki beylerle gorusmelerini ,karsilanislarini,gorusmelerin,yediklerini,ayrintisiyla anlattigi icin ilgi cekiyor.
Gerlach in hic kuskusuz amaci protestanlarla ,Ortodoks lar arasindaki sorunlari cozume ulastirip,katoliklere karsi birligi saglayabilmek . katolikler,protestanlar,ortodokslar arasindaki dini cekismeler zaman zaman esas mesele oluyor.zaman,zaman da satir aralarinda kendini gosteriyor. Yazdiklarini okurken,elbette bir protestan oldugunu unutmamak gerekir.
Din tartismalarindan bir bolum=
Saygideger efendim Pera yada galata denilen yerde yasiyan bir yaptigi dostca konusma sirasinda,soz din inanc konusuna gelmis.Gunumuzde papalarin yasam bicimi ile eskiden aziz Peter ve paul un yasam tarzi arasindaki buyuk tezat uzerine durmuslar.Saygideger efendim,o zamanlar fakir bir balikci veya kendi halinde bir hali dokuyucusu olan azizllarinerin,sadece tanri sevgisi ve saygisiyla dolu olup,O,nun sozlerini uygulama kaygusu icinde olduklarini belirtmis.oysa Epikur felsefesini benimsemis olan italyan Peter ve Paul u asagiliyan ifadeler kullanarak,onlarin sehvet,zenginlik ve itibarin ne buyuk bir zevk verdigini bilmediklerini,halbuki herkesin bunun pesinde kostugunu,gunumuzdeki papalarin bu bakimdan daha becerikli olduklarini ve dini gorevleriyle bunlari pek guzel bagdastirdiklarini soylemis.Sirasi gelmisken sunu da belirtmeliyim ki,Italyanlar Kiyamet gunune,cehenneme ve sonsuz yasama inanmiyorlar ve gayet serbest bir yasam suruyorlar,ara sira kiliseye gidip ayine katilmakla paoa nin koydugu kurallara uymakla Tanriya karsi gorevlerini yerine getirdiklerini saniyorlar.
Hem gezi kitabi hemde Osmanli ya dair,siyasi toplumsal onemli gozlemler yavas,yavas ,tadini cikararak okuyacaginiz zevkli bir kitap.
Cileya Pasin 2007 DIMOKRASI
MAFE CARENUS
NISTIMAN
Ji Wesanen Rizgarixwazen Netaweya kurdistan R.N.K\K.U.K
Kovara mehani politik,Candiu gisti E-Mail Nistiman@ hotmail.com
TURKIYE ISTANBUL DAKI IRAK TOPLANTISINDA AMACINA ULASAMADI.
Gecen yilin otalarindan beri surdurulen Irak a komsu ulkeler toplantisi bu kez Istnbul da yapilan genis kapsamli bir Katilimla gerceklesti.3 kasim 2007 tarihinde yapilan toplantiya BM genel sekreteri G-8 ulkeleri,Arap Birligi Genel sekreteri ,Islam Konferansi Orgutu temsilcileri ile daha onceki toplantilara katilan Irak a komsu ulkelerin disisleri bbakanlari katildi.Bilindigi gibi bu toplantilarin ilki gecen yilin nisan ayinda Kahire de yapilmisti.
Daha onceki toplantilardan farkli olan bu toplantinin gundeminin bas maddesini Turk devleti nin Guney kurdistan a mudahalesi ve PKK konulari olusturdu,Bilindigi gibi Turkiye genel kurmay baskani nisan ayinda yaptigi aciklamada guney Kurdistan a mudahele icin hukumetten izin istemis Bu istem hem Turkiye de hemde uluslararasi planda buyuk tartismalara neden olmustu.Turk ordusu nun guneyli kurtlerin muhalefetine ragmen boyle girisimin Turkiye icin bir macera olacagi Turkiye nin batakliga girmesine neden olacagi onemli uluslararasi kurum ve sahsiyetler tarafindan dile getirilmisti.Istanbul daki toplantiya katilim ve ilgi de Turkiye ye verilen dur isareti yani kirmizi isiktir.
Turkiye kuskusuz bazi seyler de elde etti Onun diplomatik faaliyetleri arasinda onemli bir yeri olan PKK sorununda yeni bir guvence baska bir degisle yeniden teyit edilme guvencesini aldi.Bilindigi gibi bu gecen Temmuz ayinda genel kurmay baskani Yasar buyukkanit ile Erdogan ve gul bircok secenegi barindiran bir plan uzerinde anlasmislardi bu anlasmanin olusumunu ozaman disisleri bakani olan Abdullah gul tarafindan dile getirilmisti. Guneye mudahale yi siyasalastiran hukumet tezkeresi sozde PKK ya karsi ama Ust duzey askeri sorumlularin aciklamalari gosteriyorki bu istemin ozunde yatan guneyin gelisimini engellemedir. Bu toplanti nin sonuc bildirisinde gecen biribirlerinin icislerine karismama ve topraklarini terroristlere kapali tutma gibi ifadeler pratikte ne kadar hayat bulur onu zaman gosterecek.
Daha once biz Nistiman da Abdullah gul un hem disisleri hemde terrorle mucadele yuksek kurulu baskani olusunu sorgulamistik parlemento ve cumhurbaskanligi seciminin ardindan uzerinde dikkatle durulmuyan bir konu varki oda disislerinin terrorle mucadele yuksek kurulu baskanligini devleuzeybakanligina devretmesidir Bu devlet orgutlenmesinde yeni bir duzenlemedir Bu duzenleme teorik olarak terrorun kaynaginin esas olarak icte degil distadir gorusunun terk edilmesidir.Bu politika degisikligi ile sozumona terroristleri distan desteksiz birakma boylelikle onu marjinallestirme veya tasfiye etme mantigi eskiye nazaran biraz da olsa mantikli dusunmedir.
PKK ve guney kurdistan iliskileri sadece kurtlerarasi bir iliski degil bu nedenle ulusal temelde atilacak adimlardari iyi hesaplamak gerekiyor. Ayrica kurdistan in iki parcasi arasindaki iliskilere kisa sureli bir tepkisel yaklasimlarla degil ortak dili yakalama ekseninde cozum aramak gerekiyor.
Hukumet Yeni Anayasa taslagi tartismasiyla yeni bir manevraya hazirlaniyor Bu manevraki Turkiye nin Demokratik atilimlarini engelliyen guclere karsi mucadele adi altinda yapiliyor.Eger Biz devlet Bakani Cemil Cicek in konusmalarini ve onun bu konulardaki dosyasini incelersek onlarin ne kadar samimi oldugunu gorecegiz cumhurbaskanligi seciminde oldugu gibi Kurt sorununda da hukumet takiyecidir. Bu ozellik siyasal islamin karekterlerinden biridir. Bunun terroristlere malzeme vermemek gibi gerekcesi aldatmacadan ote birsey degildir Simdi kurt sorununda aciklik tan kacmak icinAbdullah Gul Latin Amerika tipi bir cozumden soz etti bu aciktirki AB ile bu konuda hukumet ciddi bir tartisma istemiyor
2
Nistiman in dorduncu sayisi cikarken
Nistiman onune koymus oldugu Kurdistanilik ve Orta-Dogu Perspektifi dogrultusunda ilerlemektedir..Kuskusuz onun gelismesini engeliyen nedenler bulunuyor bu engelleri asmada oncelikli olan zorluklara ragmen onu devam ettirme kararligidir.
1990 sonuna dogru Saddam huseyin liderligindeki Irak in Kuveyt isgaliyle Orta-Dogu da basliyan yeni surec bugun ku buyuk degisimlerin baslangici saayilabilir ote yandan 11 Eylul 2001 tarihindeki El-kaide baglantili Amerika daki terrorist saldirinin bu sureci hizlandirdigi ve orta –dogukaki basliyan bu sureci hizlandirdigi Orta –Dogu yu uluslararasi politikanin merkezine yerlestirdigi soylenebilir.Bu degisim surecinde Soguk savasi kazanan ABD nin dunyanin bir numarali devleti olma pozisyonunu guclendirdigi bir gercektir.Ama bu durum nereye varacak bu tartismali bir konudur.Uluslararasi planda ve bolgede gelisen bu surecin Kurtler icin elverisli kosullardan nasil yararlanacagi ayri bir tartisma konusudur.bu tartismanin saglikli sonuclara varmas icin geriye donup bakmak gelecege yonelik projeler uretmekicin duyarli olmak gerekiyor .baska bir deyisle Kendi sorunumuzu cozmek icin oncelikle kendimize guvenmemiz gerekiyor.yapilacak isleri baskasna havele etmek sorumlu ulusalci bir tavir degildirkurtlerin kendine ozguveninin yaninda mutefiklerinin de olmasi gerekiyor bu mutefiklerlerle nereye kadar ve nasil birlikte yuruyebilecegini iyi hesaplamasi gerekiyor.yirminci yuzyildaki kurt Ulusal hareketi nin Bu konuda onemli bir deneyimi var bu deneyimi dogrusu ve yanlisiyla iyi irdelemek gerekiyor.
Irak taki koolisyon guclerinin Saddam diktatorlugunu yikisindan sonra ABD tarafindan gundeme getirilen Buyuk Orta-Dogu Projesi bize gore ABD nin Avra-Asya egemenlik Stratejisinin birparcasidir bu baglamda biz Nistiman olarak BOP la ilgilenir ken Avrupada yakinda cikacak olan PALE ABD nin Avrasaya Politkasiyla ilgilenecek bu durumda karsilikli iliskiler bizim daha saglikli degerlendirmeler yapmamiza olanak saglayacaktir.
Buyuk Orta-Dogu projesinde Turkiye ye bicilen rolu anlamadan bu projeyi gozu kapali bir sekilde savunmak akilci bir tutum degildir.Bu proje ekonomik,Politik ,kulturel,Guvenlik yonleri olan bir projedir.Bu projenin gerceklesmesi hic kuskusuz uluslararasi gucler dengesinde rol oyniyan devletler arasinda catisma ve uzlasmalari gerektiriyor.Bu uzlasma ve catisma noktalarini iyi tespit etmek gerekiyor.
Turkiye Ekim 2005 den beri Avrupa birligi ile tam uyelik gorusmelerini surduruyor Turkiye AB ye uye olabilirmi?Eger Turkiye AB ye girerse kurtler bundan ne kazanacak? Gibi sorulara PALE araciligiyla cevap verecegiz.Turkiye nin AB ile iliskileri kurtlerin stratejik ozisyonuyla yakindan ilgilidir. Ayrica bu durum Orta-Dogu yu yakindan ilgilendiriyor.
26 Kasim da ABD nin Annapolis sehri nde Filistin Sorunu nun cozumu ici Orta-Dogu konferansi duzenlenecek bu konferansa Israil ile sorunu olan Suriye alt duzeyde katiliyor.Suriye nin yakin muttefiki Iran ise, bu konferansi gostermelik bir toplanti diye nitelendiriyor. basina yansiyan haberlere gore bu konferanstan sonra bagimsiz Filistin devleti nin kurulusu ilan edilecek gibi gorunuyor.Her nekadar Israil ile filistinli ler arasinda cozumlenmemis sorunlar varsa da bunlar Filistin devleti nin kurulusundan sonra cozulecek sorunlar kapsamina alinabilir.Bagimsiz filistin devleti nin kurulusu orta-Dogu tarihinde yeni bir sahife anlamina geliyor.Bagimsiz filistin Devleti nin kurulusuyla birlikte Bu kez Israil in Suriye ve Lubnan ile sorunlari on plana cikacak Bu konferansla birlikte Suriye –Israil diyalogu gelisebilir ,bu durumda Iran 3 Orta-dogu da tecrit sureci hizlanabilir.Bu gelisen surecte Irak in Israil ile diplomatik iliskiler gelistirmesinin onunde ciddi bir engel bulunmuyor.Bu baglamda Irak in hemen Israil ile iliski gelistirmesi kendi yararinadir.Bu durum Kurt Federe Devleti nin iliskileri acisindan da buyuk bir onem tasiyor.Ayrica Filistin devleti nin kurulusuyla birlikte kurt sorunu hem Orta-dogu hemde uluslararasi arenada daha cok tartisilir cozum bekleyen bir sorun haline gelecek.
SELF-DETERMINASYON VE REEL POLITIKANIN KURTLER VE FILISTINLILER UZERINDEKI YANSIMALARI
Sarayevo 1990 li yillarin basinda kusatma altindayken savas icinden cikip gelen Musluman Bosna devlet Baskani Aliya Izzet Begovic Wasingtonu ziyaret etmisti yardim arayislari icindeydi.Osiralar,BM tarafindan eski Yogoslavya nin bilesenlerine uygulanan silah ambargosu silahsiz Bosna lilar karsisinda Sirp ordusu nun ustunlugunu guvence altina almaktaydi.
Izzet Begovic wasington daki resmi cevrelerden sempati dolu sozcukler isitmisti.Ama sirp saldirganligi karsisinda ona hicbir somut yardim sunulmamisti.umudunu kaybeden Izzetbegovic Wasington daki Think Thank kuruluslarida bir dizi arastirmaci ve gazeteciyle biraraya gelmisti.halkinin karsi karsiya oldugu hazin durumu aciklayip ,bosnali Muslumanlarin ,kendi bagimsizliklarinin taninmasi icingerekli olan Avrupa Birligi kosullarinin tumune sahip oldugunu vurguladiktan sonra ,uluslararasi iliskiler konusundaki nice seckin teoriyi golgede birakacak bir yuz ifadesiyle icini cekmisti.
Bosna daki herseyin diyordu Izzetbegovic ayni oldugunu ,sadece bizim musluman degil de kuzeyli protestanlar oldugumuzu dusunun.Iskandinav ulkelerindeki kamuoyu hic suphesiz kendi hukumetlerine bize silah ve hatta gonullu gondermesi icin baski yapacakti.,herhaldeMinnesote ve wisconsin den gelen ABD senatorleri ABD mudahalesi icin lobi yapacaklardi.bizim sorumuzdaki su,Bosnali Slav Muslumanlar olarak bizim dunyada hicbir akrabamiz yok ,bu yuzden stratejik olarak gerekse de dayanisma anlaminda bize yardim etmek icin kimsenin cikarlarina denk dusmemektedir.
Toplantida bulunan pekcok kisinin Yahudi oldugunu fark eden Izzetbegovic(nede olsa Bosnali Muslumanlara ve sonrada Kosovali Arnavutlara yardim edilmesi cagrilariimesi icinl olabilin on siralarindaydi.)huzunlu bir sekilde sozlerini soyle surdurmustu=ve eger ABD de bes milyon Bosnali Musluman olmus olsaydi,Amerikan politikasi hic kuskusuz oldukca farkli olacakti.
Izzetbegovic modern tarihin pekcok kisinin gozardi etmeyi tercih ettigi bir boyutuna parmak basiyordu.Bir ulusal hareketin basarili olabilmesi icin jeopolitik mutefiklere ihtiyaci vardir.Boylesi mutefiklerden yoksun olan ulusal hareketler trih,cografya ve kanbagi gibi nedenlerden dolayi cogu zaman basarisiz olur.Bu muttefikler cogu zaman Emperyal guclerdir.ve bu yuzden her ulusal kurtulus savasi rel politika ile yakindan baglidirlar. Bu gercekklik ise genellikle ulusal hareketlerin temsilcilerini sikintiya sokar ve onlarin Self-determinasyon hakkini tartisma konusu yapar.Bu gerceklik hicbir sekilde yadsinamaz. 4
Ondokuzuncu ve yirminci yuzyillardaki Avrupa Milliyetciliginin tarihine soyle bir bakmak gerekir.Avrupa lilar 1820,lerdeki Yunan ulusal mucadelesini animsadiklarinda ,Lord Byron Missolonghi,nin ,romantik,yigitce (vede gereksiz) olumunu dusunur.Ana daha cok sey sozkonusuydu.Yunanistan in Osmanlilardan bagimsizlik elde etme mucadelesinde Britanya ve Rus diplomatik destegi olmasaydi,daglik bolgelerde yasiyan Yunanlilar ve Hidra adasinda yasiyan Arnavutca konusan denizciler yenilgiye ugrayacaklardi.Daha sonraki yillarda kurulan Sirbistan icin de ayni sey gecerlidir.gerek Biritanya gerekse Rusyadaki kamusal destek daha sonra ki onyillarda kurulan Sirbistan icinde ayni sey gecerlidir,gerek Biritanya gerekse de Rusya daki kamusal destek daha sonra her iki ornek icin de onemli bir rol oynamistir.Bunlar musluman Turklere karsi savasan Hiristiyanlardi ve buda Yunan ve Sirp ulusal kurtulus mucadelesinde dinsel onyargilarin en azindan soylu aydinlanma dusunceleri kadar rol oynadigi anlamina geliyordu.
Romanya ve Bulgaristan 1870 li ve 1880 li yillarda bagimsizliklarini elde ettikleri zaman da ayni dinamikler isbasindaydi .1878 yilinda yapilan Berlin Kongresinde beklenmedik bir koalisyon olusmustu.Disreali ve Bismark Turk yonetiminden bagimsizlasma mucadelesi veren bu iki topluma destek vermisti.Gladstone daha sonra Bulgar Katliamlari hakkinda surdurdugu kampanyada musluman karsiti onyargilari kamciliyarak kayda deger bir siyasi sermaye elde etmisti.
Ayni sey orta-Dogu icin de gecerlidir.1914 den once Arap milliyetciligi zayifti.O tarihlerde Arap milliyetciligi agirlikli olarakhiristiyan arap cevrelerinde sinirliydi ve onlar da bunu Osmanli imparatorlugunun mevcuttu. Yonetii altinda olan gayri muslumanlar olarak ari marjinal konumdan siyrilma yontemi olarak goruyorlardi.Muslbulundukluman Araplar arasinda Turklere karsi kamuoyunu harekete gecirmek kolay degildi.Ozellikle de Padisah ayni zamanda bir halife ve muminlerin komutani oldugu icin.Sonuc olarak Arap Ayaklanmasi olarak bilinen Biritanya destekli hareket Istanbul daki yozlasmis yoneticiye karsi gelistirilen bir cihat olarak sunulmustu.T.E.Lavrence emperyal kinizm ile col bedevilerine duyulan romantik duygulari kendi kisiliginde ozdesliiiiiiiiiestirmisti.Suriye,Irak ve Filistindeki Araplar kisabir sure icinde ingilizlerin ihanetine ugradiklarini hissetmislerdi ama bu durum , arap milliyetciligi nin iilk defa Ingiliz emperyalizminin eseri olarak boy gosterdigi olgusunu degistirmez.Dunya da dogumunda belli gunahlarla icli disli olmiyan hicbir ulusal hareket yoktur.
Siyonizmin durumu da boyledir.1917 yilindaki Belfour Deklerasyonunda filistin de bir Yahudi ulusal yurdunun kurulmasi icin Ingiliz destegi vererilmesini iceren ortuk bir dil vardi(ki boyle bir yurdun neye tekabul edecegine hic deginilmemisti.)1930 lu ve 1940 li yillara gelindiginde ,Siyonistler Ingilizlerin ihanetine ugramasalarda ,ingilizler tarafindan yanliz birakildiklarini dusunmeye baslamislardi ki bu da kutsal olmiyan ittifaklarina kirilganligini gosteren baska bir ornektir.Ingilizler Birinci Dunya Savasinda hem Arap hemde Yahudi Milliyetciligini kullanmaya calistiklari icin halk iki kez vaad edilmis topraklar ile alay etmeye beslamislardi.
Kaybedenler
Bu bizi buyuk kaybedenlere getiriyor.Bunlarin baslicalari Ermenilereek olarak yakin zamana kadar kurtlerdi.Bu halk ,bugunku Turkiye,Iran,Irak ve Suriye sinirlarinin kesistigi daglik bolgede yasamaktadir.Farscaya yakinbir Hint-Avrupa dili konusmaktadir ve yabancilar onu Turkler 5 yada Araplar olarak gorduklerinde ofkelenmektedir.Toplumlari modern oncesi asiretsel bir yapiya dayanmaktadir ve kurt beylikleri Osmanli ve Fars yonetimler altinda belli bir ozerklige sahip olmalarina ragmen,kurtler bugune kadar hicbir zaman kendi devletlerine sahip olamamislardir.En unlu Kurt sahsiyeti 1187 yilinda Kudus u haclilardan geri alan Selahaddin olmustur.Selahaddin once islami kimligin sonrada Arap kkimilliyetciliginin Ikonu halinegelmistir.(Pan-Arapci bir aydina Seladaddinin etnik kurt oldugunu anlatmaya calisirsaniz,saklanacak bir delik aramalisiniz kendinize)Bir devletten yoksun olan Kurtler,kendi dillerindel egitim yapma ,dillerini konusma ve ortak kimlikten mahrum kalmislardir.Kemalist Turkiye nin kurtlere Dagli Turkler demekten vazgecmesi icin onlarca yilin gecmesi gerekmistir.
Tutarli bir siyasal orgutlenmeden yoksun olan kurtler,Birinci Dunya savasindan sonra Paris te yapilan baris konferansinda tamamen yetersiz bir heyet tarafindan temsil ediliyordu.Buna ragmen ,1920 yilinda Osmanlilarla Mutefik devletler arasinda imzalanan Sevr antlasmasi bn de otesigiir Kurt devleti ongoruyordu.
Anlasmanin Kurdistan baslikli ucuncu kismi ayrintilari dile getlizerkirir.62. Madde Guneydogu Turkiye de agirlikli olarak Kurt nufusu nun yasadigi bolgeler icin Ingiliz,Fransiz ve Italyanlardan olusan bir komisyonun gozetiminde yerel ozerkligin kurulacagini soyler.Ozerk Kurt bolgesinin kurumlari alti ay icinde kurulacakti.Daha da onemlisi,64 uncu madde ozerklin de otesine gecerek soyle der=eger bir yil icinde ozerk bolgedeki nufusun cogunlugu Turkiye den bagimsizlik isterse ve eger milletler cemiyeti konseyi boyle bir bagimsizligin verilmesini tavsiye ederse ,o zaman Turkiye bu tavsiye ye uyacagini ve soz konusu bolgelere tum yetkiyi ve haklari verecegini burada kabul eder Anlasma boylesi durumda,bugune .kadar Musul vilayeti ne dahil edilen Kurdistan bolgesinde yasayan Kurtlerin gonullu olarak ayrip bagimsiz Kurt Devleti kurmalarina hhicbir sekilde itiraz edilemiyecegini belirtir.
Oysa bunlarin hicbiri omayacakti.Sevr antlasmasi,birinci dunya savasindan sonraki pekcok anlasma gibi ,kazanan tarafin kaybeden tarafa,yani almanya, avusturya, macaristan ve turkiye ye dayattigi bir anlasmaydi yani bir savas sevr anlasmasini gecersiz hale getirecekti.Anlasmanin henuz vakit varken,italya ve yunanistan catirdamakta olan bir turkiye den daha fazla toprak ele gecirmeye calisiyordu. Baslangicta bunu basardilar da izmir i isgal eden yunan gucleri ardindan da Anadolu yaylalarina dogru ilerliyordu.Fakat bozguna ugramis turk ordusu toparlanip karsi saldiriya gecti.bu surec Mustafa kemali iktidara getirdi.Mustafa kemal yunanlilar ve italyanlara karsi bir dizi savasi kazandi,halifeligi ortadan kaldirdi ve Turkiye nin ulusal bir cumhuriyet oldugunu ilan etti.Bundan cikan sonuc modern turkiye oldu.sevr anlasmasi artik gucun gercekligini temsil etmiyordu.muteffikler(yenilgiye ugramis yunanlilar ve italyanlar dahil)ile guclu,kendine guvenen yeni Turk devleti arasinda yeni bir anlasma icin muzakereler basliyacakti.
Sevr anlasmasi nasil ki Turkiye nin gucsuzlugunu temsil ediyorduysa,1923 temmuz ayinda yapilan Lozan an anlasmasi da Turklerin zaferini muteffiklerin goreceligini temsil ediyordu.Ingiliz disisleri bakani lord Curzon daha sonra soyle diyecekti=Simdiye kadar baris anlasmalarimizi dikte ettik.Simdi ise ,bizimki yokken ,kendisinin hazir ordusu olan bir dusmanla muzakere yapiyoruz.duyulmamis birsey boylelikle bagimsiz Ermenistan elden gidiyordu.(Ermenistan dan geriye kalan bolgeler Sovyetler Birligi ne dahil edilecek ve ancak 1991 yilinda bagimsiz bir devlet olarak ortaya cikacakti.) Benzer sekilde , 6 Bagimsiz Kurdistan in kurulmasini vadeden mekanizma da elden gitmisti.Turkiye kurdistan bolgelerinin bir kismini bugune kadar elinde tutarken,musul da Irak in bir parcasi oluyordu.Lozan anlasmasinda ne Ermenistan nede kurdistan gecmektedir.
Mulksuz halk
Kurtler devlet kuracak olasi bir ulus olarak uluslararasi siyaset sahnesinden kayboldu.Ama bolgesel politika sahnensinde kaybolmadilar 1930 lu yillarda irak da bir dizi isyan oldu ve ikinci dunya savasindan sonra da Iran in bir bolgesinde Sovyet destegiyle bagimsiz bir kurt cumhuriyeti kuruldu.1970 li yillarda Kuzey Irak taki Kurtler iran Sah in in dolayli olarak israil in yardimiyla ve ABD nintakdisleriyle Baas rejimine karsi ayaklandilar.Fakat ABD politikasinda yasanan bir degisiklik ve bir iran-Irak anlasmasi kurtlere verilen Iran desteginin kesilmesine neden oldu.Ayaklanmalari yenilgiye ugradi.irak 1980 yilinda Humeyni yonetimindeki iran a saldirdiktan sonra,ABD yonetimi ortuk olarak Bagdat i destekledi.cunku o zamanlar Tahran baslica tehdit olarak goruluyordu.
Turk Hukumeti kendi sinirlari icindeki ayaklanmaya karsi savas actiginda da ABD Politikasi farkli degildi.PKK Leninis kurt gerillalari davasini yaymak icin hem Turkiye de hemde Avrupa da kurumsal alanlarda bombalama eylemleri yapti PKK nin uyguladigi terro rizm FKO nun uyguladigi terrore esdegerdi.Ama yine ABD anlasilir nedenlerden dolayi hicbir zaman Turkiye nin verdigi acimasiz baskici karsiligi sorgulamadi.PKK Sovyet destekli bir orgut olarak kurulmustu ve turkiye karsisindaki Amerikan tutumuyakin zamana kadar hep soyle olmustu=Turkleri uzmeyin,Avrupa kamuoyu daayni sekilde sessizdi.Israil in Cenin kampina yaptigi tek acimasiz saldiri avrupa kamuoyunda,Turkiye nin yillardan beridir uyguladigi zalimce sistematik terrorle mucadele uygulamalarindan cok daha fazla gurultu cikariyordu.bir devletten yoksun olan mulksuz kurtler Avrupa da Filistinli lere verilen destegin en kucuk kismini bile asla bulamamislardir.
Filistin lilere bu kadar cok destek verilirkenkurtlere neden bu kadar az destek verilkistir acaba? Bunun nedeni herhalde Iran ,Irak ve Turkiye nin ozellikle de sol cevrelerde cok fazla dosta sahip olmasi degildir.Kurtl sorunun bir ic mesele oldugunu savunmak (Turkiye, Irak ve Iran icin)sorunu ertelemekten baska bir ise yaramaz.Hele de Halepce ye atilan zehirli gazlar hatirlandiginda bu aciklama kesinlikle bir cevap teskil edemez.Ustelik ne BM nede onun cesitli ajanslari bu konulari hic gorusmemistir.cenevre deki yillik toplantilarinda Israil i kinamayi artik bir gelenek haline getirmis olan BM insan haklari komisyonu kurtlerin icinde bulundugu hazin durumu hicbir zaman ele almamistir.
BM nin enazindandolayli olarak kurtlere referana yapan ilk karari Nisan 1991 yiiinda aldigi 688 sayili kararidir.saddam huseyin in kurtlere yaptigi baskinin ayyukaya ciktigi bir donemde bu anlasma ABD ve onun muttefikleri tarafindan kuzey irak ta ucusa kapali bolge olusturulmasimasini mesrulastirmaktadir.Kuveyt Savasindan sonra saddam insaldirdigi Kurtler yuzbinlerce kisilik kitleler halinde turkiye sinirina dogru kacmisti.Multecilerin kis ortasinda daglardaki o goruntulerinin televizyonlara yansimasi ABD yi ucusa yasak bolgeyi olusturacak cekic guc operasyonunu baslatmak zorunda birakiyordu.Bu orjinal olarak Ingiltere basbakani john Major un bir guvenli kurt bolgesi olusturma fikrine dayaniyordu. 7
Irak taki korunakli kurt bolgesi nihayet uluslararasi arenada bir mesruyet kazandi.guvenlik konseyi nin 688 nolu karari Irak in baskici kararlarini siddetle elestiriyordu.Ama yine de bu karar hala kurtlerden onlarin adini zikrederek bahsetmiyor,yanlizca saddam in baskilarina ugrayan irak vatandaslarindan soz ediyordu.bundan Sonra Saddam Huseyin 2003 yilinda iktidardan dusunceye kadar kurtler dunyanin gundeminden dustuler bu arada mutefillerin korumasi altinda kuzey irak ta su veya bu sekilde isleyen bir devletcik kurmayi basardilar.
Aliya Izzetbegovic in wasingtondaki dusunceleri burada yeniden karsimiza cikmaktadir.Ama daha butunluklu bir cevap icin tarihe,1938-1939 kisina donmek yararli olabilir.O zamanlar Neville chanberlain liderligindeki Ingiltere hukumeti,yatistirmalarin ise yaramadigini ve savasa hazirlanmak gerektigini idrak etmisti.kitlesel ucak ve tank uretimini baslatmis ve radar gelistirilmisti.ingiltere ayni zamanda Orta-dogu Politikasini da degistirmisti.1936 yilinda Filistinde basliyan Arap Ayaklanmasi ile mucadele etmek yerine ,londra Almantaya karsi savasa hazirlanmak icin arap tarafini yatistirmaya karar verdi.kabine tutanaklari Londra nin kararinin gerisinde yatan acimasiz gercekligi belgelemektedir.Araplar hindistan a dek uzanan emperyal rotanin ayaklarindan biridir.hindistan muslumanlari ki rajlara en sadik bir guruptur.yabancilastirilmamalidir,yahudilerden daha fazla sayida arap var ,ve bu kadariyla sinirli degil araplarin nazilerin tarafini tutmak gibi bir secenekleri vardir kudus teki alman yanlisi muftu yada irakta resit el geylani liderligindeki nazi yanlisi milliyetciler bunun ornekleridir.yahudilerin ise alman yanlisi bir secenekleri yoktu.
.1939 yilinda vede bugun araplarin sayisinin yahudilerin sayisindan daha fazla oldugu olgusu bize ,arap-israil catismasinin dunya tarafindan algilanisi hakkinda epeyce flkir vermektedir.Iste dunyanin kurtlere yonelik tutumu da araplarin ve Turklerin sayisinin Kurtlerden daha fazla oldugu olgusu tarafindan belirlenmistir.Acikca si meselesidir.petrol ve Turkiye nin stratejik konumu bunun bir parcasidir.mesele sayi meselesi degil.bu ayni zamanda Arap ve musluman devletlerin gucleri meselesidir.Petrol ve Turkiye nin stratejik konumu bunun bir parcasidir.ustelik lurtleryanlizca kucuk bir halk degil ama ayni zamanda guclu dostlari olmiyan bir halktir.kurtler disarida cok sayida guclu kuzenleri ve kardes mutefikleri olmiyan bir ulustur.
Bu durum Avrupa ve Amerikan solunun sicilinde kara bir lekedir.tek tesellisi su olabilir.Saddam indevrilmesiyle olusan mevcut jeopolitik durum belki de irak kurtlerine ilk defa ya fedral ve demokratik bir irak cercevesinde yada nihai olarak kendi devletleri biciminde gunesin altinda bir yer kazandirabilir.Eger boyle birsey mumkun olursa,kurtlerin Self-determinasyonu solun verdigi destekle degil Bush Yonetiminin tartismali politikalari sayesinde kazanilmis olacaktir.Herhalde sol cenahtaki kimi cevrelerin kendi vicdanlarini kurcalamalarinin vakti gelmistir.Hegel in kurnaz akil desturuna,yani buyuk tarihsel sonuclarin her zaman tarihsel aktorlerin dusuncesine inanan bizler bir kez daha ve ahlaki tercihlerimize karsit hakli cikabiliriz.
Shlomo Avineri Disset Magazine ceviri Cemal Atilla Serbesti Eylul 2005
AMERIKA-TURKIYE ILISKILERI 2.
8
Nistiman in ucuncu sayisinda ABD Disisleri Bakani Condeleerazza Rizza ile Turkiye Eski Disisleri Bakani Abdullah Gul tarafindan hazirlanip kamuoyuna aciklanan Stratejik Vizyon Belgesi diye adlandirilan belge ile Redikal Gazetesi yazarlarindan Murat Yetkin in Stratejik Belgesi uygulamada baslikli makaleyi ABD –Turkiye iliskileri baslligi altinda kisa bir aciklamayla yayinlamis am.a bu yaziyi numaralandirmamistik kuskusuz Stratejik Vizyon Belgesinin dayandigi ABD ile Turkiye arasi,nda tarihsel iliskiler var.Bu nedenle yeni yaziya iki numarasini yerlestirdik. Aslinda tarhsel acidan konuya yaklasildiginda ucuncu sayi daki basligin iki numarali basligi tasimasi gerekirdi okuyucular buyaziyi okurken bir numarali yazi diye degerlendirebilirler Yukaridaki baslik alettindaki yazi Talat Turhana ait Derin Devlet adli kitaptan bir derlemedir Biz sadece onun yazisinin ara baslikyerini degistirerek ve kisaltarak yayinliyoruz amacimiz Turkiye-ABD iliskilerinin gelisim sureci konusunda okuyuculari bilgilendirmek ve bu iliskilerin Kurtlerle olan baglantisini aciga cikarmak.
Yazar bilindigi gibi Turk Milliyetcisi ve Kemalist bu nedenle Kurt sorununa yaklasimi bize ters ama bu onun yazdiklarinin hepsinin yanlis oldugu yargisina varmamiza neden olamaz onemli olan dogrularla yanlislari biribirinden ayirmak daha dogru bir arastirmaya ilgilenenleri yoneltmek.Ote yandan Turkiye deki son siyasal gelismeler Turkiye yi kim yonetiyor sorusunu hem ic hemde dis kamuoyunda gindemlestirdi Bu nedenle turkiye yi kim yonetiyor tartismasinda farkli gorusleri sergilemek acisindan yukarida adi gecen yazara ait bircok arabasliktaki yaziyi birlestirmeyi uygun gorduk.Kuskusuz bu yazida tarihsal surec acisindan bosluklar var.ozellike Ikinci dunya savasi sonrasi ortaya cikan uluslararasi plandaki degisimler bu degisimin Turkiye nin Avrupa ve ABD iliskilerine yansiyisi bugunku ABD ve Avrupa ile Turkiye nin iliskilerindeki degisimleri incelemek icin onemli bir temel olusturuyor.Biz ileride bu degisimlerin uluslararasi ,bolgesel ve ulusal duzeyde biz kurtlere nasil yansidigi konusunda genis aciklamalarda bulunacagiz.
Nistiman
9
ABD-TURKIYE ILISKILERI 2
ABD Emperyalizmi nin Turkiye ve Kurtulus Savasina Bakisi
Buyuk dost ,Buyuk muttefik ABD,ninTurkiye ye,kurtulus savasin da bakislarina goz atmak istiyorum. Baskan Wilson 5 Agustos 1919 yilinda Turkiye haritadan silinmelidir.Turkiye yi parca parca ederim.1920 li yillarda Ingiliz Basbakani llyod George Turkler Avrupa dan atilacaklardir diyor.1922 yilinda Adam dulles Mustafa Kemal a karsi sert tutum alinmalidir.Gelecekte istikraz icin basvurabilirler.eger Turkiye hicbir zarar gormeden,devletlere kafa tutmakta devam eder,Kapitulasyonlari kaldirir ve Istanbul a yerlesirse,bu yanliz orta-Dogu yu degil Avrupa da da barisi tehlikeye atacaktir. 1920 yilinda new York Times Avrupa dan surulen turklerin dunya siyaset sahnesinden bir daha donmemek uzere silinip gitmesi baslica istegimizdir.1922 yilida New York times Orta –Dogu daki Amerikan cikarlarinin genisletilmesi icin sinirsz firsatlar bizi beklemektedir.Anadolu daki savasin Turklerin zaferiyle son bulmasi yakin tarihin en korkunc olayidir.Korkunc Turk butun vahsetiyle yeniden ortaya cikmistir.
Bu anlayis bugun de degismemistir.PKK ve Ermeni olayi yada Sevr in onumuze surulmesinin temel nedeninin Bu bakis acisinin bir sonucu oldugunu dusunuyorum.Cunku Turkiye yi engec taniyan ulke ABD dir.Aslinda ABD nin bakis acisi hic degismez.Amerika cikarindan baska hicbir ilke tanimaz.her ulkeye iliskin bu gozle bakar.Ama ulkelerde bagimsizlikiarini,Kendi ekonomik ulusal cikarlarini korumak zorundadir.Iste kucuk Amerikancilar bunu yapmadilar. Teslimyey politikasiyla Turkiye yi bugunku batakliga soktular.Dunun manda yanlilari iktidarlara egemen oldular.Ozellikle Neo Liberaller ,ikinci cumhuriyetciler ,ozellestirmeciler, kuresellesmeci olarak karsimiza cikarildilar.
Devleti ve ulkeyi kimler yonetiyor.
Turkiye de yillardan beri yonetim tartisiliyor.1987 yilinda bir bakan icpolitikayi,disaridan esen ruzgarlar yonlendiriyor diyor.11990 yilinda ise Necmettin Erbakan ise,Turkiye yi secilmis kisiler degil baska kisiler yonetiyor...diyordu.Suleyman Demirel 1993 yilindaBu memleketi IMF yonetiyor diyor.Bir gazete deyayinlanan 1994 yilinda yapilan ankette %68 yabanci devlet,%64 isadamlari,%44 buyuk sirketler ,%36partiler,%34 tarikat,%32 MIT,%26 hukumet,gazete,televizyon%22basbakan,%18 cumhurbaskani,%17 Mafya,%15 Asiretler, bu tablodan cikan sonuc Turkiyeyi yonetmek durumunda olanlar yonetmiyor.Farkli gucler yonetimi ele gecirmislerdir.
Mahir Kaynak,1994 yilinda Ittihat ve Terraki benzeri bir orgutun Turkiye yi yonettigini iddia ediyor.Prof Izzettin Onder 1995 yilinda ulkeyi holdingler yonetiyor diyor.Amerikali unlu senator Alfanso D,Amato 1995 yilinda Turkiye yi bir haydut cetesi yonetiyor diyor.Bu demece karsi medyada hicbir tepki gorulmuyor.Amerikan Buyukelcisi Abromovic Turkiye nin sorunlarini ancak devletten guclu 10 hukumetler cozer diyor.en, 1995 yilinda bir gazeteye verdigim demecte ulkeyi istihbarat orgutlerinin yonettigini soyluyorum. Arastirma komisyonu baskani Siddik Avundukoglu devlette gizli orgut yapilaniyor diyor.
Cagimizda iktidarlar,ulusal hukumetlerden tum dunyaya egemen olmak isteyen cokuluslu sirketlerin ve holdinglerin tekeline geciyor .Buda News Week,ten 1995 yilinda aktarilmis bir gorus 1995 yilinda bulent Ecevit disaridan yonetildigimizi soyluyor.Gercekten de dogru soyluyor.Ancak soylememiz yetmez.Bu durumu nasil icine sindirebiliyor?Korkut Ozal ulkeyi ordu,mafya,dis gucler yonetiyor diyor.
Butun bu goruslerin sonucunda gelinen nokta da devlet uzerinde devlet,karanlik gucler,Milli Guvenlik Kurulu nun ulkeyi yonettigi kanisi yayginlik kazaniyor Bugunku tanimlamasiyla da Derin Devlet yonetiyor kanisi yayginlasti.
ABD nin rolu
Ozel Savas Kuramini ABD gelistirmis ve egitimi ABD onculugunde tum dunya yayayilmistir.
Ozel savas Gayri nizami Savas,istikrar hareketi ve psikolojik savas ana basliklarina ayrilmistir.(Gayri Nizam Savas ise,Gerrila hareketi,mukavemet hareketi,kurtarma-kacirmahareketini kapsamaktaadir.)
ABD de yayinlanan FM 30,FM 31,FM 41 simgeli resmi talimatnamelerde istihbarat,kontr-gerrila ,psikolojik hareket ve sivil isler konularinin teorisi ayrintilariyla aciklanmakta AR 515-1 adli resmi belgede Soguk Savas Kuramina yer verilmektedir.Tum NATO ulkelerinde bu talimatnamelerin gizli olmiyanlari tercume edilip yururluge konulmustur.
FM 31-15 simgeli ABD resmi talimatnamesinde,Gayri Nizami Kuvvetlerin,yeralti ve yerustu guclerden olustugu aciklanmakta ve bunlarin kurulus semalrari verilmektedir.
Gayri Nizami Savas yada kontr gerrila savasinda yerustu birliklerinin komanda birliklerinden olustugu da talimatnamede gosterilmektedir.
Yeralti orgutu tum NATO ulkelerindeki Gladio turu orgutlerin kurulusuna aciklik getirmektedir.Yeralti orgutlerinin Gladio orgutunde oldugu gibi yapisi geregi amaci disinda ic politikada terror ve siyasal cinayet olaylarinda kullanildigi da anlasilmaktadir.
Italya ornegindebu tur orgutlerin dogasi geregi ic politikaya ,terror ve ciayet olaylarina karistigi anlasildigina gore ,boyle bir orgutu demokrasi ile bagdastirmak olanakli gorulmemektedir
Ornegin FM31-16 simgeli Counterguerilla Operations adli resmi ABD talimnamesinde yer alan CMAC i ida
Polisle yargici ,isverenle isciyi biraraya getirmekle ortulu fasizme davetiye cikarilmakta ve bu durumda ulkelerin duzenleri Kontr gerilla Cumhuriyetleri nedonusturulmektedir. 11
Turkiye deki durum
Ozel Savas Kuramlari NATO baglamindaulkemiz icin gecerli bulunmaktadir.Ulkemizde Gladio turuyeralti orgutlerineKontr-Gerilla adini vermistir.konusmambu orgutlerin basindada acikladigim gibi Ziverbey kosku iskencecilerinden kaynaklanan Kontr-Gerilla savigerek benim gerekse siyasal partiler ve politikacilar ile demokratik kitle orgutleriyle basin ve yayin organlarinin tum girisimlerine ragmen acikliga kavusturulamamistir.
Yillardan buyanasuclulari yakalanamiyan kuskulu eylemllere sahne olmaktayiz.Bunlar arasindabasbakanlara suikast girisimleri de bulunmaktadir.
Ecevit ve Ozal a yapilan suikast girisimleri bile aydinliga kavusturulamamis olup ,ozellikle Ozal olayindaki suclunun istihbarat orgutleriyle iliskisi bulunmasinin yaninda kontr-gerilla egitimi gordugunu aciklamasi bu orgutler uzerindeki kuskulari arttirmaktadir.
Italya da Gladio Turkiye de Ergenekon
Mikro duzeyde ise ulkemizde gecmis yillardan beri suregelenkontrgerila tartismalariile gundeme oturan bu olgu,baslangicta 1972 yilinda faaliyete gecirilen ziverbey iskence kosku uygulamalarindan kaynaklanmaktadir.Bu orgutte gorev yapanlarin zaman icinde dogrudan dogruya Pentagon a bagli olarak calistiklari Ergenekon adli kitapta aciklanmistir.Daha sonra susurluk olayi patlak verince bu konuyu arastirmak icin kurulan parlemento arastirma komisyonunda suclanan asker ve sivil onemli kisilerin yargi onune cikarilmamalari bir yana gunumuzde de etkinliklerini surdurmelerinin anlami ulkemizdeki derin devlet yapilanmasi gucunun kesin kanitidir.Susurluk olayinin bir baska yonu de fasist militan kadrolarin ve mafya iliskilerinin taseron olarak bu yapi icinde yer almalarinin aciga cikmis olmasidir.
1990 yilinda Italya da Gladio orgutlenmesi aciga cikinca olayin boyutu tum dunyada algilandi.Bu arada Gladio ile birlikte calisan P-2 mason locasi ustadi Licio gelli nin Italyan Askeri Istihbarat Orgutu Baskani General Musimici nin itaalya daki sag ve sol terroru yonettikleri anlasilip o gunku iktidar dengesi icinde tutuklanip yargilanmalari derin devlet boyutunu kuresellestirdi.P-2 ustadi Licio Gelli Cia ile birlikte calistigini itiraf etti.Ital ya da odonemde Kominist Partisi nin iktidara gelmesini engellemek icin terror manivela olarak kullaniliyordu.Dunyanin diger ulkelerinde de terrorle istikrarsizlik yaratilip darbe ortami hazirlandigini yasayarak goren ulkelerin onde geleni Turkiye dir.
Licio Gelli Masonizmin Uluslararasi etkinligini de aciklamistir.
Derin Devletin boyutunu bu aciklamalar isigindadegerlendirirsek hem gercekleri hemde kuresellesme olgusu icindeki masonik yapinin islevini daha iyi algiliyabiliriz diye dusunuyorum. Bu durumda dunku ve bugunku yoneticilerimizi gercekten biz mi seciyoruz diye de kuskulaniyorum.
Simdi de Ziverbey Koskunden Susurluk kazasi na kadar uzanan kirlenme.yozlasma,mafyalasma ve cetelesme surecine Can dundar ile celal kazdagli nin Ergenekon-Devlet icinde devlet adli ozgun 12 kitabinda onemli bir tanigin Erol Mutercimler gorgu ve bilgiye dayanan gozlemlerine dayanarak kontrgerilla orgutu,derin devlet vb.adlarlarla tanimlanan gizli orgutun adinin Ergenekon oldugunu ogrendim.
Erol Mutercimler ,in Ergenekon Orgutunu siniflandiran bolumu yineliyorum.
Subaylar
Emniyetciler
Profesorler
Isadamlari
Siradan insanlar
Ceteler
Memduh Unluturk Pasa kendisinin de Ergenekon un icinde oldugunu soyledi ve dedi ki=Bu Ergenekon genel kurmayin da jukumetlerin de burokrasinin de herkesin ustunde bir orguttur. Yasayla filan kurulmus degil dir.Bu 27 Mayis Darbesinden sonra CIAve Pentegon tarafindan kurdurulmustur.Bunun icinde bulunan insanlar buraya hizmet eden insanlardir.Ama bunlar vatana ihanet olsun diye hizmet etmezler.Biz vatani kurtariyoruz ,vatana hizmet ediyoruz,vatana yararimiz dokunuyor dusuncesiyle bu orgutun icinde yer almislardir.Ozellikle Amerika da kontrgerilla egitimi gormus olan bu kurslardan geecmis olan generallerin bir bolumu yeri geldiginde kontrgerilla icinde yer alir.Sonuc ta ben daha ,baska insanlardan Ergenekon u arastirdigimda sunu gordum=Bunun icinde subaylar var,emniyetciler var,profesorler var,isadanlari var,siradan insanlar var Bugun ceteler dedigimiz bu kucuk birimler varya,iste bu birimler Ergenekon un icindeki birer bolum,birer parca Adini saydigimiz kisiler deErgenekon adi verilen bu ust orgut tarafindan kullanilan tetikcilerdir.
Erol Mutercimler sonunda cok ilginc bir orgutle karsilastigini soyluyor.mutercimlere gore ulkeyi darbeye surukleyen ve bugun cete diye anilan orgutun adi Ergenekon.
Derin devletin NATO yla baglantisi var
Makro duzeyde derin devlet orgutlenmesinin bir de NATO baglantisi vardirki,orgute uye olan devletler bu baglanti icinde yer almaktadir.Belcika Bruksel deki NATO genel karargahinda ACC adli bir gizli yapilanma bulunmaktadir.Bu yapilanma NATO ya bagli devletlerin yeraltilarini denetlemektedir.Bu kurumun baslangicta NATO ulkelerinden biri yada bircogu Sovyet isgaline ugrarsa ic direnisi orgutlemek amaciyla kurulmus olmasina karsin,ulkeler icinde zaman zaman siyasal amaclar icinde kullanilir olmustur.Gunumuzde de bu yapi varlik ve etkinligini korumakta olup hedef olarak terror faaliyetlerini secmis olmayi one surmektedir.Kuskusuz bu terror faaliyetleri ,NATO ve ABD cikarlarina aykiri her turden gelismedir.Gunumuzde NATO genislemesinin mantiki hicbirgerekcesi olmamasina karsin ABD yeni uyelerin de yeraltina egemen olarak o ulkeleri surekli denetimi altina almayi hesaplamaktadir. 13
Gladio ve diger NATO ulkeleri
Italya da yurutulensorusturma Basbakan Andreotti nin mafya iliskilerine kadar uzanmistir.Yasadisi orgut elemanlarinadokunulmazlik taninirsa ,sonucta varilan nokta surpriz sayilmamalidir.Benzeri olaylarin yasandigiherhangi bir ulkede ,Italya orneginde oldugu gibi arastirma yapilabilirse varilacak sonuc aynidir.Cunku yeralti orgutlerinin arkasindaki guc CIA dolysiyla ABD dir.Hur dunyanin lideri ABD
Kuskusuz boylesine kapsamli bir organizasyonun NATO icinde de uzantisi bulunmaktadir.Bruksel deNATO komutanligina bagli Allied Coordinasyon Commite (ACC) (Muttefik Koordinasyon Komitesi) NATO ulkeleri yeralti orgutleri arasinda Koordinasyon saglamak icin eszamanli olarak toplanmaktadir.1990 yilinda Belcika Ordusu istihbarat daire baskani General Raymond Van Calster in NATO cercevesinde Gladio turu yeralti orgutlerinin donem baskanligini yaptigini aciklamistir.
Yine NATO bunyesinde The Calestine Planing Commite (CPC) ayni amacla eszamanli olarak toplanmakta dir.Ornegin Ekim 1990 da boyle bir toplantinin Bruksel de yapildigi basina yansimistir.
Soguk Savas sonrasi durum
Ozel Savas in,Soguk Savas donemi nin urunu oldugu soylenegelmistir.1990 yilinda Paris Sarti ile basliyan AGIK surecinde Soguk Savas in bittigi aciklanmasina karsin,ozel savas birlikleri ve yontemleri Yeni Dunya Duzeni icinde kapsamli bir sakilde kullanilmaktadir.Ancak bu kez yeni dunya liderligini dayatmakta kararli gorunen ABD=
-Cikarlarini korumak icin BM yi amacina alet etmeyi denemekte ,genellikle kendi acisindan basarili sonuclar almaktadir.
-Libya nin bombalanmasi,Panama da Noriega nin kacirilmasi ve Bagdat in bombalanmasi eylemlerinde uluslararasi hukuku dislayan bi tavir sergilemekten kacinmadi.
-1990 oncesi Dogu-Bati dogrultusunda olacagi varsanilan catisma Kuzey-Guney dogrultusunda yonlendirildi.Petrol cikarlarini korumak icin Korfez Savasiyla dunyaya gozldagi verdi.
-SSCB nin dagilmasdan sonra kominizm yerine Redikal Islami hedef secti.11 Eylul 2001 saldirisini bahane ederek Afganistan ve Irak a saldirip bir yandan dunyadaki petrole egemen olmak isterken BOP Projesiyle de bolgeye egemen olmaya calismaktadir.
Yazar kitabinin son soz yerine basligi altindaki bolumde soyle demektedir=
Bin yillik surecte ,Siyonist,masonik bir dunya duzeni kurmak isteyen cevreler altin donemlerini yasiyorlar.Cunku ABD Derin Devleti nin kuklasi olarak iktidara oturtulan yada baskanliga getirilen W.Bush fanatik bir Evangelist dir.Evangelistler Musevilige en yakin Hhiristiyan Mezhebi olarak bilinmektedir.Irak i isgal eden Bush ,bir yandan enerji kaynaklarina el koyarken ,diger yandan da Tevrat daki vaad edilmis topraklari ele gecirmis olmanin keyfini yasamaktadir.BOP Projesi de bunun en buyuk kanitidir.Ben bun BIP(Buyuk Israil Projesi) diyorum.
Derin Devlet-Talat Turhan-Ileri Yayinlari-2005 14
DOGU- BATI ILISKILERI VE TURKIYE UZERINE ARASTIRMALAR
Bir anket daha
Onceki gun yari saka yari ciddi Turklerin anket sorularina verdiklericevaplarin cokfazla guvenilir olmadigini soyluyordum.bu sabahin gazetelerinde ,bu sefer Amerika da PEW sirketinin muslumanlar arasinda yaptirdigi anketin sonuclarini gorduk.sonu ankete gerclari veren gazeteler,sonuclarin sonucu diyebilecegimiz bir noktada anlasmis gorunuyorlar bati ydan uzaklasiyoruz.
Evet,ankete gerek olmadan,ciplak gozle gorunen bircok fenomen toplumda boyle bir egilim oldugunu p pekistiriyor.Suphesiz batidan uzaklasiyoruz gibi bir genelleme,bir yigin anlamli nuansi bogar,gozden kaybeder.ornegin 2002 de Amerika ya olumlu bakanlarin orani yuzde 31 mis,2006 da bu yuzde 17 ye dusmus.Ozgul bir soruya alinmis ozgul cevap bu.Peki bu onaylanmayacak birsey mi?Bati iyidir Amarika batidadir oyleyse Amerika iyidir diye bir akil yurutme olabilir mi?georg Bush un baskanliginda bir ABD nin dunyada oynamaya basladigi rolun mahkum edilmesi bence ciddi bir sagduyu,saygi duyulmasi gereken bir duyarlilik belirtisidir.,ayrica Batili kavraminin benim one cikardigim icerigine de uygundur.Bati kendisi de bugun bati dan ne anladigina,ne anlamak istedigine karar vermek durumunda sonuc olarak emperyalizm de bati icadi ,insan haklari da ,fasizm de Bati da dogdu,demokrasi de Ama bunlar hepsi benim kimligimin parcalari diyerek,bu cok yamali bohcayi sirtlanip yurumek zorlasiyor. Hayat,yanliz verili olandan degil,verili olanlar icinden bizim kendimizin secerek yaptiklarimizdan obatili olmaktan lusuyor.onun icin bati ninda kendi urunlerinden bazisindan vazgecmesi gerek.Ama Bush un temsil ettigi ABD bunu yapmiyor.Yapmadigi icin ona cephe aliyorsam,emperyalizmin,fasizmin one ciktigi Batiyi red edip demokratik degerler ve insan haklari cizgisinden ilerleyem bir batiyi sectigim,bu gelenegi batil olmaktan cikarip,Dunyali yapmak istedigim ve aslinda ABD yi durdugu batiyi terk edip bu batiya gelmeye cagirdigim icini boyle yapiyorumdur.
Turkiye de halkinankete gore yuzde 54 u iran i olumlu buluyormus,yuzde 35 i olumsuz buluyormus.demek Doguya yakinlasiyoruz sinyali.Ama isin icine Nukleer silahlar girince cevap verenlerin yuzde 61 i hayir olmasin diyorsa,bu da toplumun aklini busbutun yitirmediginin isareti.
Simdi ben bu anketlerinsonuclarinin bize aydinlik manzara getirdigini soylemiyorum.cunku zaten oyle birsey soylemiyorum.tam tersine toplumun gidisinden ve kafa karisikligindan son derece endiseliyimiSadece bazi kavramlari yerli yerine oturtmak istiyorum.gayri muslimleri sevmiyoruz diye bir sonuc cikiyorsa ,bu vahim.Ama bunun alternatifi de olana bitene Amerika neylerse dogru eyler tutumu degil
Ust uste gelmeye basliyan bu gibi yoklama sonuclarinin medyada bir endise yarattigini hissediyorum.yaratmasi da gerek iyi de bu egilimler kendiliginden mi yayiliyor?yoksa(basta AKP)bazi kotuluk odaklari mi,buyuk bir maharetle,toplumu boyle bicimlendiriyor?bu corbada tuzu olmiyan cok fazla kisi veya kurum gormuyorum ortaliklarda
Redikal Murat Belge Temmuz 2006 15
Batsin mi bu dunya?
Bir Amerikan arastirma kurumu (PEW)Arupa da Muslumanlar(Turkiye de Muslumanlar?)genel basligi altina girecek son calismasini acikladi.konuyu isleyen bizim gazeteler arastirmanin Turkiye yi cok yakindan ilgilendiren iki sonucuna ozellikle dikkat cekiyorlar
1-Turk Toplumu hizla batidan uzaklasiyor.kendilerini
2-Turkler kendilerini tanimlarken dinsel kimligini on plana cikariyorlar.Diger musluman ulkelerde de bati karsitligi varmis,ama bizde disa vuran egilim daha siddetliymis.
Bulgulari yalanliyacak yada varilan sonucu sorgulayacak degilim.Turkiye de ve bizim deicinde yer aldigimiz cografya da,genel olarak Bati ozellikle de Amerikan karsitligi nin yukseliste oldugu cok acik Cunku ilimli ve yatistirici gorusleri dinlemeye bile az tahamullu insanlarimiz..yukselen egilimden batici seckinlerde nasibini aliyor ve bu cografya da etkinliklerini tumuyle kaybediyorlar.Son yillarda yuruttugumuz tartismalar,aslindabu gercegin siyasete yansiyan yuzu.
Ancak,ben size vahim bir gelismeyi duyuracagim,anketlerin ortaya koydugu gercek tek tarafli degil,islam dunyasinda batiya ve degerlerine duyulan kusku giderek derinlesiyor.Ayni amerikan arastirma kurumunun yuruttugu bir arastirmaya gore islam sozcugu gectiginde zihinlerde olumsuz bir fikir olusan Amerikalilar, in orani(2002=33,2003=34,2004=37)her yil artiyor,ayni durum islam ile siddet arasinda dogrudan iliski kuranlarin oraninda da fark ediliyor (2002=25,2003=44,2004=46)
Wasington post Gazetesi ile ABC televizyonu nun bu yilin mart ayinda duzenledigi anketin sonuclari daha kiskirtici,Amerikalilar,in yariya yakini(%46) islam hakkinda olumsuz bir fikre sahip,islam ile siddet arasinda dogrudan ilinti kuran Amerikalilar in orani(%58) 11 Eylul 2001 in hemen ertesinde,muslumanlar saldirilardan dolayi suclandigi bir sirada yapilan anketin bulgusundan yuzde 7 daha yuksek bir oran bu. Son PEW anketinde,Avrupali larin Muslumanlara karsi dusmanca bir tutum sergiledigine inanan Turkler in orani(%57)da buna yakin.
Hic kuskusuz,guvensizligin bu karsilikli tirmanisi,akli basinda herkesin en buyuk tehlike gordugu ve onlensin diye caba sarf ettigi uygarliklar catismasi icin dunyamizi hazir hale getiriyor.Anket bulgulari gercekleri yansitiyorsa yani hem Bati hemde Islam Dunyasi giderek artan bir oranda biribirinden kusku duyuyor ve otekisinin kendisini yok edecegini dusunuyorsa,bu iki tablodan hayirli bir sonuc cikmaz.
Bu olumsuz gidisi nasil durdururuz?buda onemli bir soru,ama herseyden once,arkamiza yaslanip bu vahim gelismelerin sebepleri uzerinde durmamiz gerekiyor.Iki onemli soru su=Islam dunyasi neden her gecen gun daha da artan bir bicimde Bati-Karsiti oldu?Islam Dunyasi ve o dunyayi onemli kilan degerler Batidan bakildiginda neden dusman olarak gorulmeye basladi?
Yanlizca yurt icinde meydana gelen gelismelerle olmuyor insanlarimizin zihniyet dunyasi,Israil in uzerlerine acimasizca fuze yagdirdigi Filistinli ler ve Ebu Gureyb cezaevinde,Guantanamo daki tutsaklar kampinda yasananlar da kanaatlleri biliyor.daha da kotusu su=Eskiye ait bazi kalip soylemler de, 16 bugun uluorta tekrarlandiginda,ofkeyi o soylemlerin sahiplerine yoneltiyor..tablo Turkiye deki ic barisi ve siyaseti etkilemesi yonunden de onemli
11 eylul de ucaklari ikiz kulelere saplayanlar,eylemlerinin dunyayi bir surekli savas haline donusturebilecegin hesap etmisler miydi acaba?hesaplamis olsalar bile,o hesabi soylem ve eylemlerle dogru cikartma becerisi bizlere ait.yani bati ,da ve Islam dunyasinda yasiyanlara...
Ne kadar haykirsak yeri var=Dunyamizi kendi ellerimizle yasanamaz hale getiriyoruz.
Yeni Safak Fehmi koru temmuz 2006
17
EKONOMI
BAKU-TIFLIS-CEYHAN PETROL BORU HATTI
Asrin Projesi denilen BTC nin acils Istanbul daki Ciragan sarayinda 13 Temmuz 2006 tarihinde yapildi.T.C cumhurbaskani necdet sezerin acilisini yaptigi bu torene 15 cumhurbaskani,30 civarinda Basbakan ve 50 kadar disisleri ve enerji bakani nin davet edildigi bu toren icin 3,5 milyon dolarlik bir masraf yapildi.Insasi tam 6 yil suren bu hattin fikir babasi olarak eski TC cumhurbaskani turgut Ozal ile Eski Azerbeycan cumhurbaskani Ebulfeyz Elcibey oldugu soyleniyor.Bu Projenin amaci hazar havzasindaki petrol ve dogal gazin Turkiye uzerinden uluslararasi pazarlara sevkiyati olarak gosteriliyorsa da bu projenin amacinin bununla sinirli olmadigi ayrica bu projenin baska buyuk bir projyle baglantili oldugu kesin.
BTC ekonomik mi yoksa politik bir projedir ?
Bu projeye bakildiginda petrol ve dogal gazin cikis ve pazarlanma bolgesi dikkati cekiyor Bu projenin amacinda ekonomik nedenlermi yoksa politik nedenlermi birincil rol oynuyor sorusuna cevap bulmak icin su srulara cevap bulmak gerekiyor.
Birincisi= Bu hat icin neden istanbul bogazi kullanilmiyor?
İkincisi= Neden iran uzeri Basra korfezi hat olarak kullanilmiyor?
Yukaridaki sorulara cevap bulmaya calisalim.
Birinci soruya cevap
Disisleri bakani Enerji,Su,Cevre Isleri Genel mudur yardimcisi Mithat Rende bu hattan yilda 50 milyon ton petroldogrudan Azerbeycan dan Ceyhan a cikacak bu 350 varil petrol yani 350 tanker demektir Bunun Ceyhan dan cikmasi demek bogazlarin 350 tankerin kurtulmasi demektir diyor biz bu cevaptan bu hattin sozde de olsa cevre guvenligi nedeniyle tercih edildigini anliyoruz.
Ikinci soruya cevap
Gazeteci Gungor Uras soyle diyor=1992 yilinda ADPS,BOTAS,BP,Pennzoil ve Amoco sirketleri arasinda Baku den gurcistan,in liman kenti Supsa ya ,Rusya,daki Novorossisk,e ve Turkiye,nin Ceyhan ilcesine uzanmasi dusunulen uc alternatif boru hatti uzerine arastirma yapilmasi icin bir anlasma imzalandi.Bu arada Amerikan Hukumeti BP,ye Baku-Ceyhan hatti lehine baski uygulamaya basladi.BP,bu projenin ekonomik olmadigini ileri suruyordu.ABD nin baskisi sonucu BP Baku-ya Ceyhan hattinin jeopolitik degil,ticari bir proje olmasi israrini surduruyordu.Azerbeycan,in Ermenistanla yasadigi problemler yuzunden,Baku-Ceyhan hatti nin Gurcustan dan gecirilen bu hattin uzunlugu 1760 km yi asti.yazar bu arada Baku-Supsa hatti nin nisan 1999 da hizmete girdigini de belirtiyor.
Simdi birinci soruya donelim.Yukarida disisleri bakanligina bagli dairenin mudur yardimcisi nin verdigi cevabi daha sonraki Yunanistan ve italya ile baglantili proje ile Bulgaristan baglantili diger gaz projesi 18 yalanliyor.BP nin ABD ile tartisma gundemine veRomanya getirdigi Projenin jeopoltik proje oldugu soylemini dogruluyor.
Adana uluslararasi enerji terminali oluyor.
Daha once Ceyhan yakinindaki Yumurtalik kasabasindan Akdeniz e acilan kerkuk petrolleri nin yaninda yeni acilan BTC petrol boru hatti projesiyle birlikte Adana Avrupa nin petrol sevkiyat limani olan Rotterdam dan daha onemli bir enerji terminali haline geliyor.
Bilindigi gibi kerkuk-Yumurtalik petrolboru hatti daha once Suriye nin Banyas ,Lubnan in Tripoli liman sehirlerinden Akdeniz e acilan hattin yerine alternatif bir proje haline gelmisti.
Baku dan gelen petrol Azerbeycan Devlet baskani Haydar Aliyev adi verilen Ceyhan daki terminalden sevkiyat yapilacak.Bu Proje ile birlikte daha once fazla dikkati cekmiyen kerkuk-Yumurtalik boru hatti BTC projiyle birlikte bolgenin dikkatlerinin yogunlasmasina neden oldu.bu proje,ceyhan i 160 milyon tonluk kapasite ile Avrupa nin en buyuk enerji terminali haline getirdi ceyhan,petrol super marketi hollanda nin e nerji liman kenti Roterdam i gecti.Boru hatlarinin bitis noktasi olmasi bakimindan Adana stratajik bir konuma geldi.Adana ya bagli Ceyhan kazasi dunyanin yeni enerji kavsagi olurken,BTC sayesinde,kuresel enerji alaninin dunyadaki en onemli terminallerinden biri oldu.Baku-ceyhan Boru hattindan Akdeniz e kazakistan in kasghan yoresinden cikacak petrolun sevkiyati icin BTC boru hattina 800 kmlik bir boru hatti eklenmesi dusunuluyor.Bu boru hattinin faaliyeti gecmesiyle birlikte BTC boru hatti Rusya dan cikip Orta-Avrupa ya uzanan Druzba boru hattin dan sonra dunyanin en buyuk boru hatlarindan ikincisi olacak.
BTC projesinin gundeme gelmesi Rusya yi rahatsiz etmisti bu durumu goz onune alan projenin aktorleri Rusya ile uzlasma yoluna gitmis bu uzlasma sonucu mavi Akim adi verilen yeni bir proje yapilmisti bu projeye gore Rusya petrol ve dogal gazi Samsun uzerinden ceyhan a baglanacakti.bu projenin samsun daki acilisina 2005 yilinda Rusya devlet baskani Putin ile Italya Basbakani Berluscuni katilmisti.
BTC boru hattindan kazak petrolunun da akmasi hedefleniyor.fransiz petrol sirketi Total dan Alain Przbysz ,kazakistanin buyk petrol bolgesi kasghan in isletmecisi olan konsorsiyomun petrollerini BTC boru hatti yoluyla Akdenize ulastirmak icin BTC ye 4 milyar dolarlik bir baglanti sistemi kurulmasinin planlandigini aciklamisti.Przybysz yaptigi aciklamada,800 km lik boru hattinin insasini icerecek calismanin 2009 yilinda basliyacaginive bir yil icerisinde bitirilmesinin planlandigini soylemisti.
Basinin ve Israil in resmi aciklamalarina gore Israil BTC boru hattina Ceyhan uzeri denizden boru hatti ekliyerek Baku petrollerini uzak doguya pazarlamak istiyor.Denizin dibine dosenecek petrol boru hattinin Suveys Kanalindan gecirilerek Hint okyanusu na yakin bir yerde sonuclandirilmasi hedefleniyor.Yukarida belirtilen projeler gerceklesirse Ceyhan kitalari birlestiren bir yer olarak adlandirilacak gibi gorunuyor.
BTC Projesine katilan sirketler
19
Ingiliz The observer gazetesi nin Rusya yi by pass ilk Hazar boru hatti diye nitelendirdigi 1774 km lik hattin 440 km si Azerbeycan 260 km si ise Gurcistan dan geciyor.BTC projesinde en byuk pay BP nin.
Bu projenin Bu projenin pratik anlamda ilk adimi 1994 de sekiz sirketin(SOCAR,BP,Unocal,Statoil,TPAO,,Itochu,Ramco,veDelta Hess)katilimiyla AIOC un kurulmasiyla atildi.1995 de yeni sirketlerin katilimi ve mevcut ortaklarin uretim payinin yeniden duzenlenmesi cercevesinde SOCAR in %5 lik payi TPAO nun payina eklenerek onun payi %6,53 e yukseltildi.Katilan sirketler icerisinde en yuksek pay %30,10 ile BP nin,onu %25 lik pay ile SOCAR takip ediyor diger sirketlerin payi soyle=Statoil%8,71,Unocal %5,8,AGIP%5,TotalfinalElf %5,Itochu%3,40,Inpex%2,5,conocoPhillips %2,5,delta Hess%2,36
1 Agustos 2002 de BTC ana ihracat boru hattinin destek gurubunda yer alan firmalarin,londra da Insaat islerinden sorumlu olacak BTC co ve finansman islerinden sorumlu olacak BTC investement adi altinda 2 sirket kuruldu.Insasi alti yil suren ve toplam maliyeti 4milyar dolar olan BTC nin tam kapasite ile calismasi halinde Turkiye ye 250-300 milyon dolar kazanci olacak.
BTC projesi ABD nin bir AVRASYA projesi dir.
Hazar petrolu nun Turkiye araciligiyla dunya pazarlarina acilmasi fikrinin ilk kez o zamanin musavatci devlet baskani ebulfeyz Elcibey tarafindan ortaya atilmisti bu fikir saddam yonetimin Kuveyt i isgal ettigi ve dunyanin dikkatinin korfez bolgesine yogunlastigi bir doneme tekabul etmesi nedeniyle basta turkiye cumhurbaskani turgut Ozal olmak uzere tum dunyanin onemli sahsiyet ve guclerinin dikkatini cekmisti.islamci ve azeri milliyetcisi Elcibey Bu petrol hattinin iran uzeri turkiye ye gecirilmesi ni dusunuyordu.Iran la problem yasiyan ABD boyle bir guzergaha bilinen nedenlerden dolayi karsiydi,Ayrica bu fikir rusya yi da rahatsiz etmisti.Bu ve bircok nedenden dolayi Ebulfeyz Elcibey Rusya nin destekledigi bir darbeyle devrildi yerine Haydar Aliyev gecirildi.BTC nin 2002 tarihinde Azerbeycan Cumhurbaskani haydar Aliyev Turkiye adina Necdet Sezer Gurcustan adina ise Eduard Svardnadze katilmisti.
1992 de Iran hatti nin devre disi kalmasi neticesinde yukarida adi gecen petrol sirketlerinin arastirma veya uzlasmasi uzerine gurcistandan gecen hat benimsendi.ve ilkantlasma turgut ozal doneminde 09 03 1993 de imzalandi.Bu antlasmayla birlikte anahatin guzergahi resmilesmis oldu.BTC projesinin gundeme geldigi tarihte Azerbeycan ile Ermenistan arasinda karabag sorunu uzerine olan problem devam deiyordu.bu problem halende suruyor.
29 Ekim 1998 deki Ankara Deklerasyonuna iza atanlarlar icerisinde Azerbeycan,Gurcistan ve turkiye devlet baskanlarinin yaninda kazakistan devlet baskani nursultan nazarbey,ozbekistn devlet baskani islam kerimov ile ABD Enerji bakani Bill Richardson vardi.Bu antlasmayi 18 kasim 1999 da istanbulda yapilan AGIT toplantisina katilmak icin Turkiye ye gelen ABD baskani Bill Clinton un da sahit oldugu yeni bir paket antlasma izledi Bu torene katilan kazakistan devlet baskani yeterli petrol olmasi halinde BTC hattini kullanma tahuddu nde bulundu.Birer yil arayla yapilan bu anlasmalar ermenistan i karistirdi.
Ankara Anlasmasinin imzalanmasindan iki gun once yani 27 ekim 1998 de Ermenistan parlementosu silahli kisilerce basilmisti.Bir yil sonra bu eylemin birinci yili dolaysiya yapilan mitingde devlet baskani Koceryan in istifasi istenmisti.BTC nin bas aktoru ABD nin Ermenistan a Karabag da barisin saglanmasi 20 micin Ermenistan a Lacin koridoru ve 3 milyar dolar karsiliginda Azerbeycan a nahcivan in veZengezur un baglanmasi teklifi vardi.Eger bu teklif dikkatle incelenirse burada Azerbeycan ile Turkiye arasinda bir kara baglantisi saglama fikri gorulecektir.
BTC nin Avrupa icin onemi
Eski TC disisleri bakani ilter Turkmen soyle diyor=Turkiye nin AB uyelik surecini izleyen dusunce dusunce kuruluslari da artik enerji boyutu uzerine egiliyorlar Sabanci unuversitesine bagli istanbul politikalar merkezi nin bazi Avrupa kuruluslariyla ortaklasa yonettigi Turkiye- AB uyelik sureci gozlem merkezi nin istanbul da yaptigi 6 nci yillik toplantisinda enerji baslica gundem maddelerinden biriydi.
Toplantida Robert Schuman Merkezi nin Direktoru Giacomo luciani AB nin Rusya ya bagimliligini azaltmada bir transit merkezi olarak Turkiye nin konumu konusunda kapsamli bir takdim yapti.Luciani ozellikle baku dan ve kerkuk ten gelen boru hatlarinin birlestigi Ceyhan in hem buyuk bir enerji terminali ve hemde bir ham petrol ticaret merkezi ve hatta borsasi olabilecegini vurguladi.Ruslarin artik biraz daha sicak baktigi Samsun –ceyhan hatti gerceklesirse,ceyhan in onemi daha da artacak.luciani ye gore ruslar henuz Burgaz –dedeagac projesinden vazgecmis degiller,fakat bu proje cesitli gucluklerle karsilasiyor kaldiki samsun-ceyhan gibi turk bogazlarini by pass edecek bir proje icin rusya nin rizasina hic ihtiyac yok.Turkiye AB veya ABD ile isbirligi halinde boyle bir projeyi gerceklestirebilir.ancak By-pass projelerini petrol sirketleri pek benimsemiyorlar,cunku bogazlardan nakliyatin maliyeti cok daha dusuk.
Gaza gelince,turkiye –yunanistan-italya kismi insa halinde ,fakat yunanistan-italya kismi daha inceleme asamasinda.luciani,Turkiye yi Bulgaristan,romanya ve Sirbista veye Avusturya ya baglayacak Nabucco Projesi hakkinda AB nin tereddutlerinden siyrilmasi gerektigini belirtiyor ve isi tamemen enerji sirketlerine birakmak egilimini elestiriyor.bu alanda bir gelisme var.AB Konseyi Yuksek temsilcisi solona nin hazirladigi yeni bir enerji politikasi raporu Nabucco projesine finansal katilim dahil destek verilmesini onerdi.(Hurriyet 11temmuz 2006)
Yukarida goruldugu gibi BTC projesi merkezi bir enerji proje oluyor bu projeyle baglantili yeni projeler uretiliyor.Bu yeni projelerle birlikte Turkiye nin gecis ulkesi olarak onemi artirilip Turkiye icin Dogu –Bati iliskilerinde bir kopru ulke imaji yaratilmaya calisiliyor kuskusuz bu strateji ABD-Turkiye iliskilerinin bir parcasidir.
21
KULTUR
TURKIYE GUNLUGU (1573-1578)
Yazar Dogan Hizlan in yorumuyla birlikte tanitimini yaptigi Stefan gerlach in bu seyhatname ozelligi tasiyan kitabi eger ceviri hatasi yoksa osmanli nin yuksalis donemi ve batiyla iliskileri konusunda yaralanacak bir eser bu nedenle onu yorumsuz yayinliyoruz.Dogan Hizlan yazar tarafindan kitabin sonuna yazilan Allah da Turk devleti ni sona erdirsin sozune atfen olacak ki yazisinin basligini seyyah din adaminin bedduasi koymus, dikkati ceksin diye biz kitabin basligini yaziya yerlestirdik.Alman kokenli bir din adami olan Stefan Gerlach in seyyhat tarihi Fransa ile Almanya arasindaki savas da Almanya nin galip geldigi fransa kirali ikinci fransuva nin Almanlara esir dustugu ve Fransa Kirali nin annesi nin oglunun 22 kurtarilmasi icin kanuni Sultan Suleymandan yardim istedigi tarihin hemen sonrasina rast geliyor.Bu kitap Avrupa tarihini ve Avrupa-Osmanli iliskilerini de incelemek icin onemli bir kaynak niteliginde.
Nistiman
Yabancilarin osmanli imparatorlugu yada turkiye cumhuriyeti uzerine gozlemleri degisik acilardan tahlil edilebilir,cogu seyahat notu,yabanci birgozun,dogru,maksatli saptamalaridir.kotuleme de olsa bile bundan dersler cikarilabilir.Ne olursa olsun ,en insafli batili bile doguya karsi insafsizdir.Cunku savasan,fetih siyaseti uzerine bina edilmis bir imparatorlugu yazarken,ovgu dozunun yuksek olmasi beklenemez.Ustelik bu gozlemleri belirleyen unsurlar arasinda dinin etkisi de onemli oranda rol alir.
Yukaridaki on yargi sayilmayacak gercekleri unutmasaniz,yabanci seyyaklarin gezi kitaplarini zevkle okuyabilirsiniz.sozunu edecegim kitabin yazarinin protestan bir din adami oldugunu ogrendiginizde,din unsurunun gunlugunun icerigini,dunyaya bakisita ana olcunun ne oldugunu tahmin edersiniz.
Stefan gerlach in Turkiye gunlugu iki ciltten olusuyor.1573-1578 arasini kapsiyor,gerlach in yaziminin icinde okuyacaginiz biyografisi,bu gunlukleri bicimlendiren dunyasini da acikliyor gunluklerin ozelligi uzerine editor kemal beydilli nin yazisini okursaniz,onemini daha iyi kavrarsiniz.
Gunluklere yabancilarin izlenimlerine kasitli bakmaktan yana gegilim.onlar bizi sevmezler,edebiyati,gercekci yararlanmalarin engelidir.ne var ki ,iyi niyetlerini de gozden gecirmek gerekir.gerlach in kitabi nin son sozu ,bizi,imparatorlugumuzu,ne kadar sevdigini yeterince ispatliyor.Turkiye guncesi burada sona eriyor./Allah da Turk Devletini sona erdirsin.
Osmanli nin futtuhata dayanan siyasetini, batililarin gozunden ic duzenimizi ,siyasal toplumsal yapimizi bu gunluklerde bulabilirsiniz.Budin deki notlar,Osmanli ile Bati ninanlayisi arasindaki farkliliklari ortaya koymasi bakimindan ilgi cekicidir.
Turkiye gunlugunu okumaya basladiginizda,isim ve yer adlarinin coklugu size sikici gelebilir,ama birkac sayfa sonra,cok renkli,hatta zaman zaman eglenceli bir metin okumanin tadina varacaksiniz.bize olagan gelen bircok seyin onlarca nasil yadirgandigini,bazen kizarak bazen gulerek okyacaksiniz.kizginlik histerisine kapilip,hakli elestirileri de haksizlik kutusuna koymayin.
Nesnel bir okursaniz,bizim de yabancilarin bircok seyini tuhaf buldugumuzu unutmayin.soz gelimi muzik aletlerimiz icin soylediginde ben ince bir ironi buldum.
Turklerin muzik aletleri tipki uzun sapli,uzerine teller gerili bir tavaya benziyor,tinisi keman sesi gibi.Bu aleti calarken bir yandan da korkunc bir sesle sarki soyluyorlar.Butun sarkilarinin aglamakli bir havasi var.Muzik aletlerinden biride lavtaya benziyor,ama sapi daha uzun ve sesi bir kazana vuruldugu zaman cikan sesi andiriyor.
Efendisi Buyukelci David Ungad a eslik eder,Almanya dan istanbul a gelirken yol boyunca efeendisine yapilan iltifatlari , karsilama torenlerini istanbul a giderken ugradiklari yerleri anlatirken,bir yandan 23 osmanli cografyasinin genisligini,siyasal uygulamalari ogreniriz. Elcilerin armaganlarini Turk hukumdarlarina sunus torenini safha safha izlemek ,bir tarihi film seyretme duygusu uyandirdi bende.
Osmanli yi barbar,acimasiz,rusvetci gosteren Gerlach in oklarindan hic kuskusuz,muhtedilerde kurtulamiyor.Mhtedilerin devlet aleyhine calistigi gercegi de kitapta yer aliyor.
Simdiye kadar yazilan bircok seyyhatnamelerde,gunluklerde ozellikle saray erkani anlatildi.oysa gerlach in gunlugu nun bir onemi de halki anlatmasidir.Her sinif halki,dolastigi yerleri,yedigi yemekleri gorkemi ve sefaleti mumkun oldugu kadar gercekcilikle anlatiyor.Yeniceriler hakkinda soylediklerini okudugunuzda ikinci mahmut un Vaka-i Hayriye sinin isabetini daha iyi algiliyabilirsiniz.acemioglanlarin yasama bicimlerini,talanini da okumakta yarar var.devlet duzeni konusunda cogu zaman mukayeseler yapiyor.Degisik kentlerde,degisik ust kademelerdeki beylerle gorusmelerini ,karsilanislarini,gorusmelerin,yediklerini,ayrintisiyla anlattigi icin ilgi cekiyor.
Gerlach in hic kuskusuz amaci protestanlarla ,Ortodoks lar arasindaki sorunlari cozume ulastirip,katoliklere karsi birligi saglayabilmek . katolikler,protestanlar,ortodokslar arasindaki dini cekismeler zaman zaman esas mesele oluyor.zaman,zaman da satir aralarinda kendini gosteriyor. Yazdiklarini okurken,elbette bir protestan oldugunu unutmamak gerekir.
Din tartismalarindan bir bolum=
Saygideger efendim Pera yada galata denilen yerde yasiyan bir yaptigi dostca konusma sirasinda,soz din inanc konusuna gelmis.Gunumuzde papalarin yasam bicimi ile eskiden aziz Peter ve paul un yasam tarzi arasindaki buyuk tezat uzerine durmuslar.Saygideger efendim,o zamanlar fakir bir balikci veya kendi halinde bir hali dokuyucusu olan azizllarinerin,sadece tanri sevgisi ve saygisiyla dolu olup,O,nun sozlerini uygulama kaygusu icinde olduklarini belirtmis.oysa Epikur felsefesini benimsemis olan italyan Peter ve Paul u asagiliyan ifadeler kullanarak,onlarin sehvet,zenginlik ve itibarin ne buyuk bir zevk verdigini bilmediklerini,halbuki herkesin bunun pesinde kostugunu,gunumuzdeki papalarin bu bakimdan daha becerikli olduklarini ve dini gorevleriyle bunlari pek guzel bagdastirdiklarini soylemis.Sirasi gelmisken sunu da belirtmeliyim ki,Italyanlar Kiyamet gunune,cehenneme ve sonsuz yasama inanmiyorlar ve gayet serbest bir yasam suruyorlar,ara sira kiliseye gidip ayine katilmakla paoa nin koydugu kurallara uymakla Tanriya karsi gorevlerini yerine getirdiklerini saniyorlar.
Hem gezi kitabi hemde Osmanli ya dair,siyasi toplumsal onemli gozlemler yavas,yavas ,tadini cikararak okuyacaginiz zevkli bir kitap.
NIŞTIMAN
Hejmara Nu : 2 Aşîtî
Cotmeh 2007 Dîmokrasî
Mafê çarenus
JI Weşanê Rizgarîxwazê Neteweya Kurdistan
E Mail :Nistiman@hotmail.com
SERDANA MALIKî YA ENQERÊ
Bi dawêta serok wezîrê Tirkya Erdoxan,bi heyteke zêde ya wezîrê derve Xoşyar Zebarî navde, serok wezîrê Êraq Nurî Êl Malikî hate Enqerê.Li firokgeha Esenboga ,ji alyê wezîrê dewletê Kurşat Tuzmen,nunerê Tirkya yê Êraq Oguz Çelîkkol û nunerêTirkmen cephesî yê Tirkya Ehmed Muradlî hate pêşwazîkirin.Malikî bi Erdoxan û Nejdet Sezer re hevdîtin çêkir,weku tê zanîn Malikî berê jî hatibu Tirkya lê bi serok komar re hevdîtin nekirbu.
Armanca serdana Malikî çareserkirina pirsgirêkê di navbera her du dewleta de be jî ;heta ku polîtîka Tirka ya Êraq nê guhertin,usa guyaye ku ew pirsgirêkana neyê çareserkirin.Qansî nuçeyê gihiştîye destê ragihandinê di hevdêtina de giranî li ser terorîz mêb u ; ku ewê çawa pevre li himber terorîzmê bitekoşin,sekinîne.Gora daxuyanîya fermî ewê di hundirê 15 rojade wezîrê navxweyî yê Êraq ewê were Tirkya.
Gora nuçeyê gihiştîye destê ragehandinê di nevbera herdu seroka peymana mutabakat hatiye îmzekirin.Di vê peymanêde xalek heye di serîde PKK ewê ji bo tevgerê terorîstî giştika ji holê rakin hewlbidin.Di dema serdana Malikîde serokwezîrê Kurdistan Neçirvan Berzanî daxuyanîyek da û got ku PKK ji ser axa me di serîde dewletê ciran ,em desturê nadin ku êrîşî tu dewleta bike ; ev tişkî balkêşbu. Berî ku Malikî were tirkya Musteşarê derve daxuyanîyek dabu PUK Mîdya û gotibu ku ewê şandeyek wezareta navxweyî here Tirkya.Ji alyêdin daxuyanîya li Enqerê hate dayînde hat gotin ku ewê di hundirê 15 rojade wezîrê navxweyî were Tirkya.Lê ji şuna Wezîrê navxweyî cigirê serok komar Tariq El Haşim çu Tirkya.Ev daxuyanîyê bi guman ji bo şandeye pirsgirêka desteberîyê ne xuyaye.
Weke berê ji alyê serokê Kurdistanê hati bu didiyarkirin ku pirsa Kurd li Tirkya bi rîya aşîtî û dîmokrasyê pête çareserkirin,lê ev tişt di mitebakata hatiye imzekirin de tuneye û partiyê Başur bi gelenperî li himber vê peymanê derdikeve.Ev peymana hatiye çêkirin rastî yefşa parlemane tê ku krîza Hikumetê berdewame.Usa guyaye ku ev peyman bi emir vakîya Tirkya çêbuye.Her çiqas Malikî xwest wênayê serok wezîrekî ku dixwaze bi cîranê xwere baş derbaske dabe jî ku j ibo vî tiştî piştî serdana Tirkya çu Êran û Surya jî lê belê Malikî ji destxistina Tirkya, ya karênavxweyî yê Êraqê nexoşe.Malikî ev xnexoşya xwe bi riya ragihandinê çend cara diyarkir.
Civîna Erdoxan û Malikî bi rojnamevanare hate çêkirinde ;Erdoxan got di serdana Malikî ya Tirkyade me tekez kir ku em piştevaniya pêvajoya aştkirin û dîmokrasiya Êraq dikin.Me di hevdêtina xwede pirsgirêkê girîng giştik bi rêya aştkirin û rawêjkarî bête çareserkirin û em piştevaniya Hikumeta navendî ya di alyê çareseryêde dikin.Ev daxuyanîyana dişibe ew daxuyaniyê dîplomasiya Êraqê ê berê.Bi vê şeweyê tê famkirin ku Dewlata Tirk dev ji êrîşî xwe berdaya ;lê belê ev bes guhertineke taktîkîye yanî şuna gef û êrîşî xwe siyasete ke xapînok hilbijartine ,weku tê zanîn wezîrêderve yê kevn di serdana Malikê ya berêde bi evaye kî hişk ji wanre gotibu ku çima di şandeya wande nunerê Tirkmena tuneye.Di vê serdanêde Tirka di pêşwazîkirina şandeya Êraq ede nunerê Tirkmen cephesî yê Enqerê Ehmet Muradlî teva xwe anîn û diyarkirin ku dema ew dibêjin nunerê Tirkmena çi dibêjin.Ji alyêdî tekezdikin ku li Tirkya pirsgirêka Kurdan tuneye pirsgirêg ya terorîzmêye û ji alyê dî, Tirk dibêje peymana bi Îngîlîzare hatiye çêkirinya sala 1926 hej derbasdibe. Erdoxan di serê vê salêde di vî warîde daxuyanîyek dabu rojnamevanê li Siudî Erebistan.
Dema ku Hejmara Niştiman ya duda Derdikeve
Bi gelenperî dema ku organeke weşanê derdikeve di hejmara yekemînde perspektîfa wêy weşanê û ragirê wê tête diyarkirin.Me ev nekir ji ber şertu mercê tevgera me têdeye.Dema ku her sê weşanê tevgerame derketin wê ga ewê perspektîfa me baştir bê famkirin.Em di vî warîde ji bo nirxandinê layangirê xwe û dostê xwe vekirîne .Hun dikarinbi rêya ew E mail la ku me di vê hejmarêde daye, bişînin.
Me di hejmara Niştiman ya yekemîn de goti bu ku ev kovar ji bo rojhilatanavîn derdikeve û ewê bi Kurdî,Îngilîzî û Tirkî derkeve.Ku em wek devgereke Kurdistanî dixwazin ku zimanê Kurdî,di jiyana rojanede bi be zimanekî desthilatdar .We ku tê zanîn ji derveyî Başurê Kurdistan ji alyê nivîskîde nebu ye desthilatdar û dabeşî şend zarava dibe, ku ev dewlemendîya zimane.Ev tişt ji bo zimanê Kurdî di warê netewbuyînî bê avakirin eva piştevanîyeke.
Tevgera me R .N.K bizaveke bakurîye.Kurdistan welatekî hatiye çar perçekirin Ev çar perçetî ewê kengî bi da wî bive ,ev pirseke têkle.Ev perçebun bi xwere binpêkirina tikilyê van perçena tîne.Weku tê zanîn li Kurdistan bi 4 zaravê bingehîn tê peyivîn.Zaravayê Kurmancî di nav Kurdan de hejmareke mezin pê dipeyive û Kurdan dike yek ji vî warîde cîyekî wêy taybet heye.
Emê di demeke nêzîkde li Evrupa PALE derxînin.Di pê PALE re ewê organe mey weşanê ya bingehîn RIZGARÎYA KURDISTAN ,bişopîne û derkeve.Her sê weşanê me jî berê bi Tirkî derdiket emê hewlbidin ku em vê kêmasya xwe dagrin.Ji ber vê egerê PALE yê li Evrupa bi Îngilizî û bi zaravayê Kurmancî û zazakî derkeve.Ev polîtîkaya mey weşanê ji bo RIZGARÎYA KURDISRAT jî ewê bê te cîbe cî kirin.Niştiman ji bo Rojhilatanavîne ji ber vê cîyekî wêy taybet heye.Li Êraq û Kurdistana Êran soranî bi gelemperî tê bi kar anîn ji ber vê emê hewlbidin ku em bi herdu zarava derxînin.
Hejmara Niştiman ya yekemînde bes me cî da bu polîtîkayê lê di hejmara duda da em çun guhertinekê û gora vê guhertinê Niştiman ji çar beşa avabuye :Beş :1 polîtîka,2 Aborî,3 civak û jiyan,4 çand û huner.
EDÎTOR
ŞAGIRTÊ MICAHîT ERBAKAN DI QESRA ÇANQAYADE YE
Berî hilbijartina MHP û CHP ê li perlemanê hilbijartina serok komaryê boyqot kirin û hilbijartina serok komaryê çênebu.Piştî hilbijartina Evdila Gul namzetiya xwe danî û bi rayê perlemanê AKPê hate hilbijartin.Yanî serok wezîrî ,serokperlemanî û serok komarî kete destê AKP.Piştî vê jî ew mesela Turbanê ku niqaş û gengeşî pir li ser dehate kirin bi dawî bu.weke tê zanîn yekemîne yekî jina wî segirtiye dibe serok komar û ev ne buyereke ew qas girînge.ji xwe berî wê serok wezîr û serok parleman jî jinê wan sergirtîbu.
Bi Kurtasî di Civanîya Gul de jiyana wîy Siyasî
Evdila Gul li Keyserî ji dayik buye û di 57 saliya xwe de hate hilbijartin ji bo serok komariyê.jiyan û kesayetiya wî ya qansî li rojnama ru daye tu têkelî têde tuneye.weku xuya dibe ji malbateke tîgihîştî de mezin buye û hêj gedek buye mebesta xwe daye pêşya xwe û di wê riyêde meşyaye.Li keyserya ku nîjadperestya Tirk lê desthilatdare mezin buye û ji bo zanko çuye Sitenbul xuyaye ku ji vê demê pêve bune heval.Erdoxan di aqaftine ke xwede dibêje namzetêmin Evdila Gul birayêmine û ev karê me destpêkiriye heta xilas nebe em dev jê bernadin.Ev gotina Erdoxan balkêşe ji berku sitrana AKP ê ya dibêje Em pêkve meşyan di va riyanade(beraber yuruduk bız bu yollarda)
Hêj li Keyseri bu bala wî li ser bizava Ilami bu û endamê MTTB.Gul heyranê Îslamîstê navdar Necip Fazil Kisakurek bu,dema ku li zankoya Îktisat bu jî devgera xwe domand piştî xwendinê ji bo dixtorya xwe bike çu Îngiltere du sal ma û vegerya ;di vegerêde hategirtin û demeke kin di girtîgehêde ma lê çima hatiye girtin em nizanin.
Ji Pisporiya pêşxistina Bankê Îslamî ,Gihaştina Parlemanê
Gul di salê 1983-1991 ede pisporiya pêşxistina Bankê Îslami dikir.Di hilbijartinê zu çêbubun yê sala 1991 ede bu namzet û li ser navê Partya Refah hate hilbijartin û di her du hilbijartinêdinde jî ji Keyserî bubu perlamenter û di vê navberêde ji bo serokatiya Partya refah namzetya xwe danî lê bi ser neket.Partiya Refah û domandiya wê Fazîletê de cî girt piştî girtina wê jî bi Erdoxanre AKP avakir û bu cigirê serok.Piştî ku ji bo Erdoxan qedexekirina siyasetê derket ew bu serok.Piştî ku erdoxan ji Sêrtê bu Parlementer, serok wezîrî û serokatiya Partiyê jî ji Erdoxanre hêla.Çîroka jiyana Gul usa xuyadike ku ew ji Erdoxan naqete.bi şêweyeke dinê ewê hevaltiya xwey dozî bidomînin.Di vê nerînêde Gul dabinkirina (sıgorta ) Erdoxane. Ev demeke dirêje kêşeya ku, kî Tirkya bi rêve dive didome.Di dema ku di parlemanêde nikarîbun serok komar hilbijartana û parlemanî biryara hilbijartina zu dabu ku propaxandayê hilbijartine dihate domandin ,Gul,Erdoxan jî girt cem xwe û çu serdana serokerkan; ku di vê hevditinîde li ser planeke berfireh li hevkirin ku divirde êrîşkirina Başurê Kurdistanê jî têdeye.E.Gul daxuyanîyek da NTV û got ku emê çi kengî bikin em dizanin û gefê xwe li Êraq kir.Silêman Demîrel ku wî heft car serok wezîrî carek jî serok komarî kirye di hevdêtineke xwede partyak Kurd ji HEP êre usa got :ev karê hun dikin zirarê dide Tirkye .Ku ev zirar bes ne ji bo tirkye ji bo başur(bakure Kurdıstan) jî derbasdibe.Dema ku Demîrel ev tişt di got serok komar T. Ozal bu.Ew peyva di aqaftina Demîrel de derbas dibe ya ku ewê rêvebirya fişarxistneser ku em inqilaba leşkerî ji pêvekin ewê wêne zelatirbive.(yalçın doxan – Mılliyet 23-01-1993)
Weku tê zanîn pergala dewleta Tirkye wek sistema Emrîka serokatî û wek niv serokatîya Fransa; bi şêweyekî din berpirsyarîyê serok komar kêmê yê serok wezîr zêdetire.Ji ber vê egerê serok wezîrî ji bo Erdoxan baştirbu.Serok komar bes wek serê dewletê karê koardînasyonê dike.Li Tirkya dewleta kur û Kontir Gerilla hêj heye.Li Tirkya ji alyê damu dezgehe dewletê ji bo leşkera ji dêvla Erdoxan ,Gul tê hilbijartin ji ber sebebê wê pirin lê di serîde kesayetîya wî tê.Talat Turhan di pirtuka xwe ya Dewlata Kur use dibêje :Di emirnama li himberî bizava xeyrî nîzamî; di hundrê şerê xeyrî nîzamîde serok komar jî wek koardînator cî digre û ne tirkya tenê li dewletê NATO giştika ev berpirsyarî dane serok komar.Ev emir name ya FM 31 – 15 çavkanîya wê YDE ye.Dema ku li Îtalya kifş bu ku têkilyê serok komar Cossiga bi Gladio re heye û ev buyer li Evrupa giştikî belabu got, ji bo ku têkilya min bi remzeke xizmetê ji welat re dike heye ez bi rumetim,pêdivê ev daxuyanîya wî bê bîranîn.
Çuyîna Gul ji bo perwerdê Îngiltere,ji bo Kar Siûdî Erebistane,Ev ne Tişkî li hev Hatîye
Dema ku em temenê Gul û dîroka ketina wîy siyasetê didin ber çava ev dirok medibe salê 1960-1970 yî,dema ku em li vêdemê dinerin em nasnama Gul çêtir nazdikin.
Komalnasê rêzdar Îsmaîl Beşîkçî di pirtukA xwede dibêje komeke lêkolînêrê Emrîkî hatine Tirkya û rapor dane berpisyara û gotine ku ji Tirkya re partyak Îslamîst pêwîste.Piştî vê Partya Millî Nîzam ava bu.Evana di sloganê xwede li himber Emrîka û Rojava bin jî di rastya xwe de evana armanca xwe û dostê xwe vedişêrin û gel dixapînin.Dema ku ev partî ava bu bi bandora tevgera netewî ya Vîetnam li dinyayê li himber Emrîka bertegek hebu.Ku ev bertega heyî ne mimkune ku bandorê li Tirkya jî neke.Di wê demêde dinya du alî bu û Evrupa jî;li Rojhilata navîn Tirkya wazîfa cendermetyê dikir.Ji bo Tirkya ev bizava ya anti sovyet û antî kominîst bizaveke parastinê bu.Ev bizava û yê dişibê pişgirya wan ya aborî Şerîka petrolê ARAMCO dikir.Îngiltere ji ber koka xwey ANGLO-SAKSON bi Emrîkare siyaseteke paralel dimeşand. E.Gul çi ma ji bo perwerdê çuye Îngiltere û ji bo kar çuye Siûdî Erebîstan ,wî ji mamosta yê xweramanî(akil hocasi) ders dîtîye ji bo mere vêya beje ne pêwîste mere kaîn be.
Di Hundirde Aşîtî Xwaze,Li Derve Şer xwaze
serokê CHP ê Denîz Baykal do di perlemanêda tiştê girîng got.Em diki têkavin du rojê dumayikê.Li holê namzetekî ciddî tune.Tirkya di nav taryêdaye .Civak nizani,dijber nizane,partya desthilatdar nizane,perlemantêr nizane,TBMM nizane,parlementerê deshilatdarîyê û wezîr çavdêrin.Ew namzetê serok komarîyê ku ewê emir bide, naxwazin ji alyê gel bê zanîn.Hilbijartina serok komaryê ji parlemanê tê revandin, ne hilbijartine tebligate. Weneyekî usa ne li giyanê 23 nisanê,ne li rumeta milletême û ne jî li îrada Meclîsê tê.Piştî aqaftina Baykal bi du raja ewê ku nayê zanîn dehere ji serokê parleman re dibêje ez namzetê dewleta TC yê , ê serok komaryê yê yanzdeemînim.Piştî vê aqaftinê bi xwedyê vapeyvana dehere cem Baykal ji ber ku serokê partya dijberîn ya bingehîne.Daxuyanîyê Baykal û Gul dane wihane.
Daxuyanîya Gul:Eger TBMM min hilbijêre bira şika kesî jê tunebe ezê gora emir û zagonê yasaya bingehîn tevbigerim.ezê li pişta nirxê(deyer) gelê xwebim Piştî Gul daxuyanîya xwey yekemîn ya daye gel bi Baykal re hevdîtin çêkir.Baykal ji Gul re got ser xêrê be û hişyarkir,Gul namzetê AKP ye û pêdivê nekeve wê nerîna ku ez girêdayî AKP ê me;ku eger têkevê wega wê li himber wî pir astengî derkeve,ragihandinê usa lêkir.Piştî Gul berendamya xwe diyarkir li hundir û li derve li himber wî bertegê erênî û nerênî derket.rojnameger Erdal Şafak nivîsand ku Demîrel ji bo wî gortiye ew çavkanîya sihbetêye pêkelê baweryêye.ji ber sergirtina(Turban)jina wî dibe astengî û ji generalê inqilapkir Enver,dipirsin ew jî dibêje ev nepêşgirtineke yasayî yê
Siyasetê weke parlementer didomîne lê piştre bi bizava xwey di ware karêderve de tê naskirin.Ji bo beşdarî civîna yekîtîya Ereba bive diçe Kahîrê.Li kahîrê ji rojnamegere çi gotiye:E. Gul li Kahîrê peyamê pir girîng dide.
1. Êlegê polî li xwenekir yanî ji rojhilata navînre got ez welatekî dostê vê cografyayême û tiştekî min ji va mirovana bitirsîne tuneye,ji ber ku em ji dîrokekê tên.Ez ne di binê şemsya Emerîka an Îsraîl de,ez di binê şemsya xwede welatekî vê cografyayême.
2.ji Berzanî re got:ji bo ku em bitere hevdîtinê çekin tu terfetême tamdide, bi wê pişgirya te ji Emrîka sitendiye tu êrîşdike.Lê belê rojê were emê li kerkuk tenê bimînin û tuyê têkeve şuna şivanê derewçîn.
3.ji bo Emrîka:Ew kolanê ku Chaney li Kabîl nikare derkevê, ez bê êlegê polî lêdigerim.Ev tîkilyêminî li cografya dostanyê ku ji Kabil heta Kahîre;bi Berzanî ne guhere.Ev peyamê Êrîşker ku Gul ji Kahîre rêdikir,nuçeyê di rojnama Hurrîyetêde(05.03.2007) tê famkirin ku;pêşnîyariya Tirkya ya ku konferansa cîranê Êraqê bila li Tirkye çêbivê,li him ber vê pêşnîyarî yê Êraq bê deng maye û bersîv nedîtîye pêşnîyarîya wan;ev şorana li himber vê bertege ke.Ew rojnama me li jor qalkir ji Zebarî nuçeyek têde heye.ser nivîsa vê nuçeyî eve:Em hêj li ser civîna Sitenbul nepeyivîne.ev sernivîs ji dîdera Zebarî ya bi kovara Elmanî Der-Spiegel hatiye werkirtin.Gora nuçeya, rojnamêger tînin bîra zebarî ku ew hizra konferansa duyemîn di manga nîsanêde li Sitanbul çêbive.Li ser vê Xoşyar Zebarî dibêje em hêj li ser naveroka konferansa duyemîn ne peyivîne; eger konferansa yekemîn serkeftîbe em dikarin vêya bipeyivin.we ku tê zanîn konferansa duyemîn jî li Şamê çêbu.ew dema ku Gul peyama xwe da ye bi wezîrê karêderve û wezîrê petrolê yê Misrê re hevdîtin duristkirine.Di eynî rojnamêde wanî dinivîse .Misrê bi rêvebirya rum re peyman imzekiriya ku pêkve li petrolê bigerin;lê nişana ewê vê peymanê nu de kontirol bikin û ne hêlin têkeve jiyandan.Misrê bi Tirkyere peymanê nuhde derxe ser masê û ewê bala xwe bide ser nerînê Enqerê û nuhbike peymanê.Dema wezîrê karêderva bu, Gul êrîşî deru dorê dikr. Dema buye serok komar evê serdana xwey yekemîn here Qibrisê.Weku tê zanîn Qibris eve 33 sale ku dibinê dagiriya artêşa Tirkdeye.Dema ku Qibris hate dagirkirin desthilatdar koalîsyona CHP û MSP ê bu.wê demê Gul li zanko ya Sitenbul xwendekarbu niha weke serok komar diçe Qibrisê.Wê demê ji mamosta yê xwere di got micahît,ka bê ewê ji wî re çi bêjin.
KONFERANSA DEWLET ê CÎRAN ê ÊRAQ ê LI ŞAM ê ÇÊ BU
Di meha 8 anda konferasê bi navê cîranê Êraq dihate çêkirin,konferansa sêyemîn li Şam ê çêkir.Berî vê konferansa yekemîn li Kahîrê ya duyemîn li Tehranê çêkirin.Cudatiya vê konferansê ji yêdinê eve ku nunerê YN,Emerîka,Îngîltere,Rusya û yê Fransa beşdarbun.Ev konferansa ku du roja domya de biryara di asta wezareta navxweyîde koardînasyonek bê avakirin dan.
Ev konferansa wek êdin di binê şiyara yekîtêya Êraq û alîkarîya wê hate kombun.Di vê civînêde endamê daîmî yê YN û konseya parastina YN Emrîka,Îngiltere,Rusya û Fransa beşdar bun.Piştî beşdarbunê Emrîka û Îngiltere pêşniyarîya ku rola YN li Êraq zîdebive anî.Ku wek maf, Êraqî û Kurd ji vî karê adizin.Demeke kin maye ji referanduma kerkukêre,ev pêşnîyarîya ku gumana yekemin jê eve ku referandumê başve xîne.
Weku tê zanîn xêrî Tirkya henek dewletê erab jî dixwazin referadum paşve keve ya rastî naxwazin Kerkuk têkeve bin desthilatdariya Kurdistanê.
Pêşve çun usa xuya dike ku ev konferansa ciranê Êraqê edî pirsgirêka çareser nake, pirsgirêka zêdedike.Li ser vê rewşê usa xuyaye ku ne konferans, hevdîtinê dualî ewê çêtirbe.weku tê zanîn ji bo konferansa yekemîn ya li Kahîrê çêbu tirkya daxwazdikir ku mazubanyê bike.Wezîrê derve yê Êraq gotubu eger di konferansa yekemînde serkeftin hebe ji bo ya duyemîn em dikarin hizir bikn.
Mere dikare bêje ku çêbuna konferansa sêyemîn li Şam ê ji bo pêşxistina têkilyê Êraq û Surya başbu.Weku tê zanîn berê di asta serok komaryêde tu serdan çênebubu.Di dumayika sala parda ewilî balyozxanê herdu dewleta hetibu vekirin, piştra Birêz Celal Telabanî çubu serdanê û bi şêweyeke xweş hatibu pêşwazîkirin.
DOSYA KERKUKê
Rastî û Trajedî
Pirsgirêka Kerkuk pirseke navxweyîye lê belê xerî cîranê Êraq, dewletê Rojhilatanavîn û jê wêdetir bala hêze nav dewletî jî dikşîne.Nirxa vê balê ya herî mezin ku ew bîrê petrolê yê li Kerkuk sedsala 20 de hatine dîtin.Êraq berê di nav axa osmanîde bu lê piştî şerê cîhanê yê yekemîn ku osmanî di nav alyê têkçuyîde bu ji ber wê Êraq ket bin desthilatdariya Îngîlîza. Pirsgirêka kerkukê mere dikare di çend alyade bikolînin.di vê nivîsêde emê,li ser alyê wey siyasî bisekin.
Kerkuk Bajarekî Kurdistanîye
Kerkuk bajarekî ji medenyetê mezopotamyare buye niştecî û bajarekî girînge.Hurî bapîrê kurda tê pejirandin; çavkanîyê dîrokî dibjin hurîya li Kerkuk dewletek bi navê Nuzî Arapa vakirine.Bapîrê Kurda Kasîtîya ji zagroz heta Mezopotamya ku Kerkuk ji di navde di bin deshilatdarîya wandebu.Yê yekemîn petrol dîtine kasîtîne ku wan ji petrolê boyax çêdikirin.ji ber çîye nizanim lê dîrokvan cê petrol lê hatiye dêtin dîyarnakin.Koka nave Kerkukê di ware Etîmolojîkde baş nayê zanîn.Çavkanîyê Asurî û Kildanî de navê Kerkuk, Kerlusî derbasdibe.Henek çavkanî jî dibêjin navê Kerkuk ê kevn Bet-selok-karka ye.Profesorê zankoya Petersburgê di vê nerînêdeye.Ew vê nerîne xwe di pirtuka xwey bajarê Êranî di dema Part û Sasanyade tîne ziman.Ev nêrîn bêguman xelite.Ew navê derbasdibe gundekî dîrokî yê wan êye û ev gund girêdayî navçeya Muks ya girêdayî Bilîsêye.Xelitîya wî xelit ya nave.Zanistiyê li ser vî bajarî kronîkeke dema Ruma hatiye wergirtin.Li Êraq şuna desthilatdarîya Sasanîya,deshiladdarîya eraba girt.Koma dumayikê li Êraq cî girtine Tirkin.Ev Tirkana piranîyê wan weke Tirkmen têzanîn;gora me ev Tirkmenana Kurdin.ji ber ku Osmanîya hejmareke zêde ya eşîrê Kurda weke Tirkmen tomarkiri bu.Belgeya herî kevn ya nîşandide ku kerkuk şarekî Kurdistanî nexşê Îsaat Trion di sala 1760 yîde çêkiriye û belgeyeke din ya ku rastya wê nişandide ew naxşê di dema Siltanê Osmanî Evdilhemît sala 1893ande hatiye çêkirin.Ji alyakî din li ser siyaseta ereb kirina Kerkukê ji neh hezarî zêdetir belge heye.Di vê rewşa xwey îroyîn jî de hejmara Kurda li Kerkuk zêdetire.
Ji Bo Warîlek Petrol Hezar Ton Dad Hate Firotin
Dema ku desthilatdarîya Îngîlîza cê xwe ji Monarşîya Ereba re hişt pirsa Kerkuk Pirseke girêdeyî buyera Musilê hete pejirandin.Ew peymana ku Kurdistan kiribu çar perçe di Lozanêde:pirsgirê kê diserîde di nav Tirk û Îngîlîzade bê nîqaşkirin eger çareyek dostanî nê dîyîn eve pirsê bivin Cemyetî Akvam(yanî Yekîtîya Netewan ya wê çaxê),ev biryar hati bu sitendin.Li ser vê biryarê her du dewleta hevdîtin çêkirin tu encam neda Îlgîltere pirs bire Cemyetî Akvam.Ji bo vê pirsgirêkê çareser bike heyet çêkirin vê heyetê di nav bera herdu dewletade sînorekî ne rastî destnîşankir(30.081924).Vê derbê aliyê Tirk dest bi lîstike ke nuhkir.Di vê navberêde disala 1925 de serhildana Şex Seîd destpêkir.Hikumeta Tirk ev serhildan bi zordarî sekinad û got ev serhildan bi piştgirya Îngîlîza derketiye. Dura pejirand ku Musil di nav axa Êraq de bimîne lê hewlda ku ji hatiyê petrolê par bigre.Îngîltere bi Tirkare peymana 500 hezar sterlînî çêkir ku eva beramberî hatiyê petrolê yê 25 sala ye.Di 16.12.1925 de diyarkir ku dev ji mafê xwey li ser Musil berdaye.Piştî vê diyardeyê pirsgirêk di navbera herdu dewletade çareser bu.Piştê ku pirsgirêka Musil çareser bu di navbera herdu dewletade peymana enqerê(05.06.1956) hate îmzekirin.
Di sala 1958 de Monarşî li Êraq têkçu û pêşketina demokrasyê,hêvyak mezin çêkir ji bo çarserkirina pirsa Kurd lê belê Îlona 1961 de serhildana Kurda ya bi çek destpêkir û li ser hev li Êraq înqilap qewimî evêya jî teva xwe bêbawerî anî.Di sala 1968 de Beas bi înqilabe ke leşkerî desthiladdarî xist destê xwe û di 11.03.1970 de mejburma ku atonomî yê bide Kurda û peymanê bi giştî di nav 4 salade behata cîbe cîkirin.
Lê Hikumeta Bexda xalê peymanê ne anî cî û dest bi lîstikakir;got emê petrola Kerkukê bikin netewî.Piştre bi SScB re peymana dostanyê çêkir û bi Partya Kominîstre enîya netewî çêkir.Ev pêvajo ji alyê hêzê şoreşa Kurd bi guman dehate şopandin û li ser rewşa pêvajoyê ku bi kude diçe hizir dihate dirustkirin û polîtîkayê alternatîf bê çekirin di xebitîn.Ji bo ku berî 11.03.1970 de tu şer dernekeve bi balkêş tevdigeryan.Ku gava dema wê hat otonomya bê Kerkuk ne hate pejirandin.Bi şîyara ji Êraq re Dîmokrasî ji Kurdistan re otonomya rastî dest avîtin çekan.Lê ev serhildan zêde ne domya ji ber ku ew hêzê pişgirya şoreşê dikir bi Seddam re peyman çêkirin.Bi navberîya Misrê wezîrê derve yê Êraq û Êran li enqerê hevdîtin pêkanîn û piştra jî Şah Pehlewî û Seddam hevdi li Cezyîr dîtin.Ev hevdîtînina sala 06.03.1975 de bi peymanekê dawî bu.Bê gumnahaya Emrîka ji vê pêvajoya peymanê hebu.General M.Mistefa Berzanî ev peyman usa bi nav kir: Ji Bo Warîlek Petrol Hezar Ton Dad Hate Firotin.Şerê çekderî da rawestanê.Hêzê pêşmerga henek jê derbasî Êran bun, hinek jê teslîmî Êraq bu.Eve tirajedîya Kurdan bu.
Ne Pejirandina Kurdistanî buna Kerkuk ê bu sebebê Ruxandina Êraq
Di şerê Îsraîl û Ereb ande dema ku ji bo Îsraîl serkeftin xuyabu Ereba çekê petrolê kifşkirin.Bi hewildana Ereba OPEC ê ji bo bandorê bide ser endustirya Rojavayîya dest bi ambargoyêkir.Biryara OPEC ê tesir li Seddam kir ji ber wê heqê ewê bi Kurdan re peyman çêke şerkir.Ji alyê din têkçuna Surya û Misrê,di wî de ew bawerî çêkir ku bê nîqaş ew serokê Erebaye û nijadperest ya Ereba li Êraq pêşve çu.Deshilatdara dest kişandina Kurdan ya ji çeka ek firsend dîtin û xwestin kurdistanê xerabikin;li himber vê rewşê KDP û YNK ê nuhde dest bi şerkirin.
Seddam perê ku ji pertolê dehat pê çek sitend û bi xeyala hêzê yekemîn bi li rojhilata navîn;dest bi çêkirina bomba atomî kir,ji bo artêşê çekê moder ji Fransa û SSCB kirî û tekçuna Şahîtîya Êran ji bo xwe gef dît û li himber Êran dest bi şer kir ku ev şer 8 sala domya.Xwest ku vî şerî wek şerê Ereb û farisa nîşan bide di vê navberê de li himber Kurdan û Şîîyan komkujiyê bi navê enfal destpêkir.Li Helepçê komkujîya 5000 kesî pêk anî .Ev hovîtîyê Seddam heta 1990, dakirkirina Kuweytê di nav netewîde tu berdek derneket.
Piştî ku Êraq ê Kuweyt dagirkir,berpirsyarîya YN ê hate bîrê û desttêvedana buyerê kir.Hêzê Êraq ê li Kuweyt de jê hate avîtin û li Başur û Bakurê Êraq heremê parastî çêkirin ku Êraq ê biruxînin.Lê ev plan bi cî nehat û bi sala gelê Ereb û Kurd di bin zordaryêde man.Ji bo pirsgirêk bê çareserkirin bi serkêşîya Emrêka û Îngîltere hêzê koalîsyonê Êraq dagirkirin.
Pêdivê Kerkuk Ne bajarê Şer,Bajarê Aşîtyê be
Me berê goti bu Kerkuk di xwede mozaike kê dibîne û pêdivê ev ji bo Êraq bive mînak.Dewleta Tirk îro xwedîdyê li Tirkmena dike û ji bo madda 140 nê cîbe cî kirin hewildanê xwe tîrdike.Di navberêde jî hertim gefê xweli dewleta Êraq ê dike.Bi rîya Emrîka û Îngîltere dixwaze YN ê têxe nav kar.Pirsgirêka Kerkuk ê ne pirsgireka YN ê, pirsgirêka Êraq ê ya navxweyîye.Ev pirsgirêk bi piranîya gelê Êraq ê û bi pişgirya YN ê yasa bingehîn ya bi referandumê hatiye pejirandinde hatiye diyarkirin.Guhertin an taloqkirina wê, ji xwe serê Êraq ê bi terorê dêşe,ewê krîze nu derxîne.Ev pirsgirêk ji bo kurdan xeta sore;Kurdan di berde pir ked dane.Vê rewşê diserîde hikumeta Êraq û YN ê divê baş têbigêhîje.
CIVAK û JIYAN
SEROK WEZÎR ê KEVN Yê PAKÎSTANÊ GOT DÎYAMIN KURDE
Kombuna sosyalîst enternasyonal ya derbasbuyî ku li Cenevre hatibu çêkirin,Benazîr Bhutto bi berpisê KTV yê Evrupa Xelîl Sîncar re hevdîtineke taybet çêkir û got diyamin Kurde.
Benazîr Bhutto,min ji dayika xwe li ser mezinantiya gelê Kurd ya dîrokî,welatê wan û mafê wan pir tişt bîhist.Bavê min di got pîrka te jineke pir bi hêz bu ji ber ku ew ji gelê Kurd bu.
Sîncar,ew aniha li ser Kurda pir tiştî dizane.Ew tiştê li ser kurdan di kovar û rojnamade derdikeve bi taybet dixwîne.Ewê ji min re gort ku ew heremê gelê Kurd ya azad,ku dema Beas ew nexweşxane, dibistanê hatibu xerakirin dema ku ez dibînim ji alyê hikumeta kurdistanê tên ava kirin ez pir kêfxweşdibim.ji bo min xewne carekedin mayina wê Kurdistanê û min bihistiye ku Kurdistan hatiye perçekirin lê aniha Kurdan li bakurê Êraq ê desthilatdarîya xwe avakirine.
Ez dixwazim ku kurdistanê bivînim lê aniha li pakîstan problem hene û problemê partya me jî heye ji ber vê dema min tuneye ku ez werim, lê eger ez firsendê bivînim ezê werim.
FIRST LADY YA BI DEWLETA XWERE BI DOZîYE
Jına E.Gul,Hayrunîsa Gul ji ber sergirtinê(turban) bu gilîkir li Dadgeha mafê Mirova ya Evrupa . Aniha jî dibe First Ledy ya Tirkya.
Hayrunîsa Gul,di sala 1988 ande ji bo zankoyê kete ezmunê li zankoya Enqerê beşa zimanê Erebî bi dest xist. Ji bo tomarkirinê 08.09.1988 ande çu DTFC ê;jiber ku wêneyê sergritî daye karê tomarkirina wê pêknehat.Di serîde li Daniştayê dawe vekir,piştre çu Dadgeha Mafê Mirova ya Evrupa vekir.Got ev dawe bu siyasî ji ber wê ez adizbum,min xwe ji dawê kişand.Di we demêde dawa Leyla Şahîn ji alyê AIHM ne hate pejirandin,evaya jî bandorkir li ser.Hayrunîsa Gul,dema ku min ev dawe vekir mêrêmin ne wezîr bu,min jî wek her hewwelatîyekî Tirk ew mafê ku Dewletê dabumin, bi kar anî.Min dawa xwe kişand lê ez hêj di wê baweryêde me ku ez hekmum.
ABORî
TIRKYA BI KUDE DIÇE?
Henek dostêmin dibêje ew nivîsê ku tu ji bo Elmanya lê dike henekîdin erênîbe.Hêvyê bide wan pêşbirînê li karê ew li tirkya dike neke.Ez îcca beşdarî vê nerînê nabim,em li buyerê bes ji warê karde lê binerin,me bi cara bê alternatifîya Tirkya,me nîqaşkir,di warê derfetê wê û bê derfetîyêwêde.demaku em werin ser alyê wêy duberyê,goramin em çi dibînin em wana ji were bêjin çêtire.Dostê bi qiymet ez çi dizanim hunê jî bizanin.Ezê ji dîyarkirîyê xwe destpêbikim û tiştê li doramin tê peyivîn û henek tiştê ez lê zêdedikim,ezê hewlbidim teorîyê cuda û nirxandinê xwe ji were diyarbikim.
Teorî 1:Tirkya ji alyê aborîde di rêyekêdeye ku jênayê vegerandin û ji alyê aborîde mezindibe.Ferqa di navbera îxracat û Îtalatêde herdehere mezin dibe lê ji ber metoda mazin bunê eve tişkî siruştîye û rewşa gel herdehere berbi başyê diçe.
Nirxandin 1:Ez îcca beşdarî vê teorîyê nabim.Di dumayika 2002 ande û pêve li dinyayê pêşveçun heye,li Tirkya zêtir mezin bu û mêzîna makroyê wan ji ême baştire.minakeke herî hêsan li Tirkya ji meha sisya ya 2006 û virde xwerêdanê aborî ketîye rêyeke xerab lê di dema mehê 5-6 de piştî şikestina mehekê çêbu li cîhanê berzbuna 4 meha didome.Ev nuxta em hatine Tirkya deyhnê wê pir zêde buye ferka carî pir zêdeye .
Tiştê herî xerab jî di hundurê 4 sala de çi destêmeda hebu me firot.Ew berhevhênanê diroka komarêde giştik ji destê me çu, ê dibêje ku Tirkya di rêyeke başdeye bira destê xwe bider wîjdanê xwe û ew tiştê me li jor lêkirya binere.
T 2: Debaşbuna hatiyan başbuye ,hatiyê gel zêdebuye û serbestîya kultirî aramîyê dide gel.
N 2: Wêneyê ez dibînim cudaye.Guhertinê aborî bes Borsaya zêde ,kura ketî û selef,mezinbuna makroekonimî xerabdibe,xerabbuna komalnasî heye;çawa? Ez bêjim,li welatekî û bi taybetî jî welatekî weke Tirkye ku guhertina bi xistina pera(sicak para) çêdike; ew welatana ku encamê rudayîyê aborî tên guhertin,di avahiyê, mêzîna marko û komalnasîde tu guhertin çênabe.Li dijberî wê civaka mazin ya ji dervî çerxê dimîne,xwe ji pergelê avîtî dibîne û bê çare dimînin,kolan germdibe,bê çareyî û xwe derve dîtina aborî guhertina di kolanêde çêdike.
T 3:Tiştê li Tirkya di vê dawyêde di qewime,ji alyê hêzê birexiraw tê kirin.Armanca wan eve ku me ji rîya baş ku em têre diçin derxînin.
N 3:Ji bo teorîyê çi bêjim bes dikarim bikenim.gotina tişkî usa,xwe li hêsanîyê danîne,ne analîzkirina tiştê heyîye....goramin ê va tişta dibêje tişkî pir girîng binpêkirine.Di salê 1999-2006 ande gel yanî me mirovê ji rêzê ,pêvajoyek ku emnikarin rakin me derbaskir.Di serîde krîze aborî.Piştra bi hatina Dervîş re zixtê IMF û YE yê di civakêde qelşê komalnasî çêbu.Bi daxwazîyê YE yê ku moralê gelêTirk birîndardike.Di encamde tu pêşketin di ware têkilyê Evrupade çênebu ne jî di aborîya makrode tu guhertin çênebu. Encama em hatinê gelekî dibêje neheqî li min bu,heyîyême giştik hate firotin,ji dervey çerxa aborî hatiye eciqandin û di civakêde xerabuyînê komalî dertê .
Encam:Min teorî ji were got dora nerînêmine.Welatekî ku nêvyê hatiyê wê di bin navê deyhnde here selafê,di ware aborîde rantê mazin çêdibin lê ji %99 gel ji dervî vêbe û di bin navê taybetkirdinêda heyîyê wan giştik hatibe firotin ku bi xemgînî lê binere yekîtîya gumrikê û bankê difroşin bîyanîya,nedana kredîye banka, ku wendakirna şerîkeye çuk û bê kar hiştina mirovan;ku di civakêde nirxê dumayik bêne pejirandin û di civakêde xerabunê komalnasî derkeve.Hekê wunê bêjin vana rêxirawê mezin dikin bizîvirin ew tiştê min li jor lêkirye binerin û li ser bisekinin.Li welêt qelîştekê aborî komalnasî her roj mezin dibe û wane li pê qoltixa xwe biparêze û ê li pê qoltixê nune,hebunême çawa bifroşin çerxê bizîvirînin ,ewana ber xwe jî nabî nin ji vî derdî.
Cotmeh 2007 Dîmokrasî
Mafê çarenus
JI Weşanê Rizgarîxwazê Neteweya Kurdistan
E Mail :Nistiman@hotmail.com
SERDANA MALIKî YA ENQERÊ
Bi dawêta serok wezîrê Tirkya Erdoxan,bi heyteke zêde ya wezîrê derve Xoşyar Zebarî navde, serok wezîrê Êraq Nurî Êl Malikî hate Enqerê.Li firokgeha Esenboga ,ji alyê wezîrê dewletê Kurşat Tuzmen,nunerê Tirkya yê Êraq Oguz Çelîkkol û nunerêTirkmen cephesî yê Tirkya Ehmed Muradlî hate pêşwazîkirin.Malikî bi Erdoxan û Nejdet Sezer re hevdîtin çêkir,weku tê zanîn Malikî berê jî hatibu Tirkya lê bi serok komar re hevdîtin nekirbu.
Armanca serdana Malikî çareserkirina pirsgirêkê di navbera her du dewleta de be jî ;heta ku polîtîka Tirka ya Êraq nê guhertin,usa guyaye ku ew pirsgirêkana neyê çareserkirin.Qansî nuçeyê gihiştîye destê ragihandinê di hevdêtina de giranî li ser terorîz mêb u ; ku ewê çawa pevre li himber terorîzmê bitekoşin,sekinîne.Gora daxuyanîya fermî ewê di hundirê 15 rojade wezîrê navxweyî yê Êraq ewê were Tirkya.
Gora nuçeyê gihiştîye destê ragehandinê di nevbera herdu seroka peymana mutabakat hatiye îmzekirin.Di vê peymanêde xalek heye di serîde PKK ewê ji bo tevgerê terorîstî giştika ji holê rakin hewlbidin.Di dema serdana Malikîde serokwezîrê Kurdistan Neçirvan Berzanî daxuyanîyek da û got ku PKK ji ser axa me di serîde dewletê ciran ,em desturê nadin ku êrîşî tu dewleta bike ; ev tişkî balkêşbu. Berî ku Malikî were tirkya Musteşarê derve daxuyanîyek dabu PUK Mîdya û gotibu ku ewê şandeyek wezareta navxweyî here Tirkya.Ji alyêdin daxuyanîya li Enqerê hate dayînde hat gotin ku ewê di hundirê 15 rojade wezîrê navxweyî were Tirkya.Lê ji şuna Wezîrê navxweyî cigirê serok komar Tariq El Haşim çu Tirkya.Ev daxuyanîyê bi guman ji bo şandeye pirsgirêka desteberîyê ne xuyaye.
Weke berê ji alyê serokê Kurdistanê hati bu didiyarkirin ku pirsa Kurd li Tirkya bi rîya aşîtî û dîmokrasyê pête çareserkirin,lê ev tişt di mitebakata hatiye imzekirin de tuneye û partiyê Başur bi gelenperî li himber vê peymanê derdikeve.Ev peymana hatiye çêkirin rastî yefşa parlemane tê ku krîza Hikumetê berdewame.Usa guyaye ku ev peyman bi emir vakîya Tirkya çêbuye.Her çiqas Malikî xwest wênayê serok wezîrekî ku dixwaze bi cîranê xwere baş derbaske dabe jî ku j ibo vî tiştî piştî serdana Tirkya çu Êran û Surya jî lê belê Malikî ji destxistina Tirkya, ya karênavxweyî yê Êraqê nexoşe.Malikî ev xnexoşya xwe bi riya ragihandinê çend cara diyarkir.
Civîna Erdoxan û Malikî bi rojnamevanare hate çêkirinde ;Erdoxan got di serdana Malikî ya Tirkyade me tekez kir ku em piştevaniya pêvajoya aştkirin û dîmokrasiya Êraq dikin.Me di hevdêtina xwede pirsgirêkê girîng giştik bi rêya aştkirin û rawêjkarî bête çareserkirin û em piştevaniya Hikumeta navendî ya di alyê çareseryêde dikin.Ev daxuyanîyana dişibe ew daxuyaniyê dîplomasiya Êraqê ê berê.Bi vê şeweyê tê famkirin ku Dewlata Tirk dev ji êrîşî xwe berdaya ;lê belê ev bes guhertineke taktîkîye yanî şuna gef û êrîşî xwe siyasete ke xapînok hilbijartine ,weku tê zanîn wezîrêderve yê kevn di serdana Malikê ya berêde bi evaye kî hişk ji wanre gotibu ku çima di şandeya wande nunerê Tirkmena tuneye.Di vê serdanêde Tirka di pêşwazîkirina şandeya Êraq ede nunerê Tirkmen cephesî yê Enqerê Ehmet Muradlî teva xwe anîn û diyarkirin ku dema ew dibêjin nunerê Tirkmena çi dibêjin.Ji alyêdî tekezdikin ku li Tirkya pirsgirêka Kurdan tuneye pirsgirêg ya terorîzmêye û ji alyê dî, Tirk dibêje peymana bi Îngîlîzare hatiye çêkirinya sala 1926 hej derbasdibe. Erdoxan di serê vê salêde di vî warîde daxuyanîyek dabu rojnamevanê li Siudî Erebistan.
Dema ku Hejmara Niştiman ya duda Derdikeve
Bi gelenperî dema ku organeke weşanê derdikeve di hejmara yekemînde perspektîfa wêy weşanê û ragirê wê tête diyarkirin.Me ev nekir ji ber şertu mercê tevgera me têdeye.Dema ku her sê weşanê tevgerame derketin wê ga ewê perspektîfa me baştir bê famkirin.Em di vî warîde ji bo nirxandinê layangirê xwe û dostê xwe vekirîne .Hun dikarinbi rêya ew E mail la ku me di vê hejmarêde daye, bişînin.
Me di hejmara Niştiman ya yekemîn de goti bu ku ev kovar ji bo rojhilatanavîn derdikeve û ewê bi Kurdî,Îngilîzî û Tirkî derkeve.Ku em wek devgereke Kurdistanî dixwazin ku zimanê Kurdî,di jiyana rojanede bi be zimanekî desthilatdar .We ku tê zanîn ji derveyî Başurê Kurdistan ji alyê nivîskîde nebu ye desthilatdar û dabeşî şend zarava dibe, ku ev dewlemendîya zimane.Ev tişt ji bo zimanê Kurdî di warê netewbuyînî bê avakirin eva piştevanîyeke.
Tevgera me R .N.K bizaveke bakurîye.Kurdistan welatekî hatiye çar perçekirin Ev çar perçetî ewê kengî bi da wî bive ,ev pirseke têkle.Ev perçebun bi xwere binpêkirina tikilyê van perçena tîne.Weku tê zanîn li Kurdistan bi 4 zaravê bingehîn tê peyivîn.Zaravayê Kurmancî di nav Kurdan de hejmareke mezin pê dipeyive û Kurdan dike yek ji vî warîde cîyekî wêy taybet heye.
Emê di demeke nêzîkde li Evrupa PALE derxînin.Di pê PALE re ewê organe mey weşanê ya bingehîn RIZGARÎYA KURDISTAN ,bişopîne û derkeve.Her sê weşanê me jî berê bi Tirkî derdiket emê hewlbidin ku em vê kêmasya xwe dagrin.Ji ber vê egerê PALE yê li Evrupa bi Îngilizî û bi zaravayê Kurmancî û zazakî derkeve.Ev polîtîkaya mey weşanê ji bo RIZGARÎYA KURDISRAT jî ewê bê te cîbe cî kirin.Niştiman ji bo Rojhilatanavîne ji ber vê cîyekî wêy taybet heye.Li Êraq û Kurdistana Êran soranî bi gelemperî tê bi kar anîn ji ber vê emê hewlbidin ku em bi herdu zarava derxînin.
Hejmara Niştiman ya yekemînde bes me cî da bu polîtîkayê lê di hejmara duda da em çun guhertinekê û gora vê guhertinê Niştiman ji çar beşa avabuye :Beş :1 polîtîka,2 Aborî,3 civak û jiyan,4 çand û huner.
EDÎTOR
ŞAGIRTÊ MICAHîT ERBAKAN DI QESRA ÇANQAYADE YE
Berî hilbijartina MHP û CHP ê li perlemanê hilbijartina serok komaryê boyqot kirin û hilbijartina serok komaryê çênebu.Piştî hilbijartina Evdila Gul namzetiya xwe danî û bi rayê perlemanê AKPê hate hilbijartin.Yanî serok wezîrî ,serokperlemanî û serok komarî kete destê AKP.Piştî vê jî ew mesela Turbanê ku niqaş û gengeşî pir li ser dehate kirin bi dawî bu.weke tê zanîn yekemîne yekî jina wî segirtiye dibe serok komar û ev ne buyereke ew qas girînge.ji xwe berî wê serok wezîr û serok parleman jî jinê wan sergirtîbu.
Bi Kurtasî di Civanîya Gul de jiyana wîy Siyasî
Evdila Gul li Keyserî ji dayik buye û di 57 saliya xwe de hate hilbijartin ji bo serok komariyê.jiyan û kesayetiya wî ya qansî li rojnama ru daye tu têkelî têde tuneye.weku xuya dibe ji malbateke tîgihîştî de mezin buye û hêj gedek buye mebesta xwe daye pêşya xwe û di wê riyêde meşyaye.Li keyserya ku nîjadperestya Tirk lê desthilatdare mezin buye û ji bo zanko çuye Sitenbul xuyaye ku ji vê demê pêve bune heval.Erdoxan di aqaftine ke xwede dibêje namzetêmin Evdila Gul birayêmine û ev karê me destpêkiriye heta xilas nebe em dev jê bernadin.Ev gotina Erdoxan balkêşe ji berku sitrana AKP ê ya dibêje Em pêkve meşyan di va riyanade(beraber yuruduk bız bu yollarda)
Hêj li Keyseri bu bala wî li ser bizava Ilami bu û endamê MTTB.Gul heyranê Îslamîstê navdar Necip Fazil Kisakurek bu,dema ku li zankoya Îktisat bu jî devgera xwe domand piştî xwendinê ji bo dixtorya xwe bike çu Îngiltere du sal ma û vegerya ;di vegerêde hategirtin û demeke kin di girtîgehêde ma lê çima hatiye girtin em nizanin.
Ji Pisporiya pêşxistina Bankê Îslamî ,Gihaştina Parlemanê
Gul di salê 1983-1991 ede pisporiya pêşxistina Bankê Îslami dikir.Di hilbijartinê zu çêbubun yê sala 1991 ede bu namzet û li ser navê Partya Refah hate hilbijartin û di her du hilbijartinêdinde jî ji Keyserî bubu perlamenter û di vê navberêde ji bo serokatiya Partya refah namzetya xwe danî lê bi ser neket.Partiya Refah û domandiya wê Fazîletê de cî girt piştî girtina wê jî bi Erdoxanre AKP avakir û bu cigirê serok.Piştî ku ji bo Erdoxan qedexekirina siyasetê derket ew bu serok.Piştî ku erdoxan ji Sêrtê bu Parlementer, serok wezîrî û serokatiya Partiyê jî ji Erdoxanre hêla.Çîroka jiyana Gul usa xuyadike ku ew ji Erdoxan naqete.bi şêweyeke dinê ewê hevaltiya xwey dozî bidomînin.Di vê nerînêde Gul dabinkirina (sıgorta ) Erdoxane. Ev demeke dirêje kêşeya ku, kî Tirkya bi rêve dive didome.Di dema ku di parlemanêde nikarîbun serok komar hilbijartana û parlemanî biryara hilbijartina zu dabu ku propaxandayê hilbijartine dihate domandin ,Gul,Erdoxan jî girt cem xwe û çu serdana serokerkan; ku di vê hevditinîde li ser planeke berfireh li hevkirin ku divirde êrîşkirina Başurê Kurdistanê jî têdeye.E.Gul daxuyanîyek da NTV û got ku emê çi kengî bikin em dizanin û gefê xwe li Êraq kir.Silêman Demîrel ku wî heft car serok wezîrî carek jî serok komarî kirye di hevdêtineke xwede partyak Kurd ji HEP êre usa got :ev karê hun dikin zirarê dide Tirkye .Ku ev zirar bes ne ji bo tirkye ji bo başur(bakure Kurdıstan) jî derbasdibe.Dema ku Demîrel ev tişt di got serok komar T. Ozal bu.Ew peyva di aqaftina Demîrel de derbas dibe ya ku ewê rêvebirya fişarxistneser ku em inqilaba leşkerî ji pêvekin ewê wêne zelatirbive.(yalçın doxan – Mılliyet 23-01-1993)
Weku tê zanîn pergala dewleta Tirkye wek sistema Emrîka serokatî û wek niv serokatîya Fransa; bi şêweyekî din berpirsyarîyê serok komar kêmê yê serok wezîr zêdetire.Ji ber vê egerê serok wezîrî ji bo Erdoxan baştirbu.Serok komar bes wek serê dewletê karê koardînasyonê dike.Li Tirkya dewleta kur û Kontir Gerilla hêj heye.Li Tirkya ji alyê damu dezgehe dewletê ji bo leşkera ji dêvla Erdoxan ,Gul tê hilbijartin ji ber sebebê wê pirin lê di serîde kesayetîya wî tê.Talat Turhan di pirtuka xwe ya Dewlata Kur use dibêje :Di emirnama li himberî bizava xeyrî nîzamî; di hundrê şerê xeyrî nîzamîde serok komar jî wek koardînator cî digre û ne tirkya tenê li dewletê NATO giştika ev berpirsyarî dane serok komar.Ev emir name ya FM 31 – 15 çavkanîya wê YDE ye.Dema ku li Îtalya kifş bu ku têkilyê serok komar Cossiga bi Gladio re heye û ev buyer li Evrupa giştikî belabu got, ji bo ku têkilya min bi remzeke xizmetê ji welat re dike heye ez bi rumetim,pêdivê ev daxuyanîya wî bê bîranîn.
Çuyîna Gul ji bo perwerdê Îngiltere,ji bo Kar Siûdî Erebistane,Ev ne Tişkî li hev Hatîye
Dema ku em temenê Gul û dîroka ketina wîy siyasetê didin ber çava ev dirok medibe salê 1960-1970 yî,dema ku em li vêdemê dinerin em nasnama Gul çêtir nazdikin.
Komalnasê rêzdar Îsmaîl Beşîkçî di pirtukA xwede dibêje komeke lêkolînêrê Emrîkî hatine Tirkya û rapor dane berpisyara û gotine ku ji Tirkya re partyak Îslamîst pêwîste.Piştî vê Partya Millî Nîzam ava bu.Evana di sloganê xwede li himber Emrîka û Rojava bin jî di rastya xwe de evana armanca xwe û dostê xwe vedişêrin û gel dixapînin.Dema ku ev partî ava bu bi bandora tevgera netewî ya Vîetnam li dinyayê li himber Emrîka bertegek hebu.Ku ev bertega heyî ne mimkune ku bandorê li Tirkya jî neke.Di wê demêde dinya du alî bu û Evrupa jî;li Rojhilata navîn Tirkya wazîfa cendermetyê dikir.Ji bo Tirkya ev bizava ya anti sovyet û antî kominîst bizaveke parastinê bu.Ev bizava û yê dişibê pişgirya wan ya aborî Şerîka petrolê ARAMCO dikir.Îngiltere ji ber koka xwey ANGLO-SAKSON bi Emrîkare siyaseteke paralel dimeşand. E.Gul çi ma ji bo perwerdê çuye Îngiltere û ji bo kar çuye Siûdî Erebîstan ,wî ji mamosta yê xweramanî(akil hocasi) ders dîtîye ji bo mere vêya beje ne pêwîste mere kaîn be.
Di Hundirde Aşîtî Xwaze,Li Derve Şer xwaze
serokê CHP ê Denîz Baykal do di perlemanêda tiştê girîng got.Em diki têkavin du rojê dumayikê.Li holê namzetekî ciddî tune.Tirkya di nav taryêdaye .Civak nizani,dijber nizane,partya desthilatdar nizane,perlemantêr nizane,TBMM nizane,parlementerê deshilatdarîyê û wezîr çavdêrin.Ew namzetê serok komarîyê ku ewê emir bide, naxwazin ji alyê gel bê zanîn.Hilbijartina serok komaryê ji parlemanê tê revandin, ne hilbijartine tebligate. Weneyekî usa ne li giyanê 23 nisanê,ne li rumeta milletême û ne jî li îrada Meclîsê tê.Piştî aqaftina Baykal bi du raja ewê ku nayê zanîn dehere ji serokê parleman re dibêje ez namzetê dewleta TC yê , ê serok komaryê yê yanzdeemînim.Piştî vê aqaftinê bi xwedyê vapeyvana dehere cem Baykal ji ber ku serokê partya dijberîn ya bingehîne.Daxuyanîyê Baykal û Gul dane wihane.
Daxuyanîya Gul:Eger TBMM min hilbijêre bira şika kesî jê tunebe ezê gora emir û zagonê yasaya bingehîn tevbigerim.ezê li pişta nirxê(deyer) gelê xwebim Piştî Gul daxuyanîya xwey yekemîn ya daye gel bi Baykal re hevdîtin çêkir.Baykal ji Gul re got ser xêrê be û hişyarkir,Gul namzetê AKP ye û pêdivê nekeve wê nerîna ku ez girêdayî AKP ê me;ku eger têkevê wega wê li himber wî pir astengî derkeve,ragihandinê usa lêkir.Piştî Gul berendamya xwe diyarkir li hundir û li derve li himber wî bertegê erênî û nerênî derket.rojnameger Erdal Şafak nivîsand ku Demîrel ji bo wî gortiye ew çavkanîya sihbetêye pêkelê baweryêye.ji ber sergirtina(Turban)jina wî dibe astengî û ji generalê inqilapkir Enver,dipirsin ew jî dibêje ev nepêşgirtineke yasayî yê
Siyasetê weke parlementer didomîne lê piştre bi bizava xwey di ware karêderve de tê naskirin.Ji bo beşdarî civîna yekîtîya Ereba bive diçe Kahîrê.Li kahîrê ji rojnamegere çi gotiye:E. Gul li Kahîrê peyamê pir girîng dide.
1. Êlegê polî li xwenekir yanî ji rojhilata navînre got ez welatekî dostê vê cografyayême û tiştekî min ji va mirovana bitirsîne tuneye,ji ber ku em ji dîrokekê tên.Ez ne di binê şemsya Emerîka an Îsraîl de,ez di binê şemsya xwede welatekî vê cografyayême.
2.ji Berzanî re got:ji bo ku em bitere hevdîtinê çekin tu terfetême tamdide, bi wê pişgirya te ji Emrîka sitendiye tu êrîşdike.Lê belê rojê were emê li kerkuk tenê bimînin û tuyê têkeve şuna şivanê derewçîn.
3.ji bo Emrîka:Ew kolanê ku Chaney li Kabîl nikare derkevê, ez bê êlegê polî lêdigerim.Ev tîkilyêminî li cografya dostanyê ku ji Kabil heta Kahîre;bi Berzanî ne guhere.Ev peyamê Êrîşker ku Gul ji Kahîre rêdikir,nuçeyê di rojnama Hurrîyetêde(05.03.2007) tê famkirin ku;pêşnîyariya Tirkya ya ku konferansa cîranê Êraqê bila li Tirkye çêbivê,li him ber vê pêşnîyarî yê Êraq bê deng maye û bersîv nedîtîye pêşnîyarîya wan;ev şorana li himber vê bertege ke.Ew rojnama me li jor qalkir ji Zebarî nuçeyek têde heye.ser nivîsa vê nuçeyî eve:Em hêj li ser civîna Sitenbul nepeyivîne.ev sernivîs ji dîdera Zebarî ya bi kovara Elmanî Der-Spiegel hatiye werkirtin.Gora nuçeya, rojnamêger tînin bîra zebarî ku ew hizra konferansa duyemîn di manga nîsanêde li Sitanbul çêbive.Li ser vê Xoşyar Zebarî dibêje em hêj li ser naveroka konferansa duyemîn ne peyivîne; eger konferansa yekemîn serkeftîbe em dikarin vêya bipeyivin.we ku tê zanîn konferansa duyemîn jî li Şamê çêbu.ew dema ku Gul peyama xwe da ye bi wezîrê karêderve û wezîrê petrolê yê Misrê re hevdîtin duristkirine.Di eynî rojnamêde wanî dinivîse .Misrê bi rêvebirya rum re peyman imzekiriya ku pêkve li petrolê bigerin;lê nişana ewê vê peymanê nu de kontirol bikin û ne hêlin têkeve jiyandan.Misrê bi Tirkyere peymanê nuhde derxe ser masê û ewê bala xwe bide ser nerînê Enqerê û nuhbike peymanê.Dema wezîrê karêderva bu, Gul êrîşî deru dorê dikr. Dema buye serok komar evê serdana xwey yekemîn here Qibrisê.Weku tê zanîn Qibris eve 33 sale ku dibinê dagiriya artêşa Tirkdeye.Dema ku Qibris hate dagirkirin desthilatdar koalîsyona CHP û MSP ê bu.wê demê Gul li zanko ya Sitenbul xwendekarbu niha weke serok komar diçe Qibrisê.Wê demê ji mamosta yê xwere di got micahît,ka bê ewê ji wî re çi bêjin.
KONFERANSA DEWLET ê CÎRAN ê ÊRAQ ê LI ŞAM ê ÇÊ BU
Di meha 8 anda konferasê bi navê cîranê Êraq dihate çêkirin,konferansa sêyemîn li Şam ê çêkir.Berî vê konferansa yekemîn li Kahîrê ya duyemîn li Tehranê çêkirin.Cudatiya vê konferansê ji yêdinê eve ku nunerê YN,Emerîka,Îngîltere,Rusya û yê Fransa beşdarbun.Ev konferansa ku du roja domya de biryara di asta wezareta navxweyîde koardînasyonek bê avakirin dan.
Ev konferansa wek êdin di binê şiyara yekîtêya Êraq û alîkarîya wê hate kombun.Di vê civînêde endamê daîmî yê YN û konseya parastina YN Emrîka,Îngiltere,Rusya û Fransa beşdar bun.Piştî beşdarbunê Emrîka û Îngiltere pêşniyarîya ku rola YN li Êraq zîdebive anî.Ku wek maf, Êraqî û Kurd ji vî karê adizin.Demeke kin maye ji referanduma kerkukêre,ev pêşnîyarîya ku gumana yekemin jê eve ku referandumê başve xîne.
Weku tê zanîn xêrî Tirkya henek dewletê erab jî dixwazin referadum paşve keve ya rastî naxwazin Kerkuk têkeve bin desthilatdariya Kurdistanê.
Pêşve çun usa xuya dike ku ev konferansa ciranê Êraqê edî pirsgirêka çareser nake, pirsgirêka zêdedike.Li ser vê rewşê usa xuyaye ku ne konferans, hevdîtinê dualî ewê çêtirbe.weku tê zanîn ji bo konferansa yekemîn ya li Kahîrê çêbu tirkya daxwazdikir ku mazubanyê bike.Wezîrê derve yê Êraq gotubu eger di konferansa yekemînde serkeftin hebe ji bo ya duyemîn em dikarin hizir bikn.
Mere dikare bêje ku çêbuna konferansa sêyemîn li Şam ê ji bo pêşxistina têkilyê Êraq û Surya başbu.Weku tê zanîn berê di asta serok komaryêde tu serdan çênebubu.Di dumayika sala parda ewilî balyozxanê herdu dewleta hetibu vekirin, piştra Birêz Celal Telabanî çubu serdanê û bi şêweyeke xweş hatibu pêşwazîkirin.
DOSYA KERKUKê
Rastî û Trajedî
Pirsgirêka Kerkuk pirseke navxweyîye lê belê xerî cîranê Êraq, dewletê Rojhilatanavîn û jê wêdetir bala hêze nav dewletî jî dikşîne.Nirxa vê balê ya herî mezin ku ew bîrê petrolê yê li Kerkuk sedsala 20 de hatine dîtin.Êraq berê di nav axa osmanîde bu lê piştî şerê cîhanê yê yekemîn ku osmanî di nav alyê têkçuyîde bu ji ber wê Êraq ket bin desthilatdariya Îngîlîza. Pirsgirêka kerkukê mere dikare di çend alyade bikolînin.di vê nivîsêde emê,li ser alyê wey siyasî bisekin.
Kerkuk Bajarekî Kurdistanîye
Kerkuk bajarekî ji medenyetê mezopotamyare buye niştecî û bajarekî girînge.Hurî bapîrê kurda tê pejirandin; çavkanîyê dîrokî dibjin hurîya li Kerkuk dewletek bi navê Nuzî Arapa vakirine.Bapîrê Kurda Kasîtîya ji zagroz heta Mezopotamya ku Kerkuk ji di navde di bin deshilatdarîya wandebu.Yê yekemîn petrol dîtine kasîtîne ku wan ji petrolê boyax çêdikirin.ji ber çîye nizanim lê dîrokvan cê petrol lê hatiye dêtin dîyarnakin.Koka nave Kerkukê di ware Etîmolojîkde baş nayê zanîn.Çavkanîyê Asurî û Kildanî de navê Kerkuk, Kerlusî derbasdibe.Henek çavkanî jî dibêjin navê Kerkuk ê kevn Bet-selok-karka ye.Profesorê zankoya Petersburgê di vê nerînêdeye.Ew vê nerîne xwe di pirtuka xwey bajarê Êranî di dema Part û Sasanyade tîne ziman.Ev nêrîn bêguman xelite.Ew navê derbasdibe gundekî dîrokî yê wan êye û ev gund girêdayî navçeya Muks ya girêdayî Bilîsêye.Xelitîya wî xelit ya nave.Zanistiyê li ser vî bajarî kronîkeke dema Ruma hatiye wergirtin.Li Êraq şuna desthilatdarîya Sasanîya,deshiladdarîya eraba girt.Koma dumayikê li Êraq cî girtine Tirkin.Ev Tirkana piranîyê wan weke Tirkmen têzanîn;gora me ev Tirkmenana Kurdin.ji ber ku Osmanîya hejmareke zêde ya eşîrê Kurda weke Tirkmen tomarkiri bu.Belgeya herî kevn ya nîşandide ku kerkuk şarekî Kurdistanî nexşê Îsaat Trion di sala 1760 yîde çêkiriye û belgeyeke din ya ku rastya wê nişandide ew naxşê di dema Siltanê Osmanî Evdilhemît sala 1893ande hatiye çêkirin.Ji alyakî din li ser siyaseta ereb kirina Kerkukê ji neh hezarî zêdetir belge heye.Di vê rewşa xwey îroyîn jî de hejmara Kurda li Kerkuk zêdetire.
Ji Bo Warîlek Petrol Hezar Ton Dad Hate Firotin
Dema ku desthilatdarîya Îngîlîza cê xwe ji Monarşîya Ereba re hişt pirsa Kerkuk Pirseke girêdeyî buyera Musilê hete pejirandin.Ew peymana ku Kurdistan kiribu çar perçe di Lozanêde:pirsgirê kê diserîde di nav Tirk û Îngîlîzade bê nîqaşkirin eger çareyek dostanî nê dîyîn eve pirsê bivin Cemyetî Akvam(yanî Yekîtîya Netewan ya wê çaxê),ev biryar hati bu sitendin.Li ser vê biryarê her du dewleta hevdîtin çêkirin tu encam neda Îlgîltere pirs bire Cemyetî Akvam.Ji bo vê pirsgirêkê çareser bike heyet çêkirin vê heyetê di nav bera herdu dewletade sînorekî ne rastî destnîşankir(30.081924).Vê derbê aliyê Tirk dest bi lîstike ke nuhkir.Di vê navberêde disala 1925 de serhildana Şex Seîd destpêkir.Hikumeta Tirk ev serhildan bi zordarî sekinad û got ev serhildan bi piştgirya Îngîlîza derketiye. Dura pejirand ku Musil di nav axa Êraq de bimîne lê hewlda ku ji hatiyê petrolê par bigre.Îngîltere bi Tirkare peymana 500 hezar sterlînî çêkir ku eva beramberî hatiyê petrolê yê 25 sala ye.Di 16.12.1925 de diyarkir ku dev ji mafê xwey li ser Musil berdaye.Piştî vê diyardeyê pirsgirêk di navbera herdu dewletade çareser bu.Piştê ku pirsgirêka Musil çareser bu di navbera herdu dewletade peymana enqerê(05.06.1956) hate îmzekirin.
Di sala 1958 de Monarşî li Êraq têkçu û pêşketina demokrasyê,hêvyak mezin çêkir ji bo çarserkirina pirsa Kurd lê belê Îlona 1961 de serhildana Kurda ya bi çek destpêkir û li ser hev li Êraq înqilap qewimî evêya jî teva xwe bêbawerî anî.Di sala 1968 de Beas bi înqilabe ke leşkerî desthiladdarî xist destê xwe û di 11.03.1970 de mejburma ku atonomî yê bide Kurda û peymanê bi giştî di nav 4 salade behata cîbe cîkirin.
Lê Hikumeta Bexda xalê peymanê ne anî cî û dest bi lîstikakir;got emê petrola Kerkukê bikin netewî.Piştre bi SScB re peymana dostanyê çêkir û bi Partya Kominîstre enîya netewî çêkir.Ev pêvajo ji alyê hêzê şoreşa Kurd bi guman dehate şopandin û li ser rewşa pêvajoyê ku bi kude diçe hizir dihate dirustkirin û polîtîkayê alternatîf bê çekirin di xebitîn.Ji bo ku berî 11.03.1970 de tu şer dernekeve bi balkêş tevdigeryan.Ku gava dema wê hat otonomya bê Kerkuk ne hate pejirandin.Bi şîyara ji Êraq re Dîmokrasî ji Kurdistan re otonomya rastî dest avîtin çekan.Lê ev serhildan zêde ne domya ji ber ku ew hêzê pişgirya şoreşê dikir bi Seddam re peyman çêkirin.Bi navberîya Misrê wezîrê derve yê Êraq û Êran li enqerê hevdîtin pêkanîn û piştra jî Şah Pehlewî û Seddam hevdi li Cezyîr dîtin.Ev hevdîtînina sala 06.03.1975 de bi peymanekê dawî bu.Bê gumnahaya Emrîka ji vê pêvajoya peymanê hebu.General M.Mistefa Berzanî ev peyman usa bi nav kir: Ji Bo Warîlek Petrol Hezar Ton Dad Hate Firotin.Şerê çekderî da rawestanê.Hêzê pêşmerga henek jê derbasî Êran bun, hinek jê teslîmî Êraq bu.Eve tirajedîya Kurdan bu.
Ne Pejirandina Kurdistanî buna Kerkuk ê bu sebebê Ruxandina Êraq
Di şerê Îsraîl û Ereb ande dema ku ji bo Îsraîl serkeftin xuyabu Ereba çekê petrolê kifşkirin.Bi hewildana Ereba OPEC ê ji bo bandorê bide ser endustirya Rojavayîya dest bi ambargoyêkir.Biryara OPEC ê tesir li Seddam kir ji ber wê heqê ewê bi Kurdan re peyman çêke şerkir.Ji alyê din têkçuna Surya û Misrê,di wî de ew bawerî çêkir ku bê nîqaş ew serokê Erebaye û nijadperest ya Ereba li Êraq pêşve çu.Deshilatdara dest kişandina Kurdan ya ji çeka ek firsend dîtin û xwestin kurdistanê xerabikin;li himber vê rewşê KDP û YNK ê nuhde dest bi şerkirin.
Seddam perê ku ji pertolê dehat pê çek sitend û bi xeyala hêzê yekemîn bi li rojhilata navîn;dest bi çêkirina bomba atomî kir,ji bo artêşê çekê moder ji Fransa û SSCB kirî û tekçuna Şahîtîya Êran ji bo xwe gef dît û li himber Êran dest bi şer kir ku ev şer 8 sala domya.Xwest ku vî şerî wek şerê Ereb û farisa nîşan bide di vê navberê de li himber Kurdan û Şîîyan komkujiyê bi navê enfal destpêkir.Li Helepçê komkujîya 5000 kesî pêk anî .Ev hovîtîyê Seddam heta 1990, dakirkirina Kuweytê di nav netewîde tu berdek derneket.
Piştî ku Êraq ê Kuweyt dagirkir,berpirsyarîya YN ê hate bîrê û desttêvedana buyerê kir.Hêzê Êraq ê li Kuweyt de jê hate avîtin û li Başur û Bakurê Êraq heremê parastî çêkirin ku Êraq ê biruxînin.Lê ev plan bi cî nehat û bi sala gelê Ereb û Kurd di bin zordaryêde man.Ji bo pirsgirêk bê çareserkirin bi serkêşîya Emrêka û Îngîltere hêzê koalîsyonê Êraq dagirkirin.
Pêdivê Kerkuk Ne bajarê Şer,Bajarê Aşîtyê be
Me berê goti bu Kerkuk di xwede mozaike kê dibîne û pêdivê ev ji bo Êraq bive mînak.Dewleta Tirk îro xwedîdyê li Tirkmena dike û ji bo madda 140 nê cîbe cî kirin hewildanê xwe tîrdike.Di navberêde jî hertim gefê xweli dewleta Êraq ê dike.Bi rîya Emrîka û Îngîltere dixwaze YN ê têxe nav kar.Pirsgirêka Kerkuk ê ne pirsgireka YN ê, pirsgirêka Êraq ê ya navxweyîye.Ev pirsgirêk bi piranîya gelê Êraq ê û bi pişgirya YN ê yasa bingehîn ya bi referandumê hatiye pejirandinde hatiye diyarkirin.Guhertin an taloqkirina wê, ji xwe serê Êraq ê bi terorê dêşe,ewê krîze nu derxîne.Ev pirsgirêk ji bo kurdan xeta sore;Kurdan di berde pir ked dane.Vê rewşê diserîde hikumeta Êraq û YN ê divê baş têbigêhîje.
CIVAK û JIYAN
SEROK WEZÎR ê KEVN Yê PAKÎSTANÊ GOT DÎYAMIN KURDE
Kombuna sosyalîst enternasyonal ya derbasbuyî ku li Cenevre hatibu çêkirin,Benazîr Bhutto bi berpisê KTV yê Evrupa Xelîl Sîncar re hevdîtineke taybet çêkir û got diyamin Kurde.
Benazîr Bhutto,min ji dayika xwe li ser mezinantiya gelê Kurd ya dîrokî,welatê wan û mafê wan pir tişt bîhist.Bavê min di got pîrka te jineke pir bi hêz bu ji ber ku ew ji gelê Kurd bu.
Sîncar,ew aniha li ser Kurda pir tiştî dizane.Ew tiştê li ser kurdan di kovar û rojnamade derdikeve bi taybet dixwîne.Ewê ji min re gort ku ew heremê gelê Kurd ya azad,ku dema Beas ew nexweşxane, dibistanê hatibu xerakirin dema ku ez dibînim ji alyê hikumeta kurdistanê tên ava kirin ez pir kêfxweşdibim.ji bo min xewne carekedin mayina wê Kurdistanê û min bihistiye ku Kurdistan hatiye perçekirin lê aniha Kurdan li bakurê Êraq ê desthilatdarîya xwe avakirine.
Ez dixwazim ku kurdistanê bivînim lê aniha li pakîstan problem hene û problemê partya me jî heye ji ber vê dema min tuneye ku ez werim, lê eger ez firsendê bivînim ezê werim.
FIRST LADY YA BI DEWLETA XWERE BI DOZîYE
Jına E.Gul,Hayrunîsa Gul ji ber sergirtinê(turban) bu gilîkir li Dadgeha mafê Mirova ya Evrupa . Aniha jî dibe First Ledy ya Tirkya.
Hayrunîsa Gul,di sala 1988 ande ji bo zankoyê kete ezmunê li zankoya Enqerê beşa zimanê Erebî bi dest xist. Ji bo tomarkirinê 08.09.1988 ande çu DTFC ê;jiber ku wêneyê sergritî daye karê tomarkirina wê pêknehat.Di serîde li Daniştayê dawe vekir,piştre çu Dadgeha Mafê Mirova ya Evrupa vekir.Got ev dawe bu siyasî ji ber wê ez adizbum,min xwe ji dawê kişand.Di we demêde dawa Leyla Şahîn ji alyê AIHM ne hate pejirandin,evaya jî bandorkir li ser.Hayrunîsa Gul,dema ku min ev dawe vekir mêrêmin ne wezîr bu,min jî wek her hewwelatîyekî Tirk ew mafê ku Dewletê dabumin, bi kar anî.Min dawa xwe kişand lê ez hêj di wê baweryêde me ku ez hekmum.
ABORî
TIRKYA BI KUDE DIÇE?
Henek dostêmin dibêje ew nivîsê ku tu ji bo Elmanya lê dike henekîdin erênîbe.Hêvyê bide wan pêşbirînê li karê ew li tirkya dike neke.Ez îcca beşdarî vê nerînê nabim,em li buyerê bes ji warê karde lê binerin,me bi cara bê alternatifîya Tirkya,me nîqaşkir,di warê derfetê wê û bê derfetîyêwêde.demaku em werin ser alyê wêy duberyê,goramin em çi dibînin em wana ji were bêjin çêtire.Dostê bi qiymet ez çi dizanim hunê jî bizanin.Ezê ji dîyarkirîyê xwe destpêbikim û tiştê li doramin tê peyivîn û henek tiştê ez lê zêdedikim,ezê hewlbidim teorîyê cuda û nirxandinê xwe ji were diyarbikim.
Teorî 1:Tirkya ji alyê aborîde di rêyekêdeye ku jênayê vegerandin û ji alyê aborîde mezindibe.Ferqa di navbera îxracat û Îtalatêde herdehere mezin dibe lê ji ber metoda mazin bunê eve tişkî siruştîye û rewşa gel herdehere berbi başyê diçe.
Nirxandin 1:Ez îcca beşdarî vê teorîyê nabim.Di dumayika 2002 ande û pêve li dinyayê pêşveçun heye,li Tirkya zêtir mezin bu û mêzîna makroyê wan ji ême baştire.minakeke herî hêsan li Tirkya ji meha sisya ya 2006 û virde xwerêdanê aborî ketîye rêyeke xerab lê di dema mehê 5-6 de piştî şikestina mehekê çêbu li cîhanê berzbuna 4 meha didome.Ev nuxta em hatine Tirkya deyhnê wê pir zêde buye ferka carî pir zêdeye .
Tiştê herî xerab jî di hundurê 4 sala de çi destêmeda hebu me firot.Ew berhevhênanê diroka komarêde giştik ji destê me çu, ê dibêje ku Tirkya di rêyeke başdeye bira destê xwe bider wîjdanê xwe û ew tiştê me li jor lêkirya binere.
T 2: Debaşbuna hatiyan başbuye ,hatiyê gel zêdebuye û serbestîya kultirî aramîyê dide gel.
N 2: Wêneyê ez dibînim cudaye.Guhertinê aborî bes Borsaya zêde ,kura ketî û selef,mezinbuna makroekonimî xerabdibe,xerabbuna komalnasî heye;çawa? Ez bêjim,li welatekî û bi taybetî jî welatekî weke Tirkye ku guhertina bi xistina pera(sicak para) çêdike; ew welatana ku encamê rudayîyê aborî tên guhertin,di avahiyê, mêzîna marko û komalnasîde tu guhertin çênabe.Li dijberî wê civaka mazin ya ji dervî çerxê dimîne,xwe ji pergelê avîtî dibîne û bê çare dimînin,kolan germdibe,bê çareyî û xwe derve dîtina aborî guhertina di kolanêde çêdike.
T 3:Tiştê li Tirkya di vê dawyêde di qewime,ji alyê hêzê birexiraw tê kirin.Armanca wan eve ku me ji rîya baş ku em têre diçin derxînin.
N 3:Ji bo teorîyê çi bêjim bes dikarim bikenim.gotina tişkî usa,xwe li hêsanîyê danîne,ne analîzkirina tiştê heyîye....goramin ê va tişta dibêje tişkî pir girîng binpêkirine.Di salê 1999-2006 ande gel yanî me mirovê ji rêzê ,pêvajoyek ku emnikarin rakin me derbaskir.Di serîde krîze aborî.Piştra bi hatina Dervîş re zixtê IMF û YE yê di civakêde qelşê komalnasî çêbu.Bi daxwazîyê YE yê ku moralê gelêTirk birîndardike.Di encamde tu pêşketin di ware têkilyê Evrupade çênebu ne jî di aborîya makrode tu guhertin çênebu. Encama em hatinê gelekî dibêje neheqî li min bu,heyîyême giştik hate firotin,ji dervey çerxa aborî hatiye eciqandin û di civakêde xerabuyînê komalî dertê .
Encam:Min teorî ji were got dora nerînêmine.Welatekî ku nêvyê hatiyê wê di bin navê deyhnde here selafê,di ware aborîde rantê mazin çêdibin lê ji %99 gel ji dervî vêbe û di bin navê taybetkirdinêda heyîyê wan giştik hatibe firotin ku bi xemgînî lê binere yekîtîya gumrikê û bankê difroşin bîyanîya,nedana kredîye banka, ku wendakirna şerîkeye çuk û bê kar hiştina mirovan;ku di civakêde nirxê dumayik bêne pejirandin û di civakêde xerabunê komalnasî derkeve.Hekê wunê bêjin vana rêxirawê mezin dikin bizîvirin ew tiştê min li jor lêkirye binerin û li ser bisekinin.Li welêt qelîştekê aborî komalnasî her roj mezin dibe û wane li pê qoltixa xwe biparêze û ê li pê qoltixê nune,hebunême çawa bifroşin çerxê bizîvirînin ,ewana ber xwe jî nabî nin ji vî derdî.
Hejmara Teybet
Hejmara Teybet
Tebax 2007 Demokrasi
Mafe Carenus
NISTIMAN
Ji Wesanen Rizgarexwazen Netewaye Kurditan R.N.K\K.U.K
Nistiman yeniden cikarken
Nistiman aslinda avrupa da cikan pale adli yayinin devamiydi. Pale 1978 yilinda R.N.K\K.U.K hareketine katilan avrupa daki isci ve aydinlarin olusturdugu orgutun adiydi.ve pale buorgutun yayin organiydi.pale 1970 li yillarin basinda kurulan avrupa kokenli orgutlerden biriydi. Bu orgut sol siyasal gorusleri savunuyordu. Pale R.N.K hareketine katildiktan sonra onun avrupa daki sesi oldu.yayin ve orgutlenme alaninda ciddi bir caba gosterdi.Yayin faaliyetini R.N.K hareketi nin merkez yayin organi Xebat ji bo Rizgariya Kurdistan in dogrultusunda surdurdu.Avrupa da onun gorusleri dogrultusunda kitlelerin bilinclendirilmesi orgutlendirilmesi cabasini gosterdi.
R.N.K\K.U.K Hareketi nin icerisinde bulundugu yeni durum itibariyla biz Nistimani yeniden yayiniamaya calisirken oun PALE nin devami oldugunu unutmuyoruz. O R.N.K Hareketi nin yurtdisindaki sesi olacak ve imkanlar dahilinde yeni bir isleve kavusacak.
Yurtdisindaki faaliyetler ve sorumluluklar 70 ve 80 li yillarin doneminden farkli bir durumda artik kosullar yurtdisindaki faaliyetlerin Orta-Dogi ve Avrupa diye ikiye ayrilmasini zorunlu kiliyor.Bu nedenle PALE yi yakinda Avrupa daki faaliyetler icin yeniden cikarmaya calisacagiz.Boylece NISTIMAN Orta-Dogu ya yonelik bir yayin organi durumuna gelecek.
TURKIYE ILE IRAK ILISKILERI VE KURT SORUNU
Mayis ayindaki Turkiye de cumhur baskanligi seciminde ortaya cikan siyasal kriz parlementoyu yeniden secime goturmustu.22.07,2007 de yapilan parlemento secimlerinde AKP yeniden bes yil daha tek basina hukumet olma sansini elde etti.Kurulacak olan yeni AKP hukumetini zorlu bir donem bekliyor ,her ne kadar,ekonomik ve sosyal reforumlar avrupa birligi ile ilgili iliskiler oncelikli sorunlar gibi gorunse bile gundemin ilk maddesini Guney Kurdistan a yonelik sozde PKK kamplarini hedefleyen saldiri planlarini yururluge koyma olusturacak.Daha secimden bir gun sonra Erdogan in ulusal birlik cagrisi ve terorizme karsi mucadele kararliligi demogojisi bunu dogruluyor.
Bilindigi gibi 06.07.2007 tarihinde Disleri bakani Abdullah Gul oze te levizyon kanali NTV verdigi demecte basbakanla birlikte genelkurmay baskani yasar buyukanit ile gorstuklerini ve cok kapsamli ve bir cok secenegi i iceren bir ana plan(guney kurdistana mudahale ve pkk) uzerinde anlastiklarini ve konuyu meclise bir hafta sonra getireceklerini aciklamisti.Abdullah Gul un aciklama yaptigi tarihten bir hafta gecti ama soz konusu plan Turk Meclisine gelmedi.TC nin Washington buyuk elcisi Amerikan in guneyli kurt ler araciligiyla PKK ya silah yardimi yaptigini 13.07.2007 tarihinde acikladi.Bu aciklamadan bir gun sonra Amerika nin Ankara buyuk elcisi Ross willson Turk elcisinin iddalarini reddeden bir aciklama yapti bu aciklamalarin yapildigi tarihte Amerika nin irak taki mudahalesi ileilgili Amerikan kongresinde cok sert tartismalar yurutulmekteydi.Bunlar gosteriyorki Abdullah Gul un NTV ye yaptigi acklama ozunde Amerikan kongresini etkilemeye calisan bir aciklamaydi.
PKK SENARYOLARI
Parlemento secimleri calismalarini yogunlastigi bir donemde Abdullah Gul un NTV ye aciklamasi dikkati cekmisti .Daha sonraki Turk basinida yer alan haberlerde anlasiliyorki bu aciklama ve genelkurmay
baskaniyla yapilan gorusme milliyet gazetesinin 02.07.2007 tarihli haberine dayaniyor.Soz konusu aciklamanin yapilisina kaynak olan haberle ilgili bilgiler soyledir,
Milliyet gazetesi yazarlarindan Hikmet Bila ayni gazete yazarlarindan Murat Yetkinle abdullah gulu ziyaret ettiklerini dis politika uzerinede konustuklarini ve abdullah gule bir pkk itirafcisinin ABDnin PKKya silah verdigi yolundaki iddialari sorup bu konuda bir girisimin olup olmadigini ogrenmek istediklerini
belirttiginde abdullah gul soyle cevap vermis,bu haberi gorunce ikinci ordu bolgesi oldugu icin hemen kara kuvvetleri komutani Ilker Basbugu aradim dedimki bunlar cok ciddi iddialar sizde bir arastirin sonucuna gore bizde harekete gecelim.Bir sure sonra askerlerde ayni supeleri oldugunu bildirdiler genelkurmay ikinci baskani ergin soygun un ayni yonde supheleri oldugunu belirten bir yazi yazdi.Bizde ABD buyuk elcisi rolss wilsonun disisleri bakanligina cagirip disisleri mustesari ertugrul apakina talimat verdim oda buyuk elciligi cagirdi ve belgeleri onune koydu(Pkk itirafcisinin ifadeleri).Bu nedir? Bunu nasil izah ediyorsunuz? Diye sorduk buyukelci boyle birsey mumkun degil ben washingtona bildirip soracam dedi.Bu isi cok ciddi takip edecegiz.Yine milliyet yazari Hikmet Bila abdullah gulun kendisine abd nin iraka silah verdiginide animsatarak o yoldan pkk nin eline silah gecip gecmedigine bakmanin gerektigini de belirtti.Hikmet Bila yazisina soyle devam ediyor,gul pkk ya abd silahlarini verildigine iliskin konuyu abd disisleri bakani RICE ile gorusmesinde gundeme getirdigini vurguladi.Rıcenınde konuyu arastiracagini soyledigini belirtti.Ayrica ingilterenin yeni disisleri bakani yardimcisiDawid Milband la konusurken konuyu actigini onunda yanindayiz karsiligini verdigini soyledi.Hikmet Bila soyle devam ediyor,gul guvenlik guclerine teslim olan pkk li dort teroristin abd ye ait iki zirhli aracin bolucu orgutun kandil dagindaki kampina muhimmat goturdugu yolundaki sozleri icin boyle birsey dogruysa bu muthis birseydir butun muttefiklik iliskilerini inanilmaz sekilde zedeler bu cok buyuk olay olur demisti(13.07.2007 milliyet).
Yukarida anlatilanlardanda anlasildigi gibi dort pkk itirafcisina yazdirilan ifade mantik disi ve abd yi direk hedef aldigi icin abdullah gul tarafindan duzeltiliyor ve bu iddiaya diplomatik bir uslup kazandirilarak guney Kurdistan hukumeti suclanmaya calisiliyor.Bu iddialar yeni degil bu iddialar cogu kes genelkurmay baskani Yasar Buyukanit tarafindan dile getirilmistir.Bu iddialarin altinda yatan dusunce karmasikligi yaratmak pkk ile guneyli gucleri catistirmak guneyli kurtlerle abd nin arasinda guvensizlik yaratmak guney Kurdistandaki,devletlesme ve savunma guclerinin gelisimini engellemektir.
Gectigimiz mayis ayinda koalisyon gucleri irak kurditan hukumetine ve pesmerge guclerine kurdistan guvenlik dosyasini vermis ve irakin kurdistan bolgesini guvenlikli bolge olarak ilan etmistir.Hic kuskusuz bu durum turk devletini guney kurdistandaki beklentilerine zit bir gelismeydi.Yukarida adi gecen genelkurmay ikinci baskani ergun soygun 26.11.2006 tarihinde abd yi ziyaret etmis baskan Bush un guvenlik danismanina guney kurdistandan cekilmemelerini eger cekilirlerse kendilerinin Habur gumruk kapisini kapatacaklarini ne iraktan turkiyeye nede turkiyeden iraka hic bir dayin gecemeyecegi belirtmisti(savas suzal yeni cag gazetesi)Bu aciklama aciktirki abd ye yonelik bir tehdit cunku Habur kapisi sadece turkiye ve irak arasinda bir ekonomik iliskilerin yurudugu bir gumruk kapisi degil ayni zamanda abd nin lojistik ihtiyaclarini sagladigi bir gumruk kapisidir.Yukaridaki istemi bu yilin baslarinda irani ziyaret eden basbakan erdoganda ucakta gazetecilere soylemisti.
Turk devletini uluslar arasi hukuku ihlal eden muhtemel girisimine dayanak bulmak icin her alanda caba gosterdigi gozden kacmiyor.Milliyet gazetesi yazarlarindan Semih Idiz imzali (13.07.2007) abd den bir baska irak senaryosu adli makalede soyle deniliyor, turkiyenin kuzey iraka karsi muhtemel bir askeri operasyonuyla ilgili olarak ABD satinda yayilmis olan dusunce kuruluslarinda cesitli senaryolar uretilmeye devam ediliyor kisacasi bu is ne Hudson Ensitususu ile basladi nede onunla bitecek.Zira irakta islerin bir fiyaskoya dogru ilerledigini goren amerikan kamuoyu konuyla ilgili olarak soylenen herseye ilgi gosteriyor.Son olarak ta bir ayagi new mexsico da diger aygi washington da bulunan For eign polici infocus olan kurulusun Richard May imzali yazisi elime gecti.ABD ordusunda askeri gorevli olarak Afganistanda ve irajta gorev yapmis May in tespitleri soyle :
1-)TSK nin sinir otesi operasyonu Bagdat da ABD guvenlik gucleri ile birlikte calisan 10 bine yakin pesmergenin vatan mucadelesi icin kuzey iraka cekilmesine neden olacaktir.Bunlara dahil olmayan irak ordusu nun cesitli kademelerindeki kurtlerinde ayrisim yapmalari beklenebilir.Ulkenin bolunmesi hizlana bilir,buda bagdat da guvenlik durumunu dahada kotuye goturecektir.Ayrica kurtlerin vatan savunmasini irakin savunmasina tercih etmeye zorlayacagin icin ulkenin bolenmesini hizlandiracaktir.
2-)TSK nin gecmis operasyonlari TSK nin bu kezde irakta cok uzun bir sure kalmayacgini gosteriyor.Gecmis operasyonlar sonrasinda PKKnin toparlandigi goruldu.Bir TSK operasyonu nedeniyle artacak yerel sempati sayesinde PKK nin bu kez dah guclenmesi olasiligi ni yukseltecektir.
3-)Irakli kurtlerin buyuk bolumu PKK yi desteklemiyor.Ancak TSK tarafindan yapilacak bir sinir otesi operasyonun yol acacagi kurdistana karsi saldiri algisi kurtlerin kenetlenmeleri ve bagimsizlik arzularini pekistirmelerine yol acacakti uluslar arasi duzeyde duyulacak sempati ise kurt ayrilikciligini guclendirecektir.
4-)PKK gercegi karsisinda tek cikis yoluTurkiye ABD ve irakli Kurtler arasinda bu konuda varilacak bir anlasmadir.Turkiye siyasi adimlarla tatmin olmayacagi icin PKK ya karsi somut eylemleri ormek isteyecektir.Bunu Turkiye, Iran ve S uriye icin ortaya cikaracagi olumsuz etkileri de bolgesel istikrarsizligada katkida bulunacaktir.
ABD T.S.K. nin operasyonunu onlemek istiyorsa antlasmaya varmak zorundadir.Turkiye ile bu konuyu muzakere etmek icin kendileri icin ne kadar tatsiz olursa olsun irakli Kurtlerinde TSK nin istilasini onlemek istiyorsa bu anlasmaya bir an once uymak zorundadir
Yukarida acikca goruldugu gibi Richard May Irak ve Guney Kurditan in gelecegini kurtlerede bu kardes kavgasinda olsa bile kendinizi dusunun.Gecmiste meydana gelen PKK ile guneyli kurtlerin catismasi hic kuskusuz PKK nin yanlisliklarindan kaynaklansa bile kurtler arasinda iyi karsilanmamis ve bu kurtlerin birlesme ve dayanisma gibi duygularinin zayiflamasina hizmet etmisti.Irak federal bir devlet ve Arap birliginin uyesi tek ozgur bir Kurdistan parcasi olmasi nedeniyle guneyli kurtlerin Kurdistanin diger parcalarindaki kurt halkina ve onun mucadelesine ilgisiz kalmasi dusunulemez.Ayni durum iraktaki bagdat hukumetini ve diger arap devletlerinin filistin sorununa ilgisiz kalmamasi acisindanda dogrudur.Gectigimiz gunlerde guneyli kurt partilerinin olusturdugu yuksek konseyin PKKyi terorist gormedikleri aciklamasi hic kuskusuz oyunu farketmis olduklarini gosteriyor.PKK oyununu bozmak icin irak in guvenligi acisindan bagdat hukumetininde ayni taviri almasi gerekiyor.bilindigi gibi Norvec bir avrupa ulkesi ayni zamanda bir nato uyesi olarak kendisine dayatilan PKK yi terorist gorme istemine karsi cikiyor Turk devletini ve bazi guclerin dayatmalarina boyun egmiyor.
IRAKIN GELECEGI ACISINDAN ABD NIN YENI ORTADOGU PROJESI
Irakta 1991 yilinda saddam rejimininkuveyti isgaliyle beraber gelisen belirsizlik ve kriz sureci halende devam ediyor.Bu kez saddam yonetimi devrilmis Irak devletinin kurulusundan bu yana politik alanda dislanmis olan arap nufusunun cogunlugunu olusturan siiler iktidarda buyuk bir agirlik olusturmustur.Bu durumda eski egemen guc olan sunni arplar iraktaki siyasal istikrarsiligin ve yeniden demokratik yapilanmanin onunde buyuk bir engel durumuna gelmislerdir.
Irak bilindigi gibi dunya petrol rezerveleri bakimindan Suudi Arabistan ve Irandan sonra ucuncu ulke ayrica Basra korfezi gibi bir alandan hint okyanusuna aciliyor ayrica Firat veDicle nehirlerinin birleserek bu korfeze dokuluyor.Gecmiste sik sik iran ile irak arasinda catismalara neden olmustu.Nitekim iranla sekiz yil savasan saddam rejimi bu kez kuveyti isgal edince dunyanin buyuk gucleri ve BM yi karsisina almisti.
1979 yilinda iranda sahlik rejiminin yikilisi ardindan Sovyetler Birliginin Afganistani isgali sonrasi ortadogu ABD ile Sovyetler arasinda onemli bir catisma alani haline gelmisti.Bu donemde basra korfezini onemi artmis Baskab Carter basra korfezini koruma tahudu altina girmis ve Politica Carter Dohtrini diye adlandirilmisti.Iste bu donemde yine akdeniz ulkelerden misir ve israil anlasmis bu anlasma arap-israil catismasinda inemli yer olan Filistine otonomi vermeyi amcliyordu.Bu anlasma Camp-David de yapildigi icin bu adi almistir.
ABD baskani Carter doneminde temelleri atilan bugunku ABD nin ortadogu politikasi hic kuskusuz basra korfezi ile akdeniz in guvenlik sorununu birlikte alan bir politikadir.Baska bir degisle korfez bolgesini guvenligi akdeniz bolgesini guvenliginin guvenliginde soyut degildir.Bu politika ABD baskani olan baba Bush un doneminde devam etmis saddamin kuveyt den cikarilmasi onun cembere alinmasinin ardinda 1991 yilinda Madrit de arap-israil baris konferansi gerceklestirilmis bu konferans 1993 yilinda Norvecin baskenti Osloda filistinlilerle israil arasinda bir baris anlasmasi imzalamasina yol acmisti bu baris anlasmasinin ardindan urdun israil ile diplomatik iliskiler kurmus boylece misirdan sonra israili taniyan ikinci arap devleti olmustur.
Irak nereye gidiyor? İrakta amerikan varligi ne olacak gibi sorularin dunya kamuoyunda tartisildigi bir donemde ABD baskani Bush Filistin devletini kurulusuna neden olacak bir ortadogu konferansinin hazirli icin disisleri bakani Condalleza Rice yi gorevlendirdigini acikladi gundeme bir bomba gibi dusen bu aciklama ile birlikte olumlu tepkiler le beraber konferansin bu sonbaharda toplanmasi icin calismalar hizlandi.ABD disisleri bakani ile birlikte hareket eden eski ingiltere basbakani Tomy Blair Lizbonda daha once filistin sorununu cozmek icin caba gosteren dortlu yani : ABD ,Russya ,Avrupa ve BM temsilcileri ile bir araya geldi .Bu gorusmelerine ortadoguda devam edecek.Bilindigi gibi yukarida adi gecen dortlu gecen yila kadar calismalarina devam ediyordu.Filistinde yapilan parlemento secimlerinde Hamasin iktidara gelmesiyle islemez hale gelmis her ne kadar hamas ile fetih arasinda iliskiler gerginde olsa devam etmis yakin zamanda bu iki guc arasinda catisma iki ayri yonetimin ortaya cikmasina yol acmisti.Gazzede hamas kontrolu bati seriada(cis jordania) ise el-fetih in kontrolunda fiili iki devlet bulunuyor.Hic kuskusuz hamas ve kontrolundeki gazze seridi izole yonetimi ise resmi filistin hukumeti diye taninacak.Basina yansiyan haberlere gore 25 temmuzda arap birligi uyesi hukumetlerin disisleri bakani bir araya gelecek bagimsiz filistin devletini kurulusunu hedefleyen ortadogu konferansi ile ilgili gorus alis verisinde bulunacaklardi.Fakat bu toplanti gerceklesmedi Misir ve Urdun temsilcileri Israili ziyaret etti .Bilindigi gibi gecen mayis ayi sonlarinda Suudi Arabistanda arap birligi toplanmis bu toplantini ana konusunu arap-israil iliskileri olusturmustur.Bu toplantida 2002 yilinda hazirlanan arap baris plani tekrar gundeme getirilmis bu plana karsi israil tarafi olumlu yaklasimi gostermisti.
Filistin devletinin kurulusuna yol acacak olan ortadogu konferansi hic kuskusuz irakin gelecegi icin olanaklar,yeni perspektiflere zemin hazirliyor.Bu surecte irak hukumeti basra korfezine endeksli politikayi birakmak akdenize acilma politikasi izlemek zorundadir.Bu irakin gelecegi icinde kurdistanin gelecegi icinde buyuk bir stratejik onem tasiyor.Irak-Suriye iliskileri gelismelidir.
IRAK-SURIYE ILISKILERI
Daha once irakin akdenize acilma politikasina ihtiyaci oldugunu belirtmistik.Bize gore irak in akdenize acilma politikasinda anahtar ulke misir degil suriye olmalidir.Suriye akdenize acilan israile komsu olan karadan irak ile siniri olan bir ulkedir.Uzun bir donem irakla acik diplomatik iliskileri olmayan suriyede bir milyon irakli bulunuyor.Suriye de sam ve halep gibi yorelerde dagilmis kurtleri bir yana birakirsak cezire bolgesinde kurtler nufusun buyuk cogunlugunu olusturuyor.Baska bir degisle Kurdistanin bir parcasi suriye egemenligi altinda bulunuyor.Eger suriye icte ve dista sorunlarini asmak israil ile baris gorusmelerini saglikli bir bicimde istiyorsa Kurt sorununa ve diger sorunlara cozum getirmek zorundadir.Suriyede kurt sorunu bir kimlik sorunu degil siyasal bir sorundur suriyenin israile baris cagrisi yaptigi donemde 1962 de kimlikleri elinden alinan kurtlerin sorununa deginmesi anlamindadir.Bu suriyede kurt sorununun cozumunde diyalog icin bir baslangic olabilir ayrica irak Kurdistani hukumeti ile gelisecek olan iliskiler suriyenin icteki ve distaki sorunlarini cozmesine katkida bulunabilir.
Hariri dosyasi ile BM ile basi dertte olan suriyenin amerikanin yaninda AB ilede iliskileri iyi degil amerika ve israille olan iliskileri zaten biliniyor.Suriyenin komsulari ile yakin iliski gelistirebilecegi ulke olan irak suriyenin zorluklarini asmasina yardimci olabilir gecmiste suriye simdi irakta iktidarda olan gucler destek sunmustur.Kisacasi her iki devletin zorluklarini assmasi icin birbirlerine buyuk bir ihtiyaclari var.
AKP KURT SORUNUNU COZEMEZ
Yakin bir tarihte siyaset sahnesine sozde degisik bir imajla ortaya cikan AKP uzerinde kuzeyli kurt cevrelerinde olusan yanlis bir kanaat zihin karisikligina neden oluyor.Onlara gore AKP kurt sorununu cozmek istiyor fakat ordu engel oluyor.Bilindigi gibi turkiyede eski cumburbaskani Turgut Ozal disinda kimse kurt tabu suna dokunmuyor.Tek millet,tek bayrak ,tek devlet demogojisine sariliyorlar.Bazen oy hesabi yapilirken konusma aralarinda kurt sorunu vardir diyorlar.Ama sorundan ne anladiklarini aciklamiyorlar.Ne zaman iktidara gelirlerse konustuklarini unutuyorlar.Bu aralar kurt sorunu esittir PKK ,PKK esittir terorist soyleminde vazgecmiyorlar.Kuskusuz bu politikanin olusmasinda Pkk nin yurt disinda yaptigi bazi yanlisliklarin onemli bir payi var.Ote yandan turk devletinin kurdugu tuzagi goremeyen bazi dar goruslu siyasal cevreler turk devletinin degirmenine su tasiyor.Turk devletinin manevralari karsisinda sorumsuz , sozde alternatif cevreler olarak varliklarini surdurmeye calisiyorlar.Avrupa birligine buyuk umut bagliyorlar .Eger biz geriye donup bakarsak: kurt hareketi kuzeyde ve avrupada 1980 li yillarin gerisinde bir siyasal imajla varligini surdurmektedir.Iste bir yanda avrupa ve amerikada terorist diye kabul edilen Pkk ote yandan pasif politika ve eylemlilik uretemeyen siyasal cevreler iste bu manzara kurt sorununun cozumunde bir tikaniklik yaratiyor.Turk devletinin uluslar arasi planda demogoji ve aldatmalarina zemin olusturmustur.Simdi sormak lazim abdullah gul hem dis isleri bakani hemde terorle mucadele yuksek kurulu baskani.Dunyanin neresinde dis isleri bakani terorle mucadele kurulu yuksek baskanidir?Bir cok ulkede oldugu gibi turkiyedede milli guvenlik konseyi var .Ama isleyisleri farkli disisleri bakani bu konseyin onde gelen uyhelerindendir.Diplomatik alanda kendi devlet ve hukumet politikalarini yurutmeye calisiyorlar.Turkiyedeki yapilanma ki carpiklik aciktirki kendi icindeki sorunlarin kaynagini disarida gosterme anlayisindan kaynaklaniyor.Bu baglamda abdullah gul bir misyon sahibidir.Gectigimiz gunlerde ana muhalefet partisi deniz baykal diyor teror istanbulda ama kaynagi guney kurdistanda.Bu soylem aciktirki yukarida bahs ettigimiz abdullah gulun sahip oldugu misyonla olusan bir aciklamadir.Dolasiyla M.G.K. genel sekreterinin sivil veya askeri kokenli olmasi tartismasini yapan AB bilerek veya bilmeyerek turk devletinde ordunun rolunu yanlis tartisiyorlar once abdullah gulun demeclerine baksinlar onun askerin dis isleri bakanimidir? Yoksa ordunun basin sozcusumudur? Sorusunu kendi kendilerine sorup buna mantikli bir cevap bulsun.
Ote yandan uzun yillardir tartisilan derin devlet olgusu bir turlu cozumlenemiyor.Nedeni aciktirki turkiyenin NATO nun onemli bir uyesi olmasidir ve bir cok avrupa ulkesi soguk savas donemine ait olan derin devlet olgusunu asti ama turkiye asamadi.Bu hic kuskusuz turk ordusunun ciddi bir sekilde ne avrupa ne amerika tarafindan tartisilmayan bir tabu olusunu buyuk bir etkisi var.
Tebax 2007 Demokrasi
Mafe Carenus
NISTIMAN
Ji Wesanen Rizgarexwazen Netewaye Kurditan R.N.K\K.U.K
Nistiman yeniden cikarken
Nistiman aslinda avrupa da cikan pale adli yayinin devamiydi. Pale 1978 yilinda R.N.K\K.U.K hareketine katilan avrupa daki isci ve aydinlarin olusturdugu orgutun adiydi.ve pale buorgutun yayin organiydi.pale 1970 li yillarin basinda kurulan avrupa kokenli orgutlerden biriydi. Bu orgut sol siyasal gorusleri savunuyordu. Pale R.N.K hareketine katildiktan sonra onun avrupa daki sesi oldu.yayin ve orgutlenme alaninda ciddi bir caba gosterdi.Yayin faaliyetini R.N.K hareketi nin merkez yayin organi Xebat ji bo Rizgariya Kurdistan in dogrultusunda surdurdu.Avrupa da onun gorusleri dogrultusunda kitlelerin bilinclendirilmesi orgutlendirilmesi cabasini gosterdi.
R.N.K\K.U.K Hareketi nin icerisinde bulundugu yeni durum itibariyla biz Nistimani yeniden yayiniamaya calisirken oun PALE nin devami oldugunu unutmuyoruz. O R.N.K Hareketi nin yurtdisindaki sesi olacak ve imkanlar dahilinde yeni bir isleve kavusacak.
Yurtdisindaki faaliyetler ve sorumluluklar 70 ve 80 li yillarin doneminden farkli bir durumda artik kosullar yurtdisindaki faaliyetlerin Orta-Dogi ve Avrupa diye ikiye ayrilmasini zorunlu kiliyor.Bu nedenle PALE yi yakinda Avrupa daki faaliyetler icin yeniden cikarmaya calisacagiz.Boylece NISTIMAN Orta-Dogu ya yonelik bir yayin organi durumuna gelecek.
TURKIYE ILE IRAK ILISKILERI VE KURT SORUNU
Mayis ayindaki Turkiye de cumhur baskanligi seciminde ortaya cikan siyasal kriz parlementoyu yeniden secime goturmustu.22.07,2007 de yapilan parlemento secimlerinde AKP yeniden bes yil daha tek basina hukumet olma sansini elde etti.Kurulacak olan yeni AKP hukumetini zorlu bir donem bekliyor ,her ne kadar,ekonomik ve sosyal reforumlar avrupa birligi ile ilgili iliskiler oncelikli sorunlar gibi gorunse bile gundemin ilk maddesini Guney Kurdistan a yonelik sozde PKK kamplarini hedefleyen saldiri planlarini yururluge koyma olusturacak.Daha secimden bir gun sonra Erdogan in ulusal birlik cagrisi ve terorizme karsi mucadele kararliligi demogojisi bunu dogruluyor.
Bilindigi gibi 06.07.2007 tarihinde Disleri bakani Abdullah Gul oze te levizyon kanali NTV verdigi demecte basbakanla birlikte genelkurmay baskani yasar buyukanit ile gorstuklerini ve cok kapsamli ve bir cok secenegi i iceren bir ana plan(guney kurdistana mudahale ve pkk) uzerinde anlastiklarini ve konuyu meclise bir hafta sonra getireceklerini aciklamisti.Abdullah Gul un aciklama yaptigi tarihten bir hafta gecti ama soz konusu plan Turk Meclisine gelmedi.TC nin Washington buyuk elcisi Amerikan in guneyli kurt ler araciligiyla PKK ya silah yardimi yaptigini 13.07.2007 tarihinde acikladi.Bu aciklamadan bir gun sonra Amerika nin Ankara buyuk elcisi Ross willson Turk elcisinin iddalarini reddeden bir aciklama yapti bu aciklamalarin yapildigi tarihte Amerika nin irak taki mudahalesi ileilgili Amerikan kongresinde cok sert tartismalar yurutulmekteydi.Bunlar gosteriyorki Abdullah Gul un NTV ye yaptigi acklama ozunde Amerikan kongresini etkilemeye calisan bir aciklamaydi.
PKK SENARYOLARI
Parlemento secimleri calismalarini yogunlastigi bir donemde Abdullah Gul un NTV ye aciklamasi dikkati cekmisti .Daha sonraki Turk basinida yer alan haberlerde anlasiliyorki bu aciklama ve genelkurmay
baskaniyla yapilan gorusme milliyet gazetesinin 02.07.2007 tarihli haberine dayaniyor.Soz konusu aciklamanin yapilisina kaynak olan haberle ilgili bilgiler soyledir,
Milliyet gazetesi yazarlarindan Hikmet Bila ayni gazete yazarlarindan Murat Yetkinle abdullah gulu ziyaret ettiklerini dis politika uzerinede konustuklarini ve abdullah gule bir pkk itirafcisinin ABDnin PKKya silah verdigi yolundaki iddialari sorup bu konuda bir girisimin olup olmadigini ogrenmek istediklerini
belirttiginde abdullah gul soyle cevap vermis,bu haberi gorunce ikinci ordu bolgesi oldugu icin hemen kara kuvvetleri komutani Ilker Basbugu aradim dedimki bunlar cok ciddi iddialar sizde bir arastirin sonucuna gore bizde harekete gecelim.Bir sure sonra askerlerde ayni supeleri oldugunu bildirdiler genelkurmay ikinci baskani ergin soygun un ayni yonde supheleri oldugunu belirten bir yazi yazdi.Bizde ABD buyuk elcisi rolss wilsonun disisleri bakanligina cagirip disisleri mustesari ertugrul apakina talimat verdim oda buyuk elciligi cagirdi ve belgeleri onune koydu(Pkk itirafcisinin ifadeleri).Bu nedir? Bunu nasil izah ediyorsunuz? Diye sorduk buyukelci boyle birsey mumkun degil ben washingtona bildirip soracam dedi.Bu isi cok ciddi takip edecegiz.Yine milliyet yazari Hikmet Bila abdullah gulun kendisine abd nin iraka silah verdiginide animsatarak o yoldan pkk nin eline silah gecip gecmedigine bakmanin gerektigini de belirtti.Hikmet Bila yazisina soyle devam ediyor,gul pkk ya abd silahlarini verildigine iliskin konuyu abd disisleri bakani RICE ile gorusmesinde gundeme getirdigini vurguladi.Rıcenınde konuyu arastiracagini soyledigini belirtti.Ayrica ingilterenin yeni disisleri bakani yardimcisiDawid Milband la konusurken konuyu actigini onunda yanindayiz karsiligini verdigini soyledi.Hikmet Bila soyle devam ediyor,gul guvenlik guclerine teslim olan pkk li dort teroristin abd ye ait iki zirhli aracin bolucu orgutun kandil dagindaki kampina muhimmat goturdugu yolundaki sozleri icin boyle birsey dogruysa bu muthis birseydir butun muttefiklik iliskilerini inanilmaz sekilde zedeler bu cok buyuk olay olur demisti(13.07.2007 milliyet).
Yukarida anlatilanlardanda anlasildigi gibi dort pkk itirafcisina yazdirilan ifade mantik disi ve abd yi direk hedef aldigi icin abdullah gul tarafindan duzeltiliyor ve bu iddiaya diplomatik bir uslup kazandirilarak guney Kurdistan hukumeti suclanmaya calisiliyor.Bu iddialar yeni degil bu iddialar cogu kes genelkurmay baskani Yasar Buyukanit tarafindan dile getirilmistir.Bu iddialarin altinda yatan dusunce karmasikligi yaratmak pkk ile guneyli gucleri catistirmak guneyli kurtlerle abd nin arasinda guvensizlik yaratmak guney Kurdistandaki,devletlesme ve savunma guclerinin gelisimini engellemektir.
Gectigimiz mayis ayinda koalisyon gucleri irak kurditan hukumetine ve pesmerge guclerine kurdistan guvenlik dosyasini vermis ve irakin kurdistan bolgesini guvenlikli bolge olarak ilan etmistir.Hic kuskusuz bu durum turk devletini guney kurdistandaki beklentilerine zit bir gelismeydi.Yukarida adi gecen genelkurmay ikinci baskani ergun soygun 26.11.2006 tarihinde abd yi ziyaret etmis baskan Bush un guvenlik danismanina guney kurdistandan cekilmemelerini eger cekilirlerse kendilerinin Habur gumruk kapisini kapatacaklarini ne iraktan turkiyeye nede turkiyeden iraka hic bir dayin gecemeyecegi belirtmisti(savas suzal yeni cag gazetesi)Bu aciklama aciktirki abd ye yonelik bir tehdit cunku Habur kapisi sadece turkiye ve irak arasinda bir ekonomik iliskilerin yurudugu bir gumruk kapisi degil ayni zamanda abd nin lojistik ihtiyaclarini sagladigi bir gumruk kapisidir.Yukaridaki istemi bu yilin baslarinda irani ziyaret eden basbakan erdoganda ucakta gazetecilere soylemisti.
Turk devletini uluslar arasi hukuku ihlal eden muhtemel girisimine dayanak bulmak icin her alanda caba gosterdigi gozden kacmiyor.Milliyet gazetesi yazarlarindan Semih Idiz imzali (13.07.2007) abd den bir baska irak senaryosu adli makalede soyle deniliyor, turkiyenin kuzey iraka karsi muhtemel bir askeri operasyonuyla ilgili olarak ABD satinda yayilmis olan dusunce kuruluslarinda cesitli senaryolar uretilmeye devam ediliyor kisacasi bu is ne Hudson Ensitususu ile basladi nede onunla bitecek.Zira irakta islerin bir fiyaskoya dogru ilerledigini goren amerikan kamuoyu konuyla ilgili olarak soylenen herseye ilgi gosteriyor.Son olarak ta bir ayagi new mexsico da diger aygi washington da bulunan For eign polici infocus olan kurulusun Richard May imzali yazisi elime gecti.ABD ordusunda askeri gorevli olarak Afganistanda ve irajta gorev yapmis May in tespitleri soyle :
1-)TSK nin sinir otesi operasyonu Bagdat da ABD guvenlik gucleri ile birlikte calisan 10 bine yakin pesmergenin vatan mucadelesi icin kuzey iraka cekilmesine neden olacaktir.Bunlara dahil olmayan irak ordusu nun cesitli kademelerindeki kurtlerinde ayrisim yapmalari beklenebilir.Ulkenin bolunmesi hizlana bilir,buda bagdat da guvenlik durumunu dahada kotuye goturecektir.Ayrica kurtlerin vatan savunmasini irakin savunmasina tercih etmeye zorlayacagin icin ulkenin bolenmesini hizlandiracaktir.
2-)TSK nin gecmis operasyonlari TSK nin bu kezde irakta cok uzun bir sure kalmayacgini gosteriyor.Gecmis operasyonlar sonrasinda PKKnin toparlandigi goruldu.Bir TSK operasyonu nedeniyle artacak yerel sempati sayesinde PKK nin bu kez dah guclenmesi olasiligi ni yukseltecektir.
3-)Irakli kurtlerin buyuk bolumu PKK yi desteklemiyor.Ancak TSK tarafindan yapilacak bir sinir otesi operasyonun yol acacagi kurdistana karsi saldiri algisi kurtlerin kenetlenmeleri ve bagimsizlik arzularini pekistirmelerine yol acacakti uluslar arasi duzeyde duyulacak sempati ise kurt ayrilikciligini guclendirecektir.
4-)PKK gercegi karsisinda tek cikis yoluTurkiye ABD ve irakli Kurtler arasinda bu konuda varilacak bir anlasmadir.Turkiye siyasi adimlarla tatmin olmayacagi icin PKK ya karsi somut eylemleri ormek isteyecektir.Bunu Turkiye, Iran ve S uriye icin ortaya cikaracagi olumsuz etkileri de bolgesel istikrarsizligada katkida bulunacaktir.
ABD T.S.K. nin operasyonunu onlemek istiyorsa antlasmaya varmak zorundadir.Turkiye ile bu konuyu muzakere etmek icin kendileri icin ne kadar tatsiz olursa olsun irakli Kurtlerinde TSK nin istilasini onlemek istiyorsa bu anlasmaya bir an once uymak zorundadir
Yukarida acikca goruldugu gibi Richard May Irak ve Guney Kurditan in gelecegini kurtlerede bu kardes kavgasinda olsa bile kendinizi dusunun.Gecmiste meydana gelen PKK ile guneyli kurtlerin catismasi hic kuskusuz PKK nin yanlisliklarindan kaynaklansa bile kurtler arasinda iyi karsilanmamis ve bu kurtlerin birlesme ve dayanisma gibi duygularinin zayiflamasina hizmet etmisti.Irak federal bir devlet ve Arap birliginin uyesi tek ozgur bir Kurdistan parcasi olmasi nedeniyle guneyli kurtlerin Kurdistanin diger parcalarindaki kurt halkina ve onun mucadelesine ilgisiz kalmasi dusunulemez.Ayni durum iraktaki bagdat hukumetini ve diger arap devletlerinin filistin sorununa ilgisiz kalmamasi acisindanda dogrudur.Gectigimiz gunlerde guneyli kurt partilerinin olusturdugu yuksek konseyin PKKyi terorist gormedikleri aciklamasi hic kuskusuz oyunu farketmis olduklarini gosteriyor.PKK oyununu bozmak icin irak in guvenligi acisindan bagdat hukumetininde ayni taviri almasi gerekiyor.bilindigi gibi Norvec bir avrupa ulkesi ayni zamanda bir nato uyesi olarak kendisine dayatilan PKK yi terorist gorme istemine karsi cikiyor Turk devletini ve bazi guclerin dayatmalarina boyun egmiyor.
IRAKIN GELECEGI ACISINDAN ABD NIN YENI ORTADOGU PROJESI
Irakta 1991 yilinda saddam rejimininkuveyti isgaliyle beraber gelisen belirsizlik ve kriz sureci halende devam ediyor.Bu kez saddam yonetimi devrilmis Irak devletinin kurulusundan bu yana politik alanda dislanmis olan arap nufusunun cogunlugunu olusturan siiler iktidarda buyuk bir agirlik olusturmustur.Bu durumda eski egemen guc olan sunni arplar iraktaki siyasal istikrarsiligin ve yeniden demokratik yapilanmanin onunde buyuk bir engel durumuna gelmislerdir.
Irak bilindigi gibi dunya petrol rezerveleri bakimindan Suudi Arabistan ve Irandan sonra ucuncu ulke ayrica Basra korfezi gibi bir alandan hint okyanusuna aciliyor ayrica Firat veDicle nehirlerinin birleserek bu korfeze dokuluyor.Gecmiste sik sik iran ile irak arasinda catismalara neden olmustu.Nitekim iranla sekiz yil savasan saddam rejimi bu kez kuveyti isgal edince dunyanin buyuk gucleri ve BM yi karsisina almisti.
1979 yilinda iranda sahlik rejiminin yikilisi ardindan Sovyetler Birliginin Afganistani isgali sonrasi ortadogu ABD ile Sovyetler arasinda onemli bir catisma alani haline gelmisti.Bu donemde basra korfezini onemi artmis Baskab Carter basra korfezini koruma tahudu altina girmis ve Politica Carter Dohtrini diye adlandirilmisti.Iste bu donemde yine akdeniz ulkelerden misir ve israil anlasmis bu anlasma arap-israil catismasinda inemli yer olan Filistine otonomi vermeyi amcliyordu.Bu anlasma Camp-David de yapildigi icin bu adi almistir.
ABD baskani Carter doneminde temelleri atilan bugunku ABD nin ortadogu politikasi hic kuskusuz basra korfezi ile akdeniz in guvenlik sorununu birlikte alan bir politikadir.Baska bir degisle korfez bolgesini guvenligi akdeniz bolgesini guvenliginin guvenliginde soyut degildir.Bu politika ABD baskani olan baba Bush un doneminde devam etmis saddamin kuveyt den cikarilmasi onun cembere alinmasinin ardinda 1991 yilinda Madrit de arap-israil baris konferansi gerceklestirilmis bu konferans 1993 yilinda Norvecin baskenti Osloda filistinlilerle israil arasinda bir baris anlasmasi imzalamasina yol acmisti bu baris anlasmasinin ardindan urdun israil ile diplomatik iliskiler kurmus boylece misirdan sonra israili taniyan ikinci arap devleti olmustur.
Irak nereye gidiyor? İrakta amerikan varligi ne olacak gibi sorularin dunya kamuoyunda tartisildigi bir donemde ABD baskani Bush Filistin devletini kurulusuna neden olacak bir ortadogu konferansinin hazirli icin disisleri bakani Condalleza Rice yi gorevlendirdigini acikladi gundeme bir bomba gibi dusen bu aciklama ile birlikte olumlu tepkiler le beraber konferansin bu sonbaharda toplanmasi icin calismalar hizlandi.ABD disisleri bakani ile birlikte hareket eden eski ingiltere basbakani Tomy Blair Lizbonda daha once filistin sorununu cozmek icin caba gosteren dortlu yani : ABD ,Russya ,Avrupa ve BM temsilcileri ile bir araya geldi .Bu gorusmelerine ortadoguda devam edecek.Bilindigi gibi yukarida adi gecen dortlu gecen yila kadar calismalarina devam ediyordu.Filistinde yapilan parlemento secimlerinde Hamasin iktidara gelmesiyle islemez hale gelmis her ne kadar hamas ile fetih arasinda iliskiler gerginde olsa devam etmis yakin zamanda bu iki guc arasinda catisma iki ayri yonetimin ortaya cikmasina yol acmisti.Gazzede hamas kontrolu bati seriada(cis jordania) ise el-fetih in kontrolunda fiili iki devlet bulunuyor.Hic kuskusuz hamas ve kontrolundeki gazze seridi izole yonetimi ise resmi filistin hukumeti diye taninacak.Basina yansiyan haberlere gore 25 temmuzda arap birligi uyesi hukumetlerin disisleri bakani bir araya gelecek bagimsiz filistin devletini kurulusunu hedefleyen ortadogu konferansi ile ilgili gorus alis verisinde bulunacaklardi.Fakat bu toplanti gerceklesmedi Misir ve Urdun temsilcileri Israili ziyaret etti .Bilindigi gibi gecen mayis ayi sonlarinda Suudi Arabistanda arap birligi toplanmis bu toplantini ana konusunu arap-israil iliskileri olusturmustur.Bu toplantida 2002 yilinda hazirlanan arap baris plani tekrar gundeme getirilmis bu plana karsi israil tarafi olumlu yaklasimi gostermisti.
Filistin devletinin kurulusuna yol acacak olan ortadogu konferansi hic kuskusuz irakin gelecegi icin olanaklar,yeni perspektiflere zemin hazirliyor.Bu surecte irak hukumeti basra korfezine endeksli politikayi birakmak akdenize acilma politikasi izlemek zorundadir.Bu irakin gelecegi icinde kurdistanin gelecegi icinde buyuk bir stratejik onem tasiyor.Irak-Suriye iliskileri gelismelidir.
IRAK-SURIYE ILISKILERI
Daha once irakin akdenize acilma politikasina ihtiyaci oldugunu belirtmistik.Bize gore irak in akdenize acilma politikasinda anahtar ulke misir degil suriye olmalidir.Suriye akdenize acilan israile komsu olan karadan irak ile siniri olan bir ulkedir.Uzun bir donem irakla acik diplomatik iliskileri olmayan suriyede bir milyon irakli bulunuyor.Suriye de sam ve halep gibi yorelerde dagilmis kurtleri bir yana birakirsak cezire bolgesinde kurtler nufusun buyuk cogunlugunu olusturuyor.Baska bir degisle Kurdistanin bir parcasi suriye egemenligi altinda bulunuyor.Eger suriye icte ve dista sorunlarini asmak israil ile baris gorusmelerini saglikli bir bicimde istiyorsa Kurt sorununa ve diger sorunlara cozum getirmek zorundadir.Suriyede kurt sorunu bir kimlik sorunu degil siyasal bir sorundur suriyenin israile baris cagrisi yaptigi donemde 1962 de kimlikleri elinden alinan kurtlerin sorununa deginmesi anlamindadir.Bu suriyede kurt sorununun cozumunde diyalog icin bir baslangic olabilir ayrica irak Kurdistani hukumeti ile gelisecek olan iliskiler suriyenin icteki ve distaki sorunlarini cozmesine katkida bulunabilir.
Hariri dosyasi ile BM ile basi dertte olan suriyenin amerikanin yaninda AB ilede iliskileri iyi degil amerika ve israille olan iliskileri zaten biliniyor.Suriyenin komsulari ile yakin iliski gelistirebilecegi ulke olan irak suriyenin zorluklarini asmasina yardimci olabilir gecmiste suriye simdi irakta iktidarda olan gucler destek sunmustur.Kisacasi her iki devletin zorluklarini assmasi icin birbirlerine buyuk bir ihtiyaclari var.
AKP KURT SORUNUNU COZEMEZ
Yakin bir tarihte siyaset sahnesine sozde degisik bir imajla ortaya cikan AKP uzerinde kuzeyli kurt cevrelerinde olusan yanlis bir kanaat zihin karisikligina neden oluyor.Onlara gore AKP kurt sorununu cozmek istiyor fakat ordu engel oluyor.Bilindigi gibi turkiyede eski cumburbaskani Turgut Ozal disinda kimse kurt tabu suna dokunmuyor.Tek millet,tek bayrak ,tek devlet demogojisine sariliyorlar.Bazen oy hesabi yapilirken konusma aralarinda kurt sorunu vardir diyorlar.Ama sorundan ne anladiklarini aciklamiyorlar.Ne zaman iktidara gelirlerse konustuklarini unutuyorlar.Bu aralar kurt sorunu esittir PKK ,PKK esittir terorist soyleminde vazgecmiyorlar.Kuskusuz bu politikanin olusmasinda Pkk nin yurt disinda yaptigi bazi yanlisliklarin onemli bir payi var.Ote yandan turk devletinin kurdugu tuzagi goremeyen bazi dar goruslu siyasal cevreler turk devletinin degirmenine su tasiyor.Turk devletinin manevralari karsisinda sorumsuz , sozde alternatif cevreler olarak varliklarini surdurmeye calisiyorlar.Avrupa birligine buyuk umut bagliyorlar .Eger biz geriye donup bakarsak: kurt hareketi kuzeyde ve avrupada 1980 li yillarin gerisinde bir siyasal imajla varligini surdurmektedir.Iste bir yanda avrupa ve amerikada terorist diye kabul edilen Pkk ote yandan pasif politika ve eylemlilik uretemeyen siyasal cevreler iste bu manzara kurt sorununun cozumunde bir tikaniklik yaratiyor.Turk devletinin uluslar arasi planda demogoji ve aldatmalarina zemin olusturmustur.Simdi sormak lazim abdullah gul hem dis isleri bakani hemde terorle mucadele yuksek kurulu baskani.Dunyanin neresinde dis isleri bakani terorle mucadele kurulu yuksek baskanidir?Bir cok ulkede oldugu gibi turkiyedede milli guvenlik konseyi var .Ama isleyisleri farkli disisleri bakani bu konseyin onde gelen uyhelerindendir.Diplomatik alanda kendi devlet ve hukumet politikalarini yurutmeye calisiyorlar.Turkiyedeki yapilanma ki carpiklik aciktirki kendi icindeki sorunlarin kaynagini disarida gosterme anlayisindan kaynaklaniyor.Bu baglamda abdullah gul bir misyon sahibidir.Gectigimiz gunlerde ana muhalefet partisi deniz baykal diyor teror istanbulda ama kaynagi guney kurdistanda.Bu soylem aciktirki yukarida bahs ettigimiz abdullah gulun sahip oldugu misyonla olusan bir aciklamadir.Dolasiyla M.G.K. genel sekreterinin sivil veya askeri kokenli olmasi tartismasini yapan AB bilerek veya bilmeyerek turk devletinde ordunun rolunu yanlis tartisiyorlar once abdullah gulun demeclerine baksinlar onun askerin dis isleri bakanimidir? Yoksa ordunun basin sozcusumudur? Sorusunu kendi kendilerine sorup buna mantikli bir cevap bulsun.
Ote yandan uzun yillardir tartisilan derin devlet olgusu bir turlu cozumlenemiyor.Nedeni aciktirki turkiyenin NATO nun onemli bir uyesi olmasidir ve bir cok avrupa ulkesi soguk savas donemine ait olan derin devlet olgusunu asti ama turkiye asamadi.Bu hic kuskusuz turk ordusunun ciddi bir sekilde ne avrupa ne amerika tarafindan tartisilmayan bir tabu olusunu buyuk bir etkisi var.
Abonneren op:
Posts (Atom)