12 Eylül cuntası, Meclis'teki Dersim
dilekçelerini yok etmiş

HABİB GÜLER

15.12.2011
Kaynak: Zaman Gazetesi

Dersim olaylarına ilişkin TBMM'deki şikayet dilekçelerinin, 12 Eylül 1980'de yönetime el koyan cunta tarafından yok edildiği ortaya çıktı. Meclis Dilekçe Komisyonu, CHP Tunceli Milletvekili Hüseyin Aygün'ün açıklamalarıyla başlayan tartışmalar üzerine Dersim olaylarının TBMM'ye yansımasını araştırmak için arşivlere indi.Karar defterlerinden o dönem Meclis'e 200'ün üzerinde ailenin başvurduğunu tespit eden Meclis bürokratları, başvuru dilekçelerinin ise yok edildiği gerçeğiyle karşılaştı. Meclis Dilekçe Komisyonu Başkanı AK Parti Çanakkale Milletvekili Mehmet Daniş, yeni başvuru olması durumunda konuyla ilgili bir alt komisyon kurabileceklerini söyledi.

Dersim tartışmaları, olaylarla ilgili arşivleri de gündeme getirdi. CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu, sık sık hükümete 'arşivleri açın' çağrısı yaparken, Başbakan Tayyip Erdoğan bir süre önce bazı arşiv belgelerini açıklamış ve devlet adına olaylar sebebiyle özür dilemişti. TBMM Dilekçe Komisyonu da Dersim olaylarıyla ilgili Meclis arşivlerini inceleme kararı aldı. Yapılan kapsamlı araştırmada, 200'ün üzerinde dilekçe verildiği belirlendi. Başvuruların büyük çoğunluğu, olaylardan sonraki yıllarda yapılmış ve genel olarak Tunceli'den batı illerine göç edenlerin yaşadıkları sıkıntılar ve memleketlerine dönme taleplerini içeriyor. Ancak başvuru metinlerine ulaşılamadı. Bu metinlerin, 1980'de iş başına gelen askeri yönetim tarafından yakılarak yok edildiği tespit edildi.

Dilekçe Komisyonu Arşivi'nin cumhuriyet insanının yaşantısı ve sorunlarını yansıtan bir sosyal laboratuvar olduğuna işaret eden Komisyon Başkanı Daniş, şu bilgiyi aktardı: "Dilekçe Komisyonu'na Dersim olaylarıyla ilgili çok sayıda şikayet başvurusu yapılmış. Söz konusu dilekçelerle ilgili komisyon karar cetvellerinden kısa özetleri, başvuranların kimlik bilgileri ile verilen karara ilişkin bilgi edinilmekte. Kayıt defterlerinden ise başvurunun tarihi, kısa özeti ve konuya ilişkin yazışma yapılıp yapılmadığı hakkında bilgi bulunuyor. Ancak dilekçe dosyaları imha edildiği için söz konusu dilekçeler ve bunlara ilişkin yapılan yazışma metinlerine ulaşılamadı."

Meclis'e o dönem gelen başvuruların daha çok Dersim olaylarının cereyan ettiği Tunceli bölgesinden batı illerine göç ettirilen kişilerce yapıldığını da belirten Daniş, "Başvuru konuları, daha çok batıya nakillerinin haksızlığından şikâyet. Vatandaşlar, memleketlerinde bıraktıkları malları üzerinde tasarruf yetkilerinin uzatılması veya yenilenmesi, bıraktıkları emlak üzerinden tasfiye müddetinin uzatılmasını istiyor. Memleketlerine dönüşlerine izin verilmesi, bu mümkün olmadığı takdirde iskan vaziyetinin düzeltilmesini talep ediyorlar." diye konuştu. Söz konusu başvuruların bir kısmı toplu olarak yapılmış. O dönemki Dilekçe Komisyonu üyeleri, başvuruların çoğunu yaptığı yazışmalarla ilgili bakanlıklarca incelenmesini istemekle yetinmiş. Birçok başvuru da direkt reddedilmiş.

Mehmet Daniş, komisyon olarak Dersim olaylarını yeniden mercek altına alabileceklerini de söyledi. O dönem ailesi kaybolanların başvuru yapmaları halinde TBMM bünyesinde Dersim alt komisyonu kurabileceklerini ifade ederek, "Vatandaşlar, 'o dönemde kimler nereye sürüldü? Kaybolan akrabalarımız öldü mü, yaşıyor mu, mezarları nerede bilmiyoruz. Mallarımıza ne oldu?' diyerek bize başvururlarsa konuyu komisyon gündemine alırız. Yoğun başvurular üzerine bir alt komisyon kurabiliriz." şeklinde konuştu.